Ptolemeusz IX Soter II Lathyros

Ten artykuł od 2018-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ptolemeusz IX Soter II Lathyros
władca starożytnego Egiptu
Dane biograficzne
Dynastia	Ptolemeusze
Data urodzenia	140 p.n.e.
Data śmierci	80 p.n.e.
Ojciec	Ptolemeusz VIII Euergetes II
Matka	Kleopatra III
Żona	1. Kleopatra IV, 2. Kleopatra Selene I
Dzieci	Ptolemeusz XII Neos Dionizos, Ptolemeusz z Cypru, Kleopatra Berenika III

Srebrna moneta z wizerunkiem władcy.

Ptolemeusz IX Soter II (ur. 140 p.n.e., zm. 80 p.n.e.) – władca z dynastii Ptolemeuszów, nieoficjalnie nazywany Lathyros (Cieciorka), panował w Egipcie w latach 116-107 p.n.e. oraz 88-80 p.n.e. Był synem Ptolemeusza VIII i Kleopatry III, mężem Kleopatry IV i Kleopatry Selene, ojcem Ptolemeusza XII, Ptolemeusza z Cypru i Kleopatry Berenike III.

Początkowo współwładał wraz z matką i Kleopatrą III. Po śmierci matki rządził nadal wspólnie z Kleopatrą II. W pierwszym okresie swoich rządów prowadził szczególnie aktywną politykę religijną, m.in. samemu pełniąc najwyższy urząd kapłański w kraju - kapłana Aleksandra Wielkiego. Po wymuszonym przez Kleopatrę III rozwodzie z Kleopatrą IV poślubił swoją młodszą siostrę Kleopatrę V Selene. W 107 p.n.e. musiał uciekać z kraju przed Kleopatrą III, która osadziła na tronie swojego syna Ptolemeusza X.

Udał się na Cypr, gdzie do 88 p.n.e. sprawował władzę królewską, jednocześnie zachowując zwierzchnictwo nad Cyrenajką (do ok. 100 p.n.e.). W 103 p.n.e. mieszając się w walki dynastyczne Seleucydów, Ptolemeusz IX wylądował w Palestynie i pokonał żydowskiego króla i kapłana Aleksandra Janneusza. Następnie próbował wtargnąć do Egiptu przez Półwysep Synaj, lecz został powstrzymany przez wojska Ptolemeusza X Aleksandra pod Peluzjon. W tej sytuacji był zmuszony wrócić na Cypr, gdzie wyczekiwał nowej okazji do odzyskania tronu.

Nadarzyła się ona w 88 roku p.n.e., gdy niezadowoleni z rządów Ptolemeusza X aleksandryjczycy pozbawili go godności królewskiej i wypędzili z Egiptu. Po objęciu tronu Ptolemeusz IX dzielił formalnie władzę ze swoją córką, a zarazem wdową po Ptolemeuszu X, który zginął podczas próby zdobycia Cypru, Kleopatrą Berenike III. Faktycznie jednak rządził sam.

Nowo koronowany władca szybko stłumił powstanie w Tebach trwające od 91 roku p.n.e. W polityce zagranicznej w ostatnich latach swojego panowania starał się trzymać na uboczu w pierwszej wojnie pomiędzy Mitrydatesem VI Eupatorem a Rzymem. Postawa ta wynikała ze świadomości co do potęgi Rzymu z jednej strony, i z przebywania synów Ptolemeusza IX w rękach Mitrydatesa z drugiej.

Lata panowania

• 116-110 p.n.e. - wspólnie z matką Kleopatrą III
• 110-109 p.n.e. - na wygnaniu
• 109-107 p.n.e. - wspólnie z bratem Ptolemeuszem X
• 107-88 p.n.e. - ponownie na wygnaniu
• 88-80 p.n.e. - wspólnie z córką Kleopatrą Bereniką III

Tytulatura

• gr. - basileus Ptolemaios IX Theos Philometor II Theos Soteros II - król Ptolemeusz Bóg Miłujący Matkę Bóg Zbawca
• egip. - Ptulmis Anchdżetmeriptah - Ptolemeusz żyjący wiecznie ukochany przez Ptaha

• Juaenneczermenech Neczeretmeretmutesnedżetet Setepenptah Irimaatre Sechemanchenamon - ... Wybrany przez Ptaha Ten, który ustanawia harmonię Re Wszechmocne wcielenie Amona