Puccinia hordei

Puccinia hordei
Uredinia z urediniosporami na liściu jęczmienia
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	rdze
Rząd	rdzowce
Rodzina	rdzowate
Rodzaj	rdza
Gatunek	Puccinia hordei
Nazwa systematyczna
Puccinia hordei G.H. Otth Mitt. naturf. Ges. Bern 711-744: 114 (1871) [1870]

Urediniospory

Puccinia hordei G.H. Otth – gatunek grzybów z rodziny rdzowatych (Pucciniaceae)^[1]. U jęczmienia wywołuje chorobę zwaną rdzą jęczmienia. Puccinia hordei jest szeroko rozprzestrzeniona we wszystkich rejonach uprawy jęczmienia na świecie^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Puccinia, Pucciniaceae, Pucciniales, Incertae sedis, Pucciniomycetes, Pucciniomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Ma 26 synonimów^[3]:

Rozwój

Puccinia hordei jest pasożytem dwudomowym, znaczy to, że jej rozwój odbywa się na dwóch różnych żywicielach. Jest też pasożytem obligatoryjnym, czyli może rozwijać się tylko na żywych organizmach i rdzą pełnocyklową – wytwarza wszystkie typowe dla rdzy rodzaje zarodników^[2].

Żywicielami ecjalnymi są różne gatunki z rodzaju śniedek (Ornithogalum), Leopoldia i Dipcadi. Powstają na nich spermogonia wytwarzające spermacja i ecja wytwarzające ecjospory. Rozsiewane przez wiatr ecjospory dokonują na jęczmieniu infekcji pierwotnej. Przy sprzyjającej pogodzie już po 8 dniach na liściach jęczmienia z ecjospor rozwijają się strzępki tworzące uredinia z urediniosporami, które rozsiewane przez wiatr dokonują infekcji wtórnej rozprzestrzeniając chorobę. Nieco później powstają telia wytwarzające teliospory będące przetrwalnikami. Z teliospor powstaje przedgrzybnia wytwarzająca bazydiospory infekujące żywiciela ecjalnego^[2].

W Polsce i w Europie Środkowej bardzo rzadko jednak występuje taki pełny cykl rozwojowy, zazwyczaj cały rozwój patogena odbywa się tylko na jęczmieniu^[2].

Morfologia

Spermacja i ecja wytwarzane są na blaszce liściowej żywiciela ecjalnego. Ecjospory mają rozmiar 25-29,5 × 21-24,5 μm i ścianę o grubości 1 μm pokrytą dwoma rodzajami brodawek; o wysokości 0,5-0,8 μm lub 0,2-0,4 μm, gęsto stłoczonymi, lub rozmieszczonymi w odległościach 0,4-0,8 μm. Małe brodawki zwykle tworzą niewielkie grupy^[4].

Uredinia mają wielkość do 0,3 mm, są nagie, jasnobrązowo-żółtawe. Eliptyczne lub odwrotnie jajowate urediniospory mają rozmiar 23-30 (-33) × 18-25 μm. Ściana o grubości 1,0-1,7 (-2,0) μm, jej warstwa zewnętrzna jest blada żółta, cienka warstwa wewnętrzna jest żółto-brązowa. Pokryta jest kolcami o rozmiarach (0,3-) 0,5-0,8 (-1,0) μm. Między kolcami znajduje się (6) 7-11 (-13) zazwyczaj odrębnych porów rostkowych^[4].

Telia powstają tylko na dolnej stronie blaszki liściowej jęczmienia, są czarne i nieco większe od urediniów. Wstawki o barwie od pomarańczowo-brązowej do kasztanowatej i długości 60-70 (-80) μm^[4]. Teliospory dwukomórkowe o kształcie maczugowatym i nieregularnym, o szczycie nieco nieco spłaszczonym, zaokrąglonym lub zaostrzonym i barwie żółtobrunatnej. Mają cienkościenne boki i zgrubiałe szczyty. Oprócz typowych teliospor powstają w teliach także jednokomórkowe mezospory o kształcie eliptycznym, maczugowatym lub odwrotnie jajowatym^[2].

Przypisy