Puchar Gordona Bennetta (balonowy)

Balonowy Puchar Gordona Bennetta
Coupe Aéronautique Gordon Bennett
Gordon Bennett Cup (ballooning)
Ilustracja
Puchar Gordona Bennetta wręczony po raz pierwszy w 1906
Dyscyplina

Baloniarstwo

Organizator rozgrywek

FAI

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Stany Zjednoczone Frank Purdy Lahm, Henry Hersey
(1906 – ParyżFrancja)

Obecny zwycięzca

Niemcy Wilhelm Eimers, Benjamin Eimers
(2022 – St. GallenSzwajcaria)

Najwięcej zwycięstw

 Stany Zjednoczone
(12 zdobytych trofeów)

Strona internetowa

Puchar Gordona Bennetta (ang. Gordon Bennett Cup, fr. Coupe Aéronautique Gordon Bennett) – Międzynarodowe Zawody Balonów Wolnych.

Historia

Po raz pierwszy zostały zorganizowane przez Amerykanina, wydawcę, milionera i entuzjastę sportów ekstremalnych Jamesa Gordona Bennetta w 1906 w Paryżu. Z przekazanej przez niego kwoty 50 000 franków szwajcarskich, za 1/4 zakupiono puchar, a 3/4 zostało rozdzielone dla zwycięskich załóg. Aby wystartować w zawodach należało spełniać warunki regulaminu w tym[1]:

  • balony o pojemości 2200m³
  • używanie jednego gazu nośnego
  • zwycięstwo po uzyskaniu najdalszej odległości od miejsca startu i lądowania
  • jeżeli dojdzie do wodowania, balon musi być odholowany przez pilotów do brzegu
  • w przypadku uzyskania równej odległości liczona była prędkość
  • zawody są coroczne i minimalna liczba uczestników to trzy
  • z jednego państwa można wystawić maksymalnie trzy załogi
  • puchar po trzykrotnym zdobyciu przechodzi na własność zwycięzców
  • kolejne zawody są organizowane w kraju zwycięzcy

W pierwszych zawodach wzięło udział 16 załóg i 250 000 widzów. Zwycięzcą pierwszych zawodów zorganizowanych w 1906 w Paryżu był Amerykanin Frank Purdy Lahm, który wraz z Henrym Jerseyem przeleciał 641,1 km w czasie 22h i 15 minut, do północno-wschodniego wybrzeża Anglii. W drugich zawodach zwycięstwo odniosła załoga niemiecka. W trzecich zawodach wystartowały już 23 balony w Berlinie. Doszło również do pierwszego niebezpiecznego incydentu jakim było pęknięcie czaszy balonu amerykańskiej załogi „Conqueror”. Dzięki utworzeniu się z rozdartej powłoki spadochronu, kosz opadł na ziemię na tyle powoli aby nie zrobić krzywdy załodze. Dodatkowo hiszpański balon „Herera” uległ wypadkowi przez uszkodzenie rozrywacza, a trzy balony musiano wyławiać z Morza Północnego. Zwyciężyła załoga Szwajcarska[2].

W latach 1909–1910 dwukrotnie zwyciężali Amerykanie, w 1911 roku – Niemcy. W 1912 roku w Stuttgarcie ustanowiono rekord zasięgu lotu balonem (pobity w 2005 roku). Francuska załoga przeleciała 2191 km w ciągu 45 godzin i 42 minut docierając w okolice Riazania w Rosji. Po przerwie spowodowanej I wojną światową, zawody były prowadzone corocznie do wybuchu II wojny światowej. Wyjątek stanowił 1931 rok, kiedy zawody w USA się nie odbyły z powodu zbyt małej ilości zawodników. (wysokie koszty podróży). W 1920 roku Belg Demuyter zwyciężył zawody, a w 1921 roku podczas startu jeden z żołnierzy trzymający balon nie puścił liny i został porwany. Pilot balonu zdołał wciągnąć żołnierza na pokład balonu, ale przez dodatkowe obciążenie nie zdołano obronić tytułu. W 1923 roku w Brukseli tragicznie zginęło pięciu pilotów i zniszczone zostały trzy balony: amerykański, hiszpański i szwajcarski. W okresie międzywojennym Puchar Gordona Bennetta zdobywały na własność ekipy trzech państw: pierwszy w 1924 – Belgia dzięki sukcesom Ernesta Demuytera, następne dwukrotnie Stany Zjednoczone, a w 1935 Polska[2].

W 1939 organizatorem kolejnych była Polska, a zawody miały się odbyć 3 września we Lwowie (protektorat nad nimi objął i ufundował pierwszą nagrodę prezydent RP Ignacy Mościcki)[3][4], lecz wybuch wojny uniemożliwił ich przeprowadzenie. Po wojnie zawody zostały wznowione dopiero w 1983 w Paryżu, a zdobywcami pucharu zostali wtedy Polacy: Stefan Makné oraz Ireneusz Cieślak[5].

W 2005 podczas zawodów w Albuquerque belgijska załoga Robert Berben i Benoît Siméons pobiła dotychczasowy rekord, przelatując balonem 3400,39 km do St. Michel de Squatec koło Quebec w Kanadzie.

W 1908 szwajcarska załoga Theodor Schaeck i Emil Messner ustanowiła rekord czasu lotu balonem 73 h 1 min. Rekord ten został pobity dopiero w 1995 przez załogę niemiecką Wilhelm Eimers i Bernd Landsmann, która uzyskała czas 92:11 h.

Po wojnie dwukrotnie zdobyła puchar na własność ekipa Austrii (1987 i 1990) oraz Francji (2003 i 2013). Utarł się zwyczaj, że zdobywca Pucharu fundował następny i zawody były kontynuowane.

Zawodnikiem, który najwięcej razy zdobył Puchar Gordona Bennetta jest Francuz Vincent Leÿs. Udało mu się tego dokonać dziewięć razy. Pierwszy swój Puchar zdobył w 1997, a ostatni w 2017.

Podczas Międzynarodowych Zawodów Balonów Wolnych ekipa polska sześciokrotnie (1933, 1934, 1935, 1938, 1983, 2018) zdobyła Puchar Gordona Bennetta.

Zwycięzcy

Poniższa tabela przedstawia zwycięzców poszczególnych zawodów wraz z osiągniętymi wynikami[6].

UWAGA: Oznaczenie rekordu długości lotu oraz czasu przelotu zaznaczone jest następująco:

REKORD

1906-1939

EdycjaDataMiejsce zawodówZałogaKrajBalonCzas lotu [h]Odległość [km]
130.09.1906Paryż (Francja)Frank Purdy Lahm, Henry Hersey Stany ZjednoczoneUnited States22:15641,10
221.10.1907Saint Louis (Stany Zjednoczone)Oskar Erbslöh, Henry Helm Clayton Cesarstwo NiemieckiePommern40:001403,55
311.10.1908Berlin (Niemcy)Theodor Schaeck, Emil Messner SzwajcariaHelvetia73:011190,00
43.10.1909Zurych (Szwajcaria)Edgar W. Mix, Andre Roussel Stany ZjednoczoneAmerica II35:071121,11
517.10.1910Saint Louis (Stany Zjednoczone)Alan Ramsay Hawley, Augustus Post Stany ZjednoczoneAmerica II44:251887,60
65.10.1911Kansas City (Stany Zjednoczone)Hans Gericke, Otto Duncker Cesarstwo NiemieckieBerlin II12:28757,84
727.10.1912Stuttgart (Niemcy)Maurice Bienaimé, René Rumpelmayer FrancjaLa Picardie45:422191,00
812.10.1913Paryż (Francja)Ralph Hazlett Upson, Ralph Albion Drury Preston Stany ZjednoczoneGoodyear43:30618,00
923.10.1920Birmingham (Stany Zjednoczone)Ernest Demuyter, Mathieu Labrousse BelgiaBelgica40:151769,00
1018.09.1921Bruksela (Belgia)Paul Armbruster, Louis Ansermier SzwajcariaZurych27:24766,00
116.08.1922Genewa (Szwajcaria)Ernest Demuyter, Alexander Veenstra BelgiaBelgica25:491372,10
1223.09.1923Bruksela (Belgia)Ernest Demuyter, Leon Coeckelbergh BelgiaBelgica21:001155,00
1315.06.1924Bruksela (Belgia)Ernest Demuyter, Leon Coeckelbergh Belgia[a]Belgica43:16714,00
147.06.1925Bruksela (Belgia)Alexander Veenstra, Philippe Quersin BelgiaPrince Leopold47:301345,00
1530.05.1926Antwerpia (Belgia)Ward Tunte van Orman, Walter W. Morton Stany ZjednoczoneGoodyear III16:37864,00
1610.09.1927Detroit (Stany Zjednoczone)Edward J. Hill,

Arthur G. Schlosser

 Stany ZjednoczoneDetroit48:001198,00
1730.06.1928Detroit (Stany Zjednoczone)William Elsworth Kepner, William Olmstead Eareckson Stany Zjednoczone[b]US Army48:00740,80
1828.09.1929Saint Louis (Stany Zjednoczone)Ward Tunte van Orman, Alan L. McCracken Stany ZjednoczoneGoodyear VIII24:00548,94
191.09.1930Cleveland (Stany Zjednoczone)Ward Tunte van Orman, Alan L. McCracken Stany ZjednoczoneGoodyear VIII27:56872,00
2025.09.1932Bazylea (Szwajcaria)Thomas G.W. Settle, Wilfred Bushnell Stany Zjednoczone[c]US Navy41:201550,00
212.09.1933Chicago (Stany Zjednoczone)Franciszek Hynek, Zbigniew Burzyński PolskaSP-ADS Kościuszko38:321361,00
2223.09.1934Warszawa (Polska)Franciszek Hynek, Władysław Pomaski PolskaSP-ADS Kościuszko44:481333,00
2316.09.1935Warszawa (Polska)Zbigniew Burzyński, Władysław Wysocki Polska[d]SP-AMY Polonia II57:541650,47
2430.08.1936Warszawa (Polska)Ernest Demuyter, Pierre Hoffmans BelgiaOO-BFM Belgica46:241715,80
2520.06.1937Bruksela (Belgia)Ernest Demuyter, Pierre Hoffmans BelgiaOO-BFM Belgica46:151396,00
2611.09.1938Liège (Belgia)Antoni Janusz, Franciszek Janik PolskaSP-BCU LOPP37:471692,00
--3.09.1939Lwów (Polska)Zawody nie odbyły się z powodu wybuchu II wojny światowej

1983-2000

EdycjaDataMiejsce zawodówZałogaKrajBalonCzas lotu [h]Odległość [km]
271.07.1983Paryż (Francja)Stefan Makné, Ireneusz Cieślak PolskaSP-BZO Polonez36:00690,00
2813.10.1984Zurych (Szwajcaria)Karl Spenger, Martin Messner SzwajcariaHB-BFC Jura43:08793,00
2928.09.1985Genewa (Szwajcaria)Josef Starkbaum, Gert Scholz AustriaHB-BBL Volksbank21:09342,00
3018.10.1986Salzburg (Austria)Josef Starkbaum, Gert Scholz AustriaHB-BBL Volksbank19:11272,43
313.10.1987Seefeld in Tirol (Austria)Josef Starkbaum, Gert Scholz Austria[e]HB-BBL Volksbank32:16852,00
3223.10.1988Bregenz (Austria)Josef Starkbaum, Gert Scholz AustriaOE-PZS Polarstern41:091110,90
3316.09.1989Lech (Austria)Josef Starkbaum, Gert Scholz AustriaOE-PZS Polarstern37:33911,20
342.09.1990Lech (Austria)Josef Starkbaum, Gert Scholz Austria[f]OE-PZS Polarstern33:20692,50
3521.09.1991Lech (Austria)Volker Kuinke, Jürgen Schubert NiemcyD-EUREGIO44:181039,40
3619.09.1992Stuttgart (Niemcy)David Levin, James Herschend Stany ZjednoczoneD-ASPEN45:36964,19
374.10.1993Albuquerque (Stany Zjednoczone)Josef Starkbaum, Rainer Röhsler AustriaOE-PZS Polarstern59:291832,00
3818.09.1994Lech (Austria)Karl Spenger, Christian Stoll SzwajcariaHB-BZH Stadt Wil31:01825,14
399.09.1995Wil (Szwajcaria)Wilhelm Eimers, Bernd Landsmann NiemcyD-OCOL Columbus II92:111628,10
4028.09.1996Warstein (Niemcy)Wilhelm Eimers, Bernd Landsmann NiemcyD-OCOL Columbus II72:011286,90
417.09.1997Warstein (Niemcy)Vincent Leÿs, Jean François Leÿs FrancjaF-PPSE Le Petit Prince45:301732,50
4212.09.1998Paryż (Francja)Zawody nie odbyły się z powodu złych warunków meteorologicznych
431.10.1999Albuquerque (Stany Zjednoczone)Phillipe De Cock, Ronny Van Havare BelgiaD-OCOX Belgica II40:151666,54
449.09.2000Saint-Hubert (Belgia)Wilhelm Eimers, Bernd Landsmann NiemcyD-OOWE Columbus IV70:49795,70

od 2001

EdycjaDataMiejsce zawodówZałogaKrajBalonCzas lotu [h]Odległość [km]
458.09.2001Warstein (Niemcy)Vincent Leÿs, Jean François Leÿs FrancjaF-PPSE Le Petit Prince77:471626,60
4631.08.2002Châtellerault (Francja)Vincent Leÿs, Jean François Leÿs FrancjaF-PPSE Le Petit Prince69:591282,30
4714.09.2003Arc-et-Senans (Francja)Vincent Leÿs, Jean François Leÿs Francja[g]F-PPSE Le Petit Prince53:421596,50
4829.08.2004Thionville (Francja)Richard Abruzzo, Carol Rymer Davis Stany ZjednoczoneN96YD Zero Gravity52:521803,36
491.10.2005Albuquerque (Stany Zjednoczone)Robert Berben, Benoît Siméons BelgiaN6326T65:203400,39
509.09.2006Waasmunster (Belgia)Philippe De Cock, Ronny Van Havere BelgiaD-OCOX Belgica II66:532449,60
5115.09.2007Bruksela (Belgia)Zawody nie odbyły się
527.10.2008Albuquerque (Stany Zjednoczone)David Hempleman-Adams, Jonathan Mason Wielka BrytaniaN4054N Lady Luck74:121768,67
535.09.2009Genewa (Szwajcaria)Sébastien Rolland, Vincent Leÿs FrancjaF-PPSE Golden Eyes85:181588,29
5425.09.2010Bristol (Wielka Brytania)Kurt Frieden, Pascal Witprächtiger SzwajcariaHB-QKF MM-Technics58:372434,31
5510.09.2011Gap-Tallard (Francja)Sébastien Rolland, Vincent Leÿs FrancjaF-PPSE26:42779,83
5631.08.2012Ebnat-Kappel (Szwajcaria)Sébastien Rolland, Vincent Leÿs FrancjaF-PPGB69:021620,06
5724.08.2013Grand Nancy-Tomblaine (Francja)Vincent Leÿs, Christophe Houver Francja[h]F-PPGB73:331402,43
5829.08.2014Vichy (Francja)Wilhelm Eimers, Matthias Zenge NiemcyD-OTLI61:351410,64
5928.08.2015Pau (Francja)Kurt Frieden, Pascal Witprächtiger SzwajcariaHB-QKF68:212080,80
6018.09.2016Gladbeck (Niemcy)Kurt Frieden, Pascal Witprächtiger SzwajcariaHB-QKF MM Technics58:121803,40
618.09.2017Fribourg (Szwajcaria)Vincent Leÿs, Christophe Houver FrancjaF-PPGB36:201836,06
6228.09.2018Berno (Szwajcaria)Mateusz Rękas, Jacek Bogdański PolskaD-OWBA58:281145,29
63[7]13.09.2019Montbéliard (Francja)Laurent Sciboz, Nicolas Tieche SzwajcariaHB-QRV82:031774,76
6421.08.2021Toruń (Polska)Kurt Frieden,

Pascal Witprächtiger

 SzwajcariaHB-QKF MM Technics85:101559,68
652.09.2022St. Gallen (Szwajcaria)Wilhelm Eimers,

Benjamin Eimers

 NiemcyD-OTLI Leonid60:451572,36

Państwa biorące udział w pucharze

Poniższa tabela przedstawia państwa, które brały udział w pucharze Gordona Bennetta[6][8][9].

Lp.PaństwoLiczba zwycięstwLiczba zawodów, do których zostali zgłoszeni reprezentanci
1 Stany Zjednoczone1262
2 Belgia1039
3 Francja1056
4 Szwajcaria959
5 Niemcy856
6 Austria741
7 Polska633
8 Wielka Brytania138
9 Hiszpania17
10 Włochy16
11 Holandia12
12 Australia9
13 Japonia8
14 Szwecja7
15 Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych6
16 Rosja6
17 Kanada5
18 Dania3
19 Finlandia3
20 Litwa3
21 Argentyna2
22 Czechy2
23 Czechosłowacja1
24 Luksemburg1

Wyniki Polaków

Polska jest reprezentowana w Pucharze Gordona Bennetta od 1932 roku. W tym okresie zdobyła sześciokrotnie puchar.

Galeria trofeów

Zobacz też

Uwagi

  1. Ekipa Belgii zdobyła puchar na własność.
  2. Ekipa Stanów Zjednoczonych zdobyła puchar na własność.
  3. Ekipa Stanów Zjednoczonych zdobyła po raz drugi puchar na własność.
  4. Ekipa Polski zdobyła puchar na własność.
  5. Ekipa Austrii zdobyła puchar na własność.
  6. Ekipa Austrii zdobyła po raz drugi puchar na własność.
  7. Ekipa Francji zdobyła puchar na własność.
  8. Ekipa Francji zdobyła po raz drugi puchar na własność.

Przypisy

  1. Jerzy Liwiński, Gordon Bennett okresu międzywojennego, s. 82,, „Lotnictwo”, sierpień 2014, ISSN 1732-5323.
  2. a b Jerzy Liwiński, Gordon Bennett okresu międzywojennego, s. 83,, „Lotnictwo”, sierpień 2014, ISSN 1732-5323.
  3. Gordon-Bennet 1939. „Gazeta Lwowska”, s. 2, 1939, 24 sierpnia, nr 190. 
  4. Zawody o Puhar Gordon Bennetta. „Gazeta Lwowska”, s. 4, 1939, 27 sierpnia, nr 193. 
  5. Balony górą. bialo-czerwona.org. [dostęp 2014-09-01]. (pol.).
  6. a b Coupe Gordon Bennett – Results. www.fai.org. [dostęp 2014-08-28]. (ang.).
  7. 63rd Coupe Aéronautique Gordon Bennett 2019. legends.gordonbennett.aero. [dostęp 2019-09-24].
  8. Resultat final. www.gordonbennett2014.org. [dostęp 2015-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  9. results-provisional. www.gordonbennett.aero. [dostęp 2015-09-06].
  10. GORDON BENNETT BALLOON TROPHY. www.nationalmuseum.af.mil. [dostęp 2014-08-28]. (ang.).
  11. Sport. Puchar Gordon-Benneta. „W Służbie Penitencjarnej”. Nr 12, s. 14, 15 października 1936. 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of the German Empire.svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Germany (1867–1918).svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Gordon Bennett Cup (founded by Gazeta Polska 1936, Stanisław Szukalski).jpg
Gordon Bennett Cup (ufundowany przez "Gazetę Polską" 1936, projektant: Stanisław Szukalski)
Franciszek Hynek (1934).jpg
Autor: Willem van de Poll, Licencja: CC BY-SA 3.0
Warschau. Portret van de luchtmachtkapitein en ballonvaarder Franciszek Hynek (1897-1958) zittende naast de Gordon Bennett Cup
  • 1934
Aktualne puchar GB.jpg
Autor: Kbigeo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Aktualne trofeum Pucharu Gordona Bennetta
Puchar gordon bennett 1925.jpg
Statuetka pucharu zdobyta na własność przez USA w 1928 roku
Gordon Bennett cups.jpg
A photo from 1934 on the occasion of the XXII Gordon Bennett Cup in Warsow.