Puchar Polski w piłce nożnej (1925/1926)

Puchar Polski 1925/1926

Puhar PZPN

— 1950/1951
Szczegóły
Państwo	Polska
Liczba zespołów	8
Liczba meczów	7
Liczba bramek	26
Zwycięzca	Wisła Kraków
Król strzelców	Wawrzyniec Staliński Warta Poznań (4)

Puchar Polski w piłce nożnej mężczyzn 1925/1926 – historyczna, pierwsza edycja krajowego pucharu, rozgrywana pod nazwą "Puhar PZPN" (obowiązywała wówczas inna pisownia słowa puchar).
Była to jedyna edycja pucharu w międzywojennej Polsce.

(c) Lukasb1992 at pl.wikipedia, CC BY-SA 3.0

Sparta Lwów

Warta Poznań

Wisła Kraków

ŁKS Łódź

Ruch Chorzów

Sokół Równe

TKS Toruń

Warszawianka

Uczestnicy Pucharu Polski 1926 na szczeblu centralnym.

Przebieg rozgrywek

Prace nad przygotowaniem rozgrywek o Puchar Polski rozpoczęto wiosną 1925, a formalnie powołano go do życia 16 września 1925 w Krakowie. Tego dnia bowiem Zarząd PZPN - z prezesem Edwardem Cetnarowskim na czele - zatwierdził jego regulamin. Miał on być przeprowadzony w dwóch fazach. Jesienią 1925 planowano wyłonić zdobywców w poszczególnych okręgach, którzy wiosną 1926 mieli walczyć na szczeblu centralnym o główne trofeum.

Inauguracyjne mecze (I rundy stopnia regionalnego i tym samym Pucharu Polski w ogóle) odbyły się w październiku 1925. Triumfatorami okręgowymi zostały: Warszawianka, ŁKS Łódź, Wisła Kraków, Warta Poznań, Ruch Chorzów, Sparta Lwów, TKS Toruń i Sokół Równe (w okręgu wileńskim zwycięzcy nie wyłoniono). 19 kwietnia 1926 Zarząd PZPN zatwierdził weryfikację rozgrywek eliminacyjnych, dzieląc dziewięciu uczestników zmagań centralnych na trzy grupy terytorialne i ogłaszając równocześnie terminarz zawodów centralnych, z wieńczącym je finałem planowanym na 25 lipca 1926. Podział na grupy był następujący: grupa A – Lwów, Lublin, Wilno, grupa B – Warszawa, Poznań, Toruń, grupa C – Kraków, Łódź, Śląsk. Trzej zwycięzcy grup mieli utworzyć grupę finałową. Rozgrywki odbywały się dość archaicznym systemem "przegrywający odpada" ale w ramach trzyzespołowych grup, czyli w każdej grupie jedna z drużyn czekała na rywala nie biorąc udziału w grze. O kolejności meczów w grupach decydowało losowanie.

Zwycięzcami poszczególnych grup zostały drużyny Warty Poznań, Sparty Lwów i Wisły Kraków (która otrzymała wolny los i awansowała bez gry bezpośrednio do finału). Z powodu protestu jaki wniosła Warta po pierwszym meczu z TKS Toruń powtórka tego spotkania odbyła się dopiero 25 lipca, dlatego rozgrywki grupy finałowej rozpoczęły się z opóźnieniem. W pierwszej rundzie grupy finałowej los skojarzył drużynę poznańską ze Spartą Lwów. Warta zagrała bez reprezentantów Polski: Stalińskiego, Kosickiego, Przybysza i Fliegera, którzy zostali powołani na mecz z Finlandią (odbywał się w Poznaniu tego samego dnia). W obronie „zielonych” zagrał za to Sell, a na pozycji środkowego napastnika wystąpił młody Leon Ratajczak z trzeciej drużyny Warty, znany później pod nazwiskiem Radojewski. Po zaciętym meczu lepsi o jedno trafienie okazali się piłkarze Sparty.

Pojedynku finałowego nie udało przeprowadzić się we wcześniej ustalonym terminie. Ostatecznie doszedł on do skutku 5 września 1926. O godzinie 15.30 w obecności ok. 1.500 widzów arbiter główny krakowianin Andrzej Rutkowski wyprowadził na murawę stadionu Wisły w Krakowie jedenastki miejscowej Wisły i Sparty Lwów. Wielką sensacją był awans do finału tej drugiej, wówczas B-klasowej drużyny, która m.in. w półfinale ograła 1:0 poznańską Wartę. Różnicy nie było jednak widać na boisku. W 12 minucie – po celnym strzale z rzutu karnego – Władysław Kowalski uzyskał premierowego gola, a w 32 minucie goście wyrównali (Dmytrow). Remis utrzymywał się do 89 minuty. Na 23 sekundy przed końcowym gwizdkiem, bramkę na wagę końcowego sukcesu Białej Gwiazdy zdobył Henryk Reyman.

Była to pierwsza i – jak się później okazało – ostatnia edycja krajowego Pucharu w międzywojennej Polsce. Rodzime kluby nie były zbytnio zainteresowane rywalizacją w dodatkowych rozgrywkach, a sprawą priorytetową i tak pozostawały dla nich zmagania o mistrzostwo kraju (dodatkowo w owym czasie zaczęła powstawać liga). Najdobitniej podejście czołowych drużyn do PP obrazowała sytuacja w okręgu lwowskim. Zdecydowanie najsilniejsze: Pogoń, Czarni, Lechia i Hasmonea odpadły już na szczeblu regionalnym, a do fazy centralnej zakwalifikowała się drugorzędna Sparta. Toteż władze PZPN, po konsultacjach z przedstawicielami klubów, postanowiły na czas nieokreślony zaprzestać organizowania PP.

Dokumentacja rozgrywek

Finały okręgowe

• 08.11.1925 Kraków: Wisła Kraków - Wawel Kraków 4:0 (0:0)
• 08.11.1925 Warszawa: Legia Warszawa - Warszawianka 1:3 (0:0)
• 22.11.1925 Lublin: Lublinianka - Sokół Równe 3:4 (2:0)
• 29.11.1925 Poznań: Warta Poznań - Posnania 15:2 (7:0)
• 10.01.1926 Śląsk: Ruch Chorzów - 06 Załęże Katowice 3:2 ( : )
• 14.02.1926 Toruń: TKS Toruń - Polonia Bydgoszcz 9:1 (4:0)
• 20.06.1926 Lwów: Sparta Lwów - Czarni Lwów 1:0 (0:0)
• 01.07.1926 Łódź: ŁKS Łódź - ŁTSG Łódź 4:1 (3:1)
• Wilno: zwycięzcy nie wyłoniono

Rozgrywki grupowe

Grupa A

I runda 29 czerwca 1926

II runda 4 lipca 1926

Grupa B

I runda 29 czerwca 1926

II runda 4 lipca 1926

powtórka 25 lipca 1926

Grupa C

I runda 29 czerwca 1926

II runda 4 lipca 1926 (niedziela)

Grupa finałowa

• Wisła Kraków otrzymała wolny los.

8 sierpnia 1926 (niedziela)

Finał

5 września 1926 15:30	Wisła Kraków Kowalski  12' (k) H. Reyman  90'	2:1 (1:1)	Sparta Lwów Dmytrow  32'	Stadion Wisły, Kraków Widzów: + 2 000 Sędzia: Andrzej Rutkowski (Kraków)

Wisła: Ketz, Pychowski, Kaczor, Stefan Wójcik, Jan Kotlarczyk, Gieras, Adamek, Czulak, Henryk Reyman, Kowalski, Balcer

Sparta: Szewczyk, Bydliński, Olejniczak, Steinert, Wójcicki, Kosiński, Piłat, Małecki, Murski, Dmytrow, Murawiec

Przypisy

Bibliografia

• Józef Hałys: Polska Piłka Nożna. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, s. 1-995. ISBN 83-03-00804-8.
• Andrzej Gowarzewski: Lwów i Wilno w ekstraklasie. Katowice: wydawnictwo GiA, 1997, s. 1-192. ISBN 83-905424-1-2.
• Jarosław Owsiański, Tomasz Siwiński: Historia futbolu wielkopolskiego. WZPN Poznań, 2013, s. 1-1340. ISBN 978-83-64237-00-3.
• Gowarzewski A. i inni: Puchar Polski. Katowice: Wydawnictwo GiA, 2018, s. 1–375. ISBN 978-83-88232-55-8.