Puchar Szkocji w piłce nożnej
 Puchar Szkocji | |
 2021/22 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Dyscyplina | |
| Organizator rozgrywek | Szkocki Związek Piłki Nożnej |
| Data założenia | |
| Rozgrywki | |
| Liczba drużyn | 113 |
| Zwycięzcy | |
| Pierwszy zwycięzca | Queen’s Park (1873/74) |
| Obecny zwycięzca | Rangers (2021/22) |
| Najwięcej zwycięstw | Celtic (40) |
| Strona internetowa | |
Puchar Szkocji w piłce nożnej (ang. Scottish Football Association Challenge Cup, zwany krócej Scottish Cup lub szk. Scots Cup) – cykliczne rozgrywki piłkarskie o charakterze pucharu krajowego w Szkocji. Jest jednym z najstarszych piłkarskich turniejów na świecie. Organizowane co sezon przez Szkocki Związek Piłki Nożnej (SFA) i przeznaczone są dla krajowych klubów piłkarskich. Najważniejsze po Scottish Premiership piłkarskie rozgrywki w kraju. Triumfator danej edycji Pucharu zyskuje prawo reprezentowania swego kraju w następnej edycji Ligi Europy.
Historia
Pierwsza edycja Pucharu Szkocji odbyła się w sezonie 1873/74 i zakończyła się triumfem Queen’s Park, którzy pokonali 2:0 nieistniejący już Clydesdale F.C.[1]. Zwycięzca Pucharu Szkocji otrzymuje najstarsze trofeum na świecie, wytworzone w 1885 roku. We wczesnych latach turniej był zdominowany przez Queen's Park, który wygrał 10 razy w ciągu pierwszych dwudziestu lat. Kluby Vale of Leven, Dumbarton i Renton również odnieśli sukces w tym okresie. W 1885 roku został zanotowany rekord największego zwycięstwa w pucharze, gdy Arbroath pokonał Bon Accord z wynikiem 36:0 w meczu pierwszej rundy[2]. Była to również najwyżej punktowana zawodowa gra piłkarska odnotowana w historii. Od początku XX wieku zaczyna się dominacja dwóch klubów - Rangers i Celtic. W 1969 roku Celtic zdobył po raz 20 trofeum, a w 1973 powtórzył ten wyczyn Rangers. W 1995 i 2002 kluby odpowiednio mieli po 30 zwycięstw pucharowych. W sezonie 2019/20 Celtic jako pierwszy z europejskich klubów został 40-krotnym triumfatorem Pucharu narodowego. W sezonach 2019/20 i 2020/21 z powodu pandemii COVID-19 mecze rozgrywano bez obecności widzów.
Format
Rozgrywki Pucharu Szkocji odbywają się systemem play-off (przegrywający odpada). W przypadku remisu, rozgrywa się powtórzony mecz na boisku rywala (drugie spotkanie nie jest rewanżem – nie obowiązują bramki na wyjeździe). Remis w drugim spotkaniu oznacza dogrywkę i ewentualne rzuty karne. W półfinałach i finale rozgrywa się jedno spotkanie na neutralnym stadionie (przeważnie Hampden Park) i w przypadku remisu rozgrywa się dogrywkę i rzuty karne.
Wszystkie mecze rozgrywane są w soboty o godz. 16:00 (czasu polskiego). W wyjątkowych sytuacjach spotkania przekłada się na wcześniejsze godziny, szczególnie na boiskach amatorskich klubów, które nie mają oświetlenia i rozgrywanie w okresie zimowym meczów późnym popołudniem byłoby niemożliwe. Powtórzone spotkania odbywają się zazwyczaj we wtorki i środy, półtora tygodnia po pierwszym pojedynku. Ze względów bezpieczeństwa i transmisji telewizyjnych mecze mogą być przekładane na niedzielę. W przypadku złej pogody spotkania są przekładane na poniedziałkowe wieczory lub na weekendy, w których rozgrywane są mecze następnej rundy.
W pierwszej rundzie, rozgrywanej zazwyczaj we wrześniu udział biorą kluby juniorskie i członkowie lig regionalnych. Od drugiej rundy (październik) zaczynają drużyny z Scottish Football League Third Division. W listopadowej, trzeciej rundzie występują zespoły z Scottish Football League Second Division i Scottish Football League First Division. Od rozgrywanej w styczniu czwartej rundy zaczynają grę kluby z Scottish Premier League.
Zwycięzcy i finaliści
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uwagi:
- wytłuszczono nazwy zespołów, które w tym samym roku wywalczyły mistrzostwo i Puchar kraju,
- kursywą oznaczone zespoły, które w meczu finałowym nie występowały w najwyższej klasie rozgrywkowej.
skreślonorozgrywki nieoficjalne.
Statystyki
Klasyfikacja według klubów
W dotychczasowej historii oficjalnych rozgrywek o Puchar Szkocji na podium oficjalnie stawało w sumie 34 drużyny. Liderem klasyfikacji jest Celtic, który zdobył 40 Pucharów.
Stan na 31.05.2022.
10 i więcej Pucharów Szkocji| Lp. | Klub | Zdobywca | Finalista | Lata triumfów |
|---|---|---|---|---|
 |  | |||
| 1. | Celtic | 40 | 18 | 1892, 1899, 1900, 1904, 1907, 1908, 1911, 1912, 1914, 1923, 1925, 1927, 1931, 1933, 1937, 1951, 1954, 1965, 1967, 1969, 1971, 1972, 1974, 1975, 1977, 1980, 1985, 1988, 1989, 1995, 2001, 2004, 2005, 2007, 2011, 2013, 2017, 2018, 2019, 2020 |
| 2. | Rangers | 34 | 18 | 1894, 1897, 1898, 1903, 1928, 1930, 1932, 1934, 1935, 1936, 1948, 1949, 1950, 1953, 1960, 1962, 1963, 1964, 1966, 1973, 1976, 1978, 1979, 1981, 1992, 1993, 1996, 1999, 2000, 2002, 2003, 2008, 2009, 2022 |
| 3. | Queen’s Park | 10 | 2 | 1874, 1875, 1876, 1880, 1881, 1882, 1884, 1886, 1890, 1893 |
| 4. | Heart of Midlothian | 8 | 9 | 1891, 1896, 1901, 1906, 1956, 1998, 2006, 2012 |
| 5. | Aberdeen | 7 | 9 | 1947, 1970, 1982, 1983, 1984, 1986, 1990 |
| 6. | Hibernian | 3 | 12 | 1887, 1902, 2016 |
| 7. | Kilmarnock | 3 | 5 | 1920, 1929, 1997 |
| 8. | Vale of Leven | 3 | 4 | 1877, 1878, 1879 |
| 9. | Clyde | 3 | 3 | 1939, 1955, 1958 |
| St. Mirren | 3 | 3 | 1926, 1959, 1987 | |
| 11. | Dundee United | 2 | 8 | 1994, 2010 |
| 12. | Motherwell | 2 | 6 | 1952, 1991 |
| 13. | Third Lanark | 2 | 4 | 1889, 1905 |
| 14. | Dunfermline Athletic | 2 | 3 | 1961, 1968 |
| Falkirk | 2 | 3 | 1913, 1957 | |
| Renton | 2 | 3 | 1885, 1888 | |
| 17. | St. Johnstone | 2 | 0 | 2014, 2021 |
| 18. | Dumbarton | 1 | 5 | 1883 |
| 19. | Dundee | 1 | 4 | 1910 |
| 20. | Airdrieonians | 1 | 3 | 1924 |
| 21. | East Fife | 1 | 2 | 1938 |
| 22. | Greenock Morton | 1 | 1 | 1922 |
| Partick Thistle | 1 | 1 | 1921 | |
| 24. | Inverness Caledonian Thistle | 1 | 0 | 2015 |
| St. Bernard’s | 1 | 0 | 1895 | |
| 26. | Hamilton Academical | 0 | 2 | |
| 27. | Albion Rovers | 0 | 1 | |
| Cambuslang | 0 | 1 | ||
| Clydesdale | 0 | 1 | ||
| Gretna | 0 | 1 | ||
| Queen of the South | 0 | 1 | ||
| Raith Rovers | 0 | 1 | ||
| Ross County | 0 | 1 | ||
| Thornliebank | 0 | 1 |
Klasyfikacja według miast
Siedziby klubów: Stan na 31.05.2022.
| Miasto | Liczba tytułów | Drużyny |
|---|---|---|
| Glasgow | Celtic (40), Rangers (34), Queen’s Park (10), Third Lanark (2), Partick Thistle (1) | |
| Edinburgh | Heart of Midlothian (8), Hibernian (3), St. Bernard’s (1) | |
| Aberdeen | Aberdeen (7) | |
| Alexandria | Vale of Leven (3) | |
| Dundee | Dundee United (2), Dundee (1) | |
| Kilmarnock | Kilmarnock (3) | |
| Paisley | St. Mirren (3) | |
| Rutherglen | Clyde (3) | |
| Dunfermline | Dunfermline Athletic (2) | |
| Falkirk | Falkirk (2) | |
| Motherwell | Motherwell (2) | |
| Renton | Renton (2) | |
| Perth | St. Johnstone (2) | |
| Airdrie | Airdrieonians (1) | |
| Dumbarton | Dumbarton (1) | |
| Greenock | Greenock Morton (1) | |
| Inverness | Inverness Caledonian Thistle (1) | |
| Methil | East Fife (1) |
Transmisje telewizyjne
Sky Sports posiada prawa do transmisji jednego spotkania na rundę, począwszy od rundy czwartej, aż do finału. BBC Sport transmituje jeden mecz półfinałowy i finał.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Scottish Football Association: The Scottish FA: Scotland : (ang.). scottishfa.co.uk. [dostęp 2022-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Brief History of the Scottish FA (ang.). scottishfa.co.uk. [dostęp 2022-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Rangers zrezygnowali z gry w drugim meczu z powodu nie uznania im prawidłowej bramki w pierwszym spotkaniu
- ↑ z powodu zamieszek po meczu Rangers - Celtic, nikt nie otrzymał trofeum
Bibliografia
- Lista Finałów Pucharu w bazie RSSSF (ang.)
- Puchar Szkocji, [w:] baza Soccerway (liga) [online] [dostęp 2022-06-29].
- Lista Finałów Szkocji w bazie League321 (ang.)
Piłka nożna w Szkocji
| Reprezentacje |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Rozgrywki ligowe |
| ||||
| Rozgrywki pucharowe |
| ||||
| Rozgrywki młodzieżowe |
| ||||
| Nagrody i wyróżnienia |
| ||||
| Inne |
|
- Kluby męskie
- Kluby kobiece
- Piłkarze
- Piłkarki
- Trenerzy
- Sędziowie
- Stadiony
Media użyte na tej stronie
Flag of England.svg
Flag of England. Saint George's cross (a red cross on a white background), used as the Flag of England, the Italian city of Genoa and various other places.
Flag of England. Saint George's cross (a red cross on a white background), used as the Flag of England, the Italian city of Genoa and various other places.
Flag of Portugal.svg
Flag of Portugal, created by Columbano Bordalo Pinheiro (1857-1929), officially adopted by Portuguese government in June 30th 1911 (in use since about November 1910). Color shades matching the RGB values officially reccomended here. (PMS values should be used for direct ink or textile; CMYK for 4-color offset printing on paper; this is an image for screen display, RGB should be used.)
Flag of Portugal, created by Columbano Bordalo Pinheiro (1857-1929), officially adopted by Portuguese government in June 30th 1911 (in use since about November 1910). Color shades matching the RGB values officially reccomended here. (PMS values should be used for direct ink or textile; CMYK for 4-color offset printing on paper; this is an image for screen display, RGB should be used.)
Yellow pog.svg
Shiny yellow button/marker widget. Used to mark the location on a map.
Shiny yellow button/marker widget. Used to mark the location on a map.
Soccerball current event.svg
Autor: Pumbaa80 (soccer ball), Anomie (clock hands), David Vignoni (clock face/ring), David Göthberg (putting it all together, making the clock red, shadows)., Licencja: LGPL
Football with clock to represent a "current sports or football event".
Autor: Pumbaa80 (soccer ball), Anomie (clock hands), David Vignoni (clock face/ring), David Göthberg (putting it all together, making the clock red, shadows)., Licencja: LGPL
Football with clock to represent a "current sports or football event".
Scotland location map.svg
(c) Eric Gaba, NordNordWest, CC BY-SA 3.0
Location map of Scotland, United Kingdom
(c) Eric Gaba, NordNordWest, CC BY-SA 3.0
Location map of Scotland, United Kingdom