Puchar Volpiego dla najlepszego aktora

Puchar Volpiego dla najlepszego aktora (wł. Coppa Volpi per la migliore interpretazione maschile) – nagroda przyznawana corocznie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji za najlepszą rolę męską spośród filmów konkursu głównego. Wyróżnienie, nazwane na cześć założyciela festiwalu Giuseppe Volpiego, przyznaje międzynarodowe jury. Nazwa i forma nagrody funkcjonuje od trzeciej edycji imprezy, czyli od 1935[1] – wcześniej przyznawano aktorom Złote Medale. W latach 1939-1940, 1943-1946 i 1969-1982 nagroda nie była przyznawana.

Statystyki

Fredric March, pierwszy zdobywca Pucharu Volpiego.
Jean Gabin, dwukrotny laureat nagrody.
Toshirō Mifune, dwukrotny zdobywca Pucharu Volpiego.
(c) Georges Biard, CC BY-SA 3.0
Brad Pitt, laureat Pucharu Volpiego za rolę w filmie Zabójstwo Jesse’ego Jamesa przez tchórzliwego Roberta Forda (2007).
Pierfrancesco Favino, laureat Pucharu Volpiego za rolę w filmie Padrenostro (2020).

Najczęściej, jak do tej pory, nagradzane były role aktorów amerykańskich (19 wyróżnień) i francuskich (7). W jednym przypadku jury przyznało nagrodę dla aktorskiego kolektywu (od trzech aktorów wzwyż) – dotyczyło to amerykańskiego filmu Chorągiewki (1983, sześciu nagrodzonych aktorów)[2].

Dotychczas pięciu aktorom udało się zdobyć Puchar Volpiego dwukrotnie[3]. W kolejności chronologicznej byli to:

Jean Gabin był jedynym zdobywcą nagrody za role w dwóch różnych filmach (1954). Pierwszymi czarnoskórymi laureatami byli amerykańscy aktorzy David Alan Grier i Michael Wright (obaj nagrodzeni w 1983). Najmłodszym zdobywcą nagrody był Chińczyk Xia Yu (1994) – miał skończonych zaledwie 18 lat[4]. Najstarszym laureatem był 80-letni Amerykanin Don Ameche (1988).

Amerykanie Jack Lemmon i Sean Penn to jedyni aktorzy, którzy zdobyli nagrody aktorskie na wszystkich trzech najważniejszych europejskich festiwalach filmowych: nagrodę dla najlepszego aktora na MFF w Cannes, Srebrnego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie oraz Puchar Volpiego na MFF w Wenecji. Dwie role nagrodzone w Wenecji przyniosły ich laureatom również Oscara dla najlepszego aktora (Fredric March i Paul Muni)[5].

Żadnemu polskiemu aktorowi nie udało się jak dotychczas zdobyć tej nagrody.

Laureaci Pucharu Volpiego

RokAktorTytuł polskiTytuł oryginalny
1932Stany Zjednoczone Fredric MarchDoktor Jekyll i pan HydeDr. Jekyll and Mr. Hyde
1934Stany Zjednoczone Wallace BeeryViva Villa!Viva Villa!
1935Francja Pierre BlancharZbrodnia i karaCrime et châtiment
1936Stany Zjednoczone Paul MuniPasteurThe Story of Louis Pasteur
1937Niemcy Emil JanningsWładcaDer Herrscher
1938Wielka Brytania Leslie HowardPigmalionPygmalion
1941Włochy Ermete ZacconiDon BuonaparteDon Buonaparte
1942Włochy Fosco GiachettiBengasiBengasi
1947Francja Pierre FresnayMonsieur VincentMonsieur Vincent
1948Niemcy Ernst DeutschProcesDer Prozeß
1949Stany Zjednoczone Joseph CottenPortret JenniePortrait of Jennie
1950Stany Zjednoczone Sam JaffeAsfaltowa dżunglaThe Asphalt Jungle
1951Francja Jean GabinNoc jest moim królestwemLa nuit est mon royaume
1952Stany Zjednoczone Fredric MarchŚmierć komiwojażeraDeath of a Salesman
1953Francja Henri VilbertKomunia bez spowiedziLe bon Dieu sans confession
1954Francja Jean GabinZdarzyło się w Paryżu
Nie tykać łupu
L’air de Paris
Touchez pas au grisbi
1955Wielka Brytania Kenneth MoreThe Deep Blue SeaThe Deep Blue Sea
Austria Curd JürgensBohaterowie są zmęczeniLes héros sont fatigués
1956Francja BourvilCzarny rynek w ParyżuLa traversée de Paris
1957Stany Zjednoczone Anthony FranciosaKapelusz pełen deszczuA Hatful of Rain
1958Wielka Brytania Alec GuinnessKoński pyskThe Horse's Mouth
1959Stany Zjednoczone James StewartAnatomia morderstwaAnatomy of a Murder
1960Wielka Brytania John MillsPieśni chwałyTunes of Glory
1961Japonia Toshirō MifuneStraż przyboczna用心棒
Yôjinbô
1962Stany Zjednoczone Burt LancasterPtasznik z AlcatrazBirdman of Alcatraz
1963Wielka Brytania Albert FinneyTom JonesTom Jones
1964Wielka Brytania Tom CourtenayZa króla i ojczyznęKing and Country
1965Japonia Toshirō MifuneRudobrody赤ひげ
Akahige
1966Francja Jacques PerrinPrawie człowiekUn uomo a metà
1967Serbia Ljubiša SamardžićPoranekЈутро
Jutro
1968Stany Zjednoczone John MarleyTwarzeFaces
1983Stany Zjednoczone Guy Boyd
Stany Zjednoczone George Dzundza
Stany Zjednoczone David Alan Grier
Stany Zjednoczone Mitchell Lichtenstein
Stany Zjednoczone Matthew Modine
Stany Zjednoczone Michael Wright
ChorągiewkiStreamers
1984Indie Naseeruddin ShahPrzeprawaਪਾਰ
Paar
1985Francja Gérard DepardieuPolicjaPolice
1986Włochy Carlo Delle PianePrezent pod choinkęRegalo di Natale
1987Wielka Brytania Hugh Grant
Wielka Brytania James Wilby
MaurycyMaurice
1988Stany Zjednoczone Don Ameche
Stany Zjednoczone Joe Mantegna
Fortuna kołem się toczyThings Change
1989Włochy Marcello Mastroianni
Włochy Massimo Troisi
Która godzina?Che ora è?
1990 Oleg BorisowJedyny świadekЕдинственият свидетел
Edinstveniyat svidetel
1991Stany Zjednoczone River PhoenixMoje własne IdahoMy Own Private Idaho
1992Stany Zjednoczone Jack LemmonGlengarry Glen RossGlengarry Glen Ross
1993Włochy Fabrizio BentivoglioRozdarta duszaUn'anima divisa in due
1994 Xia YuW upalnym słońcu陽光燦爛的日子
Yang guang can lan de ri zi
1995Niemcy Götz GeorgeRzeźnikDer Totmacher
1996Wielka Brytania Liam NeesonMichael CollinsMichael Collins
1997Stany Zjednoczone Wesley SnipesRomans na jedną nocOne Night Stand
1998Stany Zjednoczone Sean PennHarmiderHurlyburly
1999Wielka Brytania Jim BroadbentTopsy-TurvyTopsy-Turvy
2000Hiszpania Javier BardemZanim zapadnie nocBefore Night Falls
2001Włochy Luigi Lo CascioŚwiatło moich oczuLuce dei miei occhi
2002Włochy Stefano AccorsiPodróż zwana miłościąUn viaggio chiamato amore
2003Stany Zjednoczone Sean Penn21 gramów21 Grams
2004Hiszpania Javier BardemW stronę morzaMar adentro
2005Stany Zjednoczone David StrathairnGood Night and Good LuckGood Night and Good Luck
2006Stany Zjednoczone Ben AffleckHollywoodlandHollywoodland
2007Stany Zjednoczone Brad PittZabójstwo Jesse’ego Jamesa przez
tchórzliwego Roberta Forda
The Assassination of Jesse James
by the Coward Robert Ford
2008Włochy Silvio OrlandoOjciec GiovannyIl papà di Giovanna
2009Wielka Brytania Colin FirthSamotny mężczyznaA Single Man
2010Stany Zjednoczone Vincent GalloEssential KillingEssential Killing
2011Irlandia Michael FassbenderWstydShame
2012Stany Zjednoczone Philip Seymour Hoffman
Stany Zjednoczone Joaquin Phoenix
MistrzMaster
2013Grecja Themis PanouMiss ViolenceMiss Violence
2014Stany Zjednoczone Adam DriverZłaknieniHungry Hearts
2015Francja Fabrice LuchiniSubtelnośćL’hermine
2016Argentyna Oscar MartínezHonorowy obywatelEl ciudadano ilustre
2017 Kamel El BashaZniewagaقضية رقم ٢
L’insulte
2018Stany Zjednoczone Willem DafoeVan Gogh. U bram wiecznościAt Eternity’s Gate
2019Włochy Luca MarinelliMartin EdenMartin Eden
2020Włochy Pierfrancesco FavinoPadrenostroPadrenostro
2021Filipiny John ArcillaMokra robota 2On the Job: The Missing 8
2022Irlandia Colin FarrellDuchy InisherinThe Banshees of Inisherin

Przypisy

  1. Everything You Need to Know About the Venice Film Festival (ang.). Italy Magazine. [dostęp 2019-08-22].
  2. Vincent Canby: 'Streamers' Adapted by Altman (ang.). "The New York Times", 1983-10-09. [dostęp 2020-11-24].
  3. Pietro Gallina: Ten things to be discovered about the Venice International Film Festival (ang.). Venezia da vivere, 2018-08-21. [dostęp 2020-11-24].
  4. Cheng Guo: In the Heat of the Sun (1994): A Nostalgic Wet Dream (ang.). Foxes Den, 2017-07-05. [dostęp 2020-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-27)].
  5. Susan King: Venice Film Festival showcased Oscar winners from ‘Joker’ and ‘The Shape of Water’ to ‘Hamlet’ and ‘Jekyll and Hyde’ (ang.). Gold Derby, 2020-09-02. [dostęp 2020-11-24].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of India.svg
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
Pierfrancesco Favino 2008.jpg
Autor: matteomerletto, Licencja: CC BY-SA 2.0
Pierfrancesco Favino
Jean Gabin 1958.jpg
French actor Jean Gabin (Jean-Alexis Gabin Moncorgé) playing Maigret in Inspector Maigret
Brad Pitt Cannes.jpg
(c) Georges Biard, CC BY-SA 3.0
Angelina Jolie and Brad Pitt at the Cannes film festival