Puchar Warrena
 Jedna ze stron pucharu | |
| Rodzaj | skyfos |
|---|---|
| Data powstania | około 10 r. n.e. |
| Medium | pozłacanie (ślady), grawerowanie, rytowanie, odlew[1] |
| Wymiary | średnica (przy obrzeżu): 9,9 cm, średnica (przy podstawie): 4,8 cm, wysokość: 11 cm, wysokość (wewnątrz): 8,3 cm, średnica (wraz z rękawem): 11 cm, wysokość (wraz z rękawem): 8,4 cm[1] |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | Muzeum Brytyjskie |
Puchar Warrena, Kielich Warrena (ang. Warren Cup) – unikatowy, srebrny, rzymski skyfos pochodzący z początku I w. n.e., na którym przedstawiono dwie homoerotyczne sceny. Jego nazwa pochodzi od nazwiska pierwszego współczesnego posiadacza, kolekcjonera sztuki Edwarda Perry'ego Warrena.
Historia
Puchar został prawdopodobnie wykonany przez greckiego rzemieślnika na zamówienie rzymskiego klienta. Wykopano go na początku XX w. w Palestynie[2], być może w Bittir znajdującym się kilka mil na południowy zachód od Jerozolimy, wraz z monetami cesarza Klaudiusza[1]. Datę jego powstania określa się na ok. 10 rok n.e. (5–15 r. n.e.). W 1911 roku puchar został zakupiony przez Edwarda Perry'ego Warrena w Rzymie za 2 tys. funtów[3]. W latach 50. kielich oferowano Muzeum Brytyjskiemu, które nie kupiło go jednak, ponieważ prezesem jego zarządu był arcybiskup Canterbury. Ostatecznie Muzeum weszło w posiadanie pucharu w 1999 roku, kupując go za kwotę 1,8 miliona funtów[4]. Była to wówczas najwyższa kwota, za jaką kiedykolwiek Muzeum Brytyjskie zakupiło eksponat; jego cena z lat 50. była ułamkiem tej sumy[2].
Przedstawione sceny i charakterystyka pucharu
Puchar oryginalnie posiadał dwa uchwyty, które jednak zaginęły. Sportretowano na nim dwie homoerotyczne sceny: jedną pomiędzy młodszym i starszym mężczyzną (różnicę wieku można wywnioskować z posiadanej przez starszego mężczyznę brody) oraz kolejną pomiędzy dwoma młodymi mężczyznami (mają oni długie pukle włosów, charakterystyczne ówcześnie dla młodych, wolnych Greków; były one "oddawane" bogom w ceremonii odbywającej się w okresie pokwitania[1]). W drugiej ze scen w tle pojawia się kolejna postać, prawdopodobnie niewolnik; być może jest to ukazanie voyeuryzmu. Z wyjątkiem tej postaci, obie pary kochanków z pewnością nie są niewolnikami; najprawdopodobniej wywodzą się z wyższych warstw społecznych, na co wskazują m.in. wieńce na ich głowach czy instrumenty muzyczne w tle[1] (lira, aulos). Sceny, rozgrywające się w prywatnym domu, odwołują się do klasycznego okresu starożytnej Grecji, o kilka wieków wcześniejszego w stosunku do momentu powstania pucharu. Jednocześnie w przeciwieństwie do greckich przedstawień homoseksualnych kontaktów z tamtego okresu, Rzymianie nie unikali dosłownego przedstawienia stosunku. Możliwe, że twórca kielicha, chcąc przedstawić sceny homoerotyczne, wybrał okres Grecji klasycznej, ponieważ kontakty homoseksualne pomiędzy mężczyznami były wówczas powszechne. W okresie powstania kielicha były one już mniej akceptowane, choć nadal częste.
Srebrne skyphoi z tego okresu są niezwykle rzadkie, ponieważ większość z nich później przetopiono. Puchar Warrena w momencie jego wykonania kosztował około 250 denarów, co stanowiło równowartość 25 dzbanów najlepszego wina, dwóch trzecich akra ziemi lub niewyszkolonego niewolnika[3].
Przypisy
- ↑ a b c d e The British Museum: The Warren Cup (ang.). [dostęp 2011-05-11].
- ↑ a b Maev Kennedy: British Museum exhibition reveals saucy side of the ancient world (ang.). W: The Guardian [on-line]. 12-05-2006. [dostęp 2011-05-03].
- ↑ a b EPISODE 36 – WARREN CUP (ang.). BBC. [dostęp 2011-05-03].
- ↑ The secrets of Cupboard 55 (ang.). The Telegraph, 19-06-1999. [dostęp 2011-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-07)].
Linki zewnętrzne
- Obiekt na stronie Muzeum Brytyjskiego (ang.)
- Zdjęcia kielicha (ang.)
Media użyte na tej stronie
A bearded man having anal sex with a beardless youth, side A of the so-called Warren Cup. Roman artwork.