Puchowiec

Puchowiec
Ilustracja
Morfologia (Ceiba pentandra)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

ślazowate

Podrodzina

wełniakowe

Rodzaj

puchowiec

Nazwa systematyczna
Ceiba Mill.
Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754[3]
Typ nomenklatoryczny

C. pentandra (L.) J. Gaertner[3]

Synonimy
  • Eriodendron DC.
  • Xylon L.
  • Xylum Post et O. Kuntze[3]
Kwitnący puchowiec Ceiba speciosa
Kwiat Ceiba speciosa

Puchowiec (Ceiba P. Miller) – rodzaj roślin tropikalnych z rodziny ślazowatych i podrodziny wełniakowych. Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się co najmniej 21 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy kolejne 3 taksony mają status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych)[4]. Rodzimym obszarem ich występowania są tropikalne rejony Azji, Afryki i Ameryki[5]. Gatunkiem typowym jest C. pentandra (L.) J. Gaertner[3].

Morfologia

Drzewa zrzucające w porze suchej liście o pniach kolczastych i zgrubiałych u podstawy[5]. Liście duże, dłoniasto złożone. Kwiaty dość duże, 5-płatkowe. Owoce duże, kuliste lub wydłużone, o nasionach pokrytych niezwilżalnymi przez wodę włoskami (kapok).

Systematyka

Synonimy
Campylanthera Schott & Endl., Erione Schott & Endl., Gossampinus Schott & Endl.[6]
Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)
Rodzaj z podrodziny wełniakowych Bombacoideae w obrębie ślazowatych Malvaceae, wchodzących w skład ślazowców z kladu różowych[2][7].
Lista gatunków[4]
  • Ceiba acuminata (S.Watson) Rose
  • Ceiba aesculifolia (Kunth) Britten & Baker f.puchowiec kasztanowcolistny
  • Ceiba allenii Woodson
  • Ceiba boliviana Britten & Baker f.
  • Ceiba chodatii (Hassl.) Ravenna
  • Ceiba crispiflora (Kunth) Ravenna
  • Ceiba erianthos (Cav.) K.Schum.
  • Ceiba glaziovii (Kuntze) K.Schum.
  • Ceiba insignis (Kunth) P.E.Gibbs & Semir
  • Ceiba jasminodora (A.St.Hil.) K.Schum.
  • Ceiba lupuna P.E.Gibbs & Semir
  • Ceiba pentandra (L.) Gaertn.puchowiec pięciopręcikowy
  • Ceiba pubiflora (A.St.-Hil.) K.Schum.
  • Ceiba rubriflora Carv.-Sobr. & L.P.Queiroz
  • Ceiba salmonea (Ulbr.) Bakh.
  • Ceiba samauma (Mart. & Zucc.) K.Schum.
  • Ceiba schottii Britten & Baker f.
  • Ceiba soluta (Donn.Sm.) Ravenna
  • Ceiba speciosa (A.St.-Hil.) Ravennapuchowiec wspaniały
  • Ceiba trischistandra (A.Gray) Bakh.
  • Ceiba ventricosa (Nees & Mart.) Ravenna

Znaczenie kulturowe

  • W kulturach przedkolumbijskich ludów Mezoameryki, zwłaszcza Majów, a także na Karaibach, puchowce (w języku Majów: Yaaxché) były uważane za święte drzewo[8], będące łącznikiem między trzema sferami wszechświata: światem podziemnym, zwanym przez Majów Xibalba, światem ziemskim, oraz światem niebios. Dodatkowo gałęzie symbolizowały kierunki świata, którym były przypisane różne bóstwa, zwłaszcza wiatru i deszczu[9]. Ze względu na swoje znaczenie, Majowie sadzili ceiby na głównym placu swoich miast. Zachowały się one m.in. w Tikál.
  • Współcześnie puchowce cieszą się kultem w afrokubańskiej religii Jorubów. W roku 2008 kubańscy wyznawcy religii santeria zasadzili puchowca z okazji 82. urodzin Fidela Castro[10].

Zastosowanie

Dawniej rośliny te były używane do wytwarzania kapoku, który używano jako materiał izolacyjny i do wypychania. Obecnie często są uprawiane dla pozyskania drewna i włókna[5].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-24] (ang.).
  3. a b c d Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2015-06-20]. (ang.).
  4. a b Ceiba. The Plant List. [dostęp 2015-06-20]. (ang.).
  5. a b c Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  6. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-09-24].
  7. Genus: Durio. Germplasm Resources Information Network (GRIN), United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service. [dostęp 2010-02-24]. (ang.).
  8. La Ceiba en el universo maya – Guía de viaje, historia y fotos de Ciudades Mayas. [dostęp 2009-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-26)].
  9. La Ceiba Reserva Privada – La Ceiba Arbol Sagrado. [dostęp 2009-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-21)].
  10. Travel News, Tips, and Guides - USATODAY.com, www.usatoday.com [dostęp 2017-11-26] (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Ceiba speciosa K3.jpg
Autor: Koppchen, Licencja: CC BY-SA 3.0
Einzelne Blüte
Ceiba speciosa IMG 1753.jpg
paineira em mogi mirim , sao paulo, brazil