Punca

Punca stalowa z wygrawerowaną na głowicy literą (M)

Punca (niem. Punze) – stalowe narzędzie złotnicze i cyzelerskie, przez uderzanie młotkiem służące do wykonywania zagłębień oraz opracowywania faktury wyrobów metalowych.

Ma kształt pręta o odpowiednio do zamierzonego przeznaczenia ukształtowanej hartowanej głowicy. Szczególnym typem puncy są punce z wygrawerowanym na głowicy znakiem złotniczym, oraz punce probiercze z wygrawerowanymi znakami probierczymi określającymi próbę kruszcu.

Punce mincerskie były wykonane w formie stempla, służąc niegdyś do wybijania monet. Ich głowica była wygrawerowana w postaci negatywu wizerunku przedstawianego na bitej monecie. Innym zastosowaniem menniczym są kontrasygnatury (kontrmarki) jako sposób na zalegalizowanie obiegu obcej monety w innym kraju lub jako element walki politycznej z oficjalnym ustrojem (rządem).

Punca stalowa stosowana w jubilerstwie i złotnictwie z wygrawerowanym na głowicy znakiem złotnika

Zestaw punc kulowych

Typy narzędzia

• Punce kulowe
• Punce cyzelerskie
• Punce do fazowania
• Punce stemplowe
• Punce ze znakiem firmy – imiennik
• Punce matujące i moletujące
• Punce perełkowe (służące przy oprawie brylantów) – kornajzin
• Punce probiercze

Bibliografia

• Narzędzia jubilerskie. [dostęp 2013-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-08)].
• Jerzy Chałupski: Monety z kontrmarkami. [dostęp 2013-11-17].