Pustułka maskareńska

Pustułka maskareńska

Falco punctatus[1]
Temminck, 1821
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	sokołowe
Rodzina	sokołowate
Podrodzina	sokoły
Plemię	Falconini
Rodzaj	Falco
Gatunek	pustułka maskareńska
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
zagrożony

Pustułka maskareńska^[3] (Falco punctatus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny sokołowatych (Falconidae). Występuje endemicznie na wyspie Mauritius w archipelagu Maskarenów. Jest zagrożona wyginięciem.

Charakterystyka

Trochę mniejsza od pustułki, nieznacznie większa od pustułeczki. Samce są nieco mniejsze od samic. Brzuch jasnokremowy w czarne, zwężające się ku dołowi plamki. Nogi żółte z czarnymi pazurami. Spód ogona jasnokremowy w czarne, poprzeczne pasy. Cały wierzch ciała w poprzeczne, grube, czarnobrązowe pasy. Jasne policzki i szary dziób z białą woskówką.

Wymiary^[4]

• długość ciała: 25–29 cm
• rozpiętość skrzydeł: 49–56 cm
• masa ciała: samce 123–178 g, samice 173–231 g

Biotop

Lasy. Z powodu ich niszczenia gatunek jest zagrożony.

Pożywienie

Gekony, ważki, cykady, świerszczowate i małe ptaki.

Zachowanie^[5]

Żyją samotnie. 89% piskląt znajdowanych jest ponad 5 km od gniazda, w którym się wykluły.

Lęgi^[6]

Lęgnie się głównie w listopadzie i grudniu. Jest monogamiczna. Gniazdo umieszcza na drzewie. Składa 4–5 jaj, których inkubacja trwa 28–35 dni. Młode pozostają w gnieździe przez ok. 35 dni.

Status, zagrożenia i ochrona

W 1974 roku liczebność pustułki maskareńskiej spadła do zaledwie 4 osobników – była najrzadszym ptakiem świata. Przyczyniło się do tego wylesianie wyspy, stosowanie pestycydów oraz drapieżnictwo ze strony introdukowanych ssaków. W 1973 roku zainicjowany został program rozmnażania tych ptaków w niewoli. W szczytowym okresie pod koniec lat 90. udało się zwiększyć liczebność populacji do 350–500 osobników (szacunki mówiące o wyższej liczbie, nawet o 1000 osobników, uważa się obecnie za przesadzone). Obecnie (2013) populacja liczy 170–200 dorosłych osobników^[2]. Jest to wystarczająca liczba, by uznać pustułkę maskareńską za uratowaną. Nadal jest najrzadszym sokołem na Ziemi.

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2014 roku uznaje pustułkę maskareńską za gatunek zagrożony (EN – endangered), gdyż jej populacja ponownie zaczęła spadać; wcześniej – od 2000 roku miała ona status gatunku narażonego (VU – vulnerable), a od roku 1994 – gatunku zagrożonego (EN)^[2].

W podobnej sytuacji znalazła się także w latach 90. XX w. synogarlica rdzawosterna – żyło wtedy tylko 10 osobników.

Filatelistyka

Poczta na Mauritiusie wydała 5 znaczków z wizerunkiem tego ptaka^[5].

Przypisy

Bibliografia

• David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), Phil Benstead i inni: Encyklopedia Ptaki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-15733-3.

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
• Zasięg występowania na www.birdlife.org – nie zamieszkuje całej wyspy
• Artykuł o pustułce maskareńskiej ze zdjęciami na stronie Peregrine Fund (ang.)