Pyrrhula

Pyrrhula[1]
Brisson, 1760[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – gil płomienny (P. erythrocephala)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

łuszczakowate

Podrodzina

łuskacze

Plemię

Pyrrhulini

Rodzaj

Pyrrhula

Typ nomenklatoryczny

Loxia pyrrhula Linnaeus, 1758

Synonimy
  • Protopyrrhula Bianchi, 1907[3]
  • Pyrrhia Navás, 1907[4]
Gatunki

zobacz opis w tekście

Pyrrhularodzaj ptaka z podrodziny łuskaczy (Carduelinae) rodziny łuszczakowatych (Fringillidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji i na Azorach[5].

Morfologia

Długość ciała 14–17 cm; masa ciała 17–38 g[6].

Systematyka

Etymologia

  • Pyrrhula: epitet gatunkowy Loxia pyrrhula Linnaeus, 1758 ; średniowiecznołac. pyrrhula „gil”, od gr. πυρρουλας purrhoulas „robakożerny ptak” wymieniony przez Arystotelesa, identyfikowany jako rudzik lub gil. W ornitologii kombinacja pyrrhul- jest często używana do określenia grubodziobych ptaków lub tych z czerwoną piersią[7].
  • Protopyrrhula: gr. πρωτο- prōto- „pierwszy, świeży”; rodzaj Pyrrhula Brisson, 1760[8]. Gatunek typowy: Pyrrhula nipalensis Hodgson, 1836.
  • Pyrrhia: gr. πυρρος purrhos „w kolorze płomienia, czerwony”, od πυρ pur, πυρος puros „ogień”[9]. Gatunek typowy: Loxia pyrrhula Linnaeus, 1758.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[10]:

  • Pyrrhula nipalensisgil łuskogłowy
  • Pyrrhula leucogenysgil białouchy
  • Pyrrhula aurantiacagil pomarańczowy
  • Pyrrhula erythrocephalagil płomienny
  • Pyrrhula erythacagil siwogłowy
  • Pyrrhula murinagil azorski – takson wyodrębniony z P. pyrrhula[11][12]
  • Pyrrhula pyrrhulagil zwyczajny
  • Pyrrhula crassa – wymarły gatunek z Azorów[13]

Przypisy

  1. Pyrrhula, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés: a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 1. Paryż: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 36. (fr.)
  3. В.Л. Вiанки. Ревизiя формъ рода Pyrrhula, сем. Fringillidae, ихъ филогенезъ и географическое распространенiе. „Извъстiя Императорской Академш Наукъ”. V серiи. 25, s. 162, 193, 1906 (ros.). 
  4. L. Navás. Ornitologia de Aragón (continuación). „Anales de la Facultad de Ciencias de Zaragoza”. 1 (2), s. 128, 1907 (hiszp.). 
  5. F. Gill & D. Donsker: Finches, euphonias (ang.). IOC World Bird List: Version 9.1. [dostęp 2019-03-12].
  6. Collar, Newton i Clement 2010 ↓, s. 607–609.
  7. Pyrrhula, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-18] (ang.).
  8. Protopyrrhula, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-18] (ang.).
  9. Pyrrhia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-18] (ang.).
  10. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Pyrrhulini Vigors, 1825 (wersja: 2018-09-30). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2019-03-12].
  11. Collar, Newton i Clement 2010 ↓, s. 608.
  12. T. Töpfer, E. Haring, T.R. Birkhead, R.J. Lopes, L. Liu Severinghaus, J. Martens, M. Päckert. A molecular phylogeny of bullfinches Pyrrhula Brisson, 1760 (Aves: Fringillidae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 58 (2), s. 271–282, 2011. DOI: 10.1016/j.ympev.2010.10.015 (ang.). 
  13. J.C Rando, H. Pieper, Storrs L. Olson, F. Pereira i J.A. Alcover. A new extinct species of large bullfinch (Aves: Fringillidae: Pyrrhula) from Graciosa Island (Azores, North Atlantic Ocean). „Zootaxa”. 4282 (3), s. 567–583, 2017. DOI: 10.11646/zootaxa.4282.3.9 (ang.). 

Bibliografia

  • N. Collar, I. Newton & P. Clement: Family Fringillidae (Finches). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 15: Weavers to New World Warblers. Barcelona: Lynx Edicions, 2010, s. 440–617. ISBN 978-84-96553-68-2. (ang.)

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Red-headed Bullfinch.jpg
Autor: Sp.herp, Licencja: CC BY-SA 3.0
Red-headed Bullfinch