Pyszniańska Przełęcz
| ||
 Kamienista, Błyszcz z Bystrą i Pyszniańska Przełęcz. Na dole, po lewej stronie Liliowe Turnie | ||
| Państwo |  Polska Słowacja | |
| Wysokość | 1787 m n.p.m. | |
| Pasmo | Karpaty, Tatry | |
| Sąsiednie szczyty | Kamienista, Błyszcz | |
Położenie na mapie Tatr  | ||
 49°11′46,6″N 19°51′22,4″E/49,196278 19,856222 | ||
Pyszniańska Przełęcz (słow. Pyšné sedlo, niem. Kamenistasattel, węg. Kamenista-hágó) – znajdująca się na wysokości 1787 m n.p.m.[1][2] (według wcześniejszych pomiarów – 1788 m) przełęcz w grani głównej Tatr, pomiędzy Kamienistą (2127 m) i Błyszczem (2158 m) w Tatrach Zachodnich[3].
Na początku XX w. nazywana była także Kamienistą Przełęczą[3]. Przez szczyty te i przełęcz biegnie granica polsko-słowacka. Po południowej, słowackiej stronie przełęczy zbocza opadają do Doliny Kamienistej, a po północnej, polskiej do Doliny Pyszniańskiej (górna część Doliny Kościeliskiej)[4]. Przełęcz podobnie jak sąsiednie szczyty zbudowana jest ze skał krystalicznych – gnejsów i granitów. W siodle przełęczy znajduje się ok. 10 okresowych, płytkich stawków. Od dawna była jednym z ważniejszych przejść łączących Podhale z Liptowem. Pisał o niej już Matej Bel w 1736 r. W czasie II wojny światowej używana była m.in. przez kurierów tatrzańskich. Ich przygody opisał Stanisław Zieliński w książce W stronę Pysznej[5]. W rejonie przełęczy znajduje się jedno z czterech tylko w całych polskich Tatrach i w Polsce stanowisko rzadkiego gatunku arktyczno-alpejskiej rośliny – krzewiastej wierzby oszczepowatej[6].
Dawniej prowadziła z Doliny Kościeliskiej na Pyszniańską Przełęcz dość uczęszczana ścieżka[5]. Po utworzeniu w rejonie całej Doliny Pyszniańskiej rezerwatu przyrody Tomanowa-Smreczyny (obecnie jest to obszar ochrony ścisłej „Pyszna, Tomanowa, Pisana”) została zamknięta dla ruchu turystycznego[4]. Przez długi czas po II wojnie światowej Pyszniańska Przełęcz była w ogóle niedostępna od polskiej strony. Obecnie można na nią podejść dwoma szlakami turystycznymi.
Szlaki turystyczne
– czerwony szlak biegnący główną granią od przełęczy Liliowy Karb przez Liliowe Turnie, Banistą Przełęcz i Błyszcz na Pyszniańską Przełęcz. Czas przejścia: 40 min, ↑ 50 min
– niebieski szlak od strony słowackiej z miejscowości Podbańska przez Dolinę Kamienistą. Czas przejścia: 3:45 h, ↓ 2:45 h
Oba te szlaki są dostępne dla turystów tylko w okresie od 15 czerwca do 31 października.
Przypisy
- ↑ Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania.
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego.
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000. Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2009/10. ISBN 83-87873-36-5.
- ↑ a b Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2003. ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
Media użyte na tej stronie
Autor:
- Tatry mapa 2.png: ToSter 2 września 2008
- Poland location map white.svg,
- Poland location map.svg: NordNordWest
- derivative work: Mareklug Mareklug
Mapa Tatr
Stripe-marked trail on the trail in the Czech Republic - red.
Stripe-marked trail on the trail in the Czech Republic - blue.
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pyszniańska Przełęcz. Widok z Błyszcza. Ponad przełęczą Kamieniasta, dalej Smreczyński Wierch, u góry Tatry Wysokie.
oriented mountain pass symbol : n ne e se
Autor: Opioła Jerzy, Licencja: CC BY 2.5
Błyszcz i Bystra (po prawej stronie). Na środku Kamienista.