Pyzy (danie)

Pyzy ziemniaczane z mięsem (z lewej) oraz pyzy drożdżowe gotowane na parze (z prawej)
Pyzy ziemniaczane (bez nadzienia) podane z okrasą

Pyzy (l. poj. pyza) – potrawa kuchni polskiej (zwykle obiadowa) w postaci dużych klusek ziemniaczanych lub drożdżowych[1][2], przyrządzanych w sposób charakterystyczny dla kuchni regionalnych.

Główne odmiany

Pyzy ziemniaczane

Przygotowywane z ziemniaków (wyłącznie z tartych surowych lub łącząc gotowane i tarte surowe)[3], względnie z dodatkiem mąki, jaj i soli, gotowane we wrzątku[2]. O kształcie kulistym lub owalnym[4]

Mogą stanowić indywidualne danie (polane np. stopioną słoniną, serwowane niekiedy z zasmażaną kapustą) lub być dodatkiem do duszonych mięs[2]. Mogą być przygotowywane z farszem: mięsnym[2], twarogowym[4] bądź grzybowym.

Potrawami z kategorii pyz ziemniaczanych są m.in. goły[5], kartacze, litewskie cepeliny i kluski śląskie.

Pyzy drożdżowe

Przyrządzane z mąki, jaj, drożdży, mleka, masła, cukru i soli[6]. Gotowane na parze (zob. pampuchy) lub w wodzie[6]. W literaturze spotykane są także propozycje upieczenia pyz w piecu[6]. W kuchni podhalańskiej znane są bombolki – pieczone drożdżowe kluski podawane z roztopionym masłem z miodem[7][8][9]. W kuchni śląskiej zaś – buchty.


Przypisy

  1. ↑ hasło „pyza”. [w:] Wielki słownik języka polskiego PAN (wsjp.pl) [on-line]. Instytut Języka Polskiego PAN. [dostęp 2021-10-13].
  2. ↑ a b c d Maciej E. Halbański: Leksykon sztuki kulinarnej. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1987, s. 150. ISBN 83-225-0106-4.
  3. ↑ Pyzy borowiackie. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. pomorskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2013-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2016)]. Cytat: „Pyzy borowiackie różnią się tym od pyz przygotowywanych w innych regionach, że do ich sporządzania wykorzystuje się ziemniaki surowe bez dodatku gotowanych”
  4. ↑ a b Pyzy borowiackie. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. pomorskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2013-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2016)].
  5. ↑ Agnieszka Długosz: Świętokrzyskie pyzy. 2013-02-19. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2013-09-21)].
  6. ↑ a b c Rozdział XVII. Potrawy mączne i z jaj (podpunkt "390. Pyzy"). W: Maria Śleżańska: Kucharz wielkopolski: praktyczne przepisy gotowania smacznych a tanich potraw, smażenia konfitur, pieczenia ciast, przyrządzania lodów, kremów, galaret, deserów, konserwów i wędlin oraz różne sekreta domowe. Poznań: J. Leitgeber, 1892, s. 160-161.
  7. ↑ Ruchanki i fjuty, czyli... osobliwe nazwy polskich dań. [w:] magazyn-kuchnia.pl [on-line]. Agora SA, 20 kwietnia 2018. [dostęp 2019-07-02].
  8. ↑ Kuchnia podhalańska – potrawy, których warto spróbować. [w:] Przeglad-Turystyczny.pl [on-line]. Apconnect sp. z o.o., 5 grudnia 2016. [dostęp 2019-07-02].
  9. ↑ Magdalena Kasprzyk-Chevriaux: Dziesięć regionów, dziesięć obiadów. [w:] Culture.pl [on-line]. Instytut Adama Mickiewicza, 15 maja 2015. [dostęp 2019-07-02].

Media użyte na tej stronie

Pyzy ziemniaczane PL.JPG
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pyzy ziemniaczane kraszone z Poznania.
Pyzy2.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Pyzy ziemniaczane z mięsem (ugotowane w wodzie) oraz pyzy drożdżowe gotowane na parze.