QV Telescopii
 (c) ESO/Digitized Sky Survey 2. Acknowledgement: Davide De Martin, CC BY 4.0 Obraz nieba wokół gwiazdy | |||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja | 18h 17m 07,532s[1] | ||||||||||||||||||
| Deklinacja | −56° 01′ 24,09″[1] | ||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) | −11,12 ± 0,30[1] mas/rok | ||||||||||||||||||
| Prędkość radialna | 15,0 ± 4,2[1] km/s | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||
| Typ widmowy | B3 II/III[1] | ||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
QV Telescopii (HR 6819) – gwiazda w gwiazdozbiorze Lunety, odległa od Słońca o około 1100 lat świetlnych. Jest to gwiazda podwójna, tworząca układ kataklizmiczny. Podejrzewano, że układ ten może zawierać najbliższą Słońcu czarną dziurę[2], jednak badania w kolejnych miesiącach podały to odkrycie w wątpliwość[3][4].
Charakterystyka
QV Telescopii to układ gwiazd widoczny gołym okiem na niebie. Ze względu na widmo został sklasyfikowany jako błękitny olbrzym lub jasny olbrzym, należący do typu widmowego B3[1].
Hipoteza czarnej dziury
Badania opublikowane w 2020 roku zasugerowały, że jest to układ potrójny, w którym widoczne są dwie gwiazdy, zaś trzeci obiekt można wykryć tylko przez jego grawitacyjny wpływ na układ. Niewidoczny obiekt miałby mieć masę co najmniej 4,2 razy większą od masy Słońca. Byłaby to wówczas czarna dziura o masie gwiazdowej, nie akreująca materii. Czarna dziura w tej interpretacji obiegałaby wspólny środek masy z błękitnym olbrzymem typu B3 o masie 5 M☉ w okresie 40,330 ± 0,004 dni. Druga gwiazda typu B o silnych liniach emisyjnych, obiegałaby tę centralną parę w dużej odległości[5][6].
Późniejsze badania wskazują jednak, że bardziej prawdopodobne są inne scenariusze. Gwiazda typu B3 może być w rzeczywistości obiektem o małej masie, który stracił dużą część materii na rzecz towarzyszki, ale jeszcze nie zdążył ostygnąć. Przy dużym stosunku mas ruch gwiazdy typu Be może nie być widoczny, ale w liniach widmowych pochodzących z dysku wodoru wokół niej jest widoczne przesunięcie o okresie 40 dni, co zaprzecza konieczności istnienia w układzie trzeciego składnika[3].
W 2022 opublikowano wyniki wspólnych analiz obu zespołów badających HR 6819, które przeczą istnieniu trzeciego, niewidocznego składnika – układ składa się z dwóch gwiazd na czterdziestodniowej orbicie. Został najprawdopodobniej zaobserwowany w nietypowym, krótkotrwałym stadium, po wchłonięciu otoczki jednej z gwiazd przez drugą[7].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i QV Telescopii w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ Radosław Kosarzycki: Astronomowie z ESO odkrywają najbliższą czarną dziurę. Czai się zaledwie 1000 lat świetlnych od Ziemi. Tak, to blisko. spidersweb.pl, 2020-05-06. [dostęp 2020-05-08].
- ↑ a b Michelle Starr: The Closest Black Hole to Earth May Not Actually Be a Black Hole After All. Science Alert, 2020-10-20. [dostęp 2020-10-23].
- ↑ Mohammadtaher Safarzadeh, Silvia Toonen, Abraham Loeb. The nearest discovered black hole is likely not in a triple configuration. „The Astrophysical Journal”. 897 (2), s. L29, 2020-07-06. DOI: 10.3847/2041-8213/ab9e68. arXiv:2006.11872. Bibcode: 2020ApJ...897L..29S (ang.).
- ↑ Instrument ESO znalazł najbliższą względem Ziemi czarną dziurę (ang.). ESO, 2020-05-06. [dostęp 2020-05-06].
- ↑ Rivinius, T.; Baade, D.; Hadrava, P.; Heida, M.; Klement, R. A naked-eye triple system with a nonaccreting black hole in theinner binary. „Astronomy & Astrophysics”. 637 (L3), 2020-05-06. DOI: 10.1051/0004-6361/202038020 (ang.). [dostęp 2020-05-06].
- ↑ System z „najbliższą czarną dziurą” jednak jej nie posiada (ang.). ESO, 2022-03-02. [dostęp 2022-03-07].
Media użyte na tej stronie
(c) ESO/L. Calçada, CC BY 4.0
New research using data from ESO’s Very Large Telescope and Very Large Telescope Interferometer has revealed that HR 6819, previously believed to be a triple system with a black hole, is in fact a system of two stars with no black hole. The scientists, a KU Leuven-ESO team, believe they have observed this binary system in a brief moment after one of the stars sucked the atmosphere off its companion, a phenomenon often referred to as “stellar vampirism”. This artist’s impression shows what the system might look like; it’s composed of an oblate star with a disc around it (a Be “vampire” star; foreground) and B-type star that has been stripped of its atmosphere (background).
(c) ESO/Digitized Sky Survey 2. Acknowledgement: Davide De Martin, CC BY 4.0
This wide-field view shows the region of the sky, in the constellation of Telescopium, where HR 6819 can be found, a triple system consisting of two stars and the closest black hole to Earth ever found. This view was created from images forming part of the Digitized Sky Survey 2. While the black hole is invisible, the two stars in HR 6819 can be viewed from the southern hemisphere on a dark, clear night without binoculars or a telescope.
(c) ESO/L. Calçada, CC BY 4.0
This animation shows the orbits and movements of the objects in the HR 6819 triple system. This system includes an inner binary with one star (orbit indicated in blue) and a newly discovered black hole (orbit indicated in red). As we move away from this inner pair, we see the outer object in the system, another star in a much wider orbit (in blue).
The team originally believed there were only two objects, the two stars, in the system. However, as they analysed their observations, they were stunned when they revealed a third, previously undiscovered body in HR 6819: a black hole, the closest ever found to Earth. The black hole is invisible, but it makes its presence known by its gravitational pull, which forces the luminous inner star into an orbit. The objects in this inner pair have roughly the same mass and circular orbits.
The observations, with the FEROS spectrograph on the 2.2-metre telescope at La Silla, showed that the inner visible star orbits the black hole every 40 days, while the second star is at a large distance from this inner pair.