Queen of the West

Queen of the West
Ilustracja
Wizja artystyczna "Queen of the West" taranującego statek CSS "City of Vicksburg"
Historia
Stoczniaw Cincinnati
Wodowanie1854
 US Army
Wejście do służby1862 (jako okręt)
 CS Navy
Zatopiony14 kwietnia 1863
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność406 t
Długość54,86 m
Szerokość12,8 m
Napęd
maszyny parowe napędzające boczne koła łopatkowe
Prędkośćok. 12 w (?)[1]
Uzbrojenie
1 działo 30-funtowe na dziobie, 3 działa 12-funtowe, taran
Załoga120

Queen of the West – amerykański okręt rzeczny, taranowiec z okresu wojny secesyjnej, przebudowany ze statku cywilnego, używany przez wojska Unii, a następnie marynarkę wojenną Konfederacji podczas kampanii na Missisipi.

Budowa

Statek "Queen of the West" (Królowa Zachodu) został zbudowany w 1854 w Cincinnati w stanie Ohio. Był bocznokołowym drewnianym pchaczem o napędzie parowym, konstrukcji typowej dla amerykańskich statków rzecznych połowy XIX wieku. Służył początkowo jako statek cywilny na Missisipi i jej dopływach.

Po wybuchu wojny domowej w USA, "Queen of the West" został w 1862 zakupiony przez Departament Wojny USA (Unii) i przebudowany na taranowiec według projektu pułkownika Charlesa Elleta, pomysłodawcy i pierwszego dowódcy flotylli taranowców. Przebudowa polegała przede wszystkim na wzmocnieniu konstrukcji dziobu za pomocą grubych drewnianych belek i żelaza, pełniącego teraz rolę taranu. Kotły parowe i maszyny parowe zostały osłonięte grubą warstwą drewna w celu ochrony przed ostrzałem, a także wzmocniono ich mocowania dla ochrony przed wstrząsami przy taranowaniu. Koniecznej adaptacji uległy też nadbudówki, osłonięte z zewnątrz deskami dla pewnego zabezpieczenia przed pociskami broni strzeleckiej, tworząc lekko chronioną kazamatę o pionowych ścianach. Na dachu nadbudówki znajdowała się lekko chroniona sterówka. Dodatkową osłonę przed ostrzałem stanowiły bele sprasowanej bawełny na pokładzie z przodu i boków nadbudówki[2] (przez to, był zaliczany do okrętów typu cottonclad). Początkowo "Queen of the West" nosił literę identyfikacyjną Q, zawieszoną pomiędzy parą kominów.

Początkowo, w tym podczas bitwy o Memphis, taranowiec "Queen of the West" nie przenosił stałego uzbrojenia. Później jednak uzbrojono go w gwintowane działo 30-funtowe (114 mm) Parrota na dziobie (i/albo działo 20 funtowe Parrota - 93 mm[a]) oraz 3 gładkolufowe działa 12-funtowe (118 mm) w kazamacie.

Służba w Armii Unii

Podobnie jak inne taranowce flotylli Elleta, "Queen of the West" formalnie nie wszedł w skład Marynarki Wojennej USA, lecz Zachodniej Flotylli Kanonierek (Western Gunboat Flotilla) należącej do Armii USA. Wziął następnie aktywny udział w kampanii na Missisipi. Mimo przejścia Zachodniej Flotylli Kanonierek pod kontrolę Marynarki Wojennej w październiku 1862, flotylla taranowców w dalszym ciągu pozostawała pod administracją Armii.

Pierwszą akcją flotylli taranowców była bitwa pod Memphis 6 czerwca 1862, w której "Queen of the West" był okrętem flagowym Elleta. Z flotylli 5 taranowców, jedynie "Queen of the West" i "Monarch" wzięły aktywny udział w bitwie. "Queen of the West" na początku starcia staranował i uszkodził konfederacki taranowiec CSS "Colonel Lovell", który został następnie dobity przez "Monarch", jednakże następnie sam został staranowany od lewej burty i uszkodzony przez taranowiec CSS "General Beauregard". Podczas starcia pułkownik Charles Ellet został śmiertelnie raniony pociskiem karabinowym.

"Queen of the West" następnie patrolował pod ufortyfikowanym przez konfederatów Vicksburgiem. Jego dowódca był wówczas pułkownik Charles Rivers Ellet (syn Charlesa Elleta). 15 lipca 1862 z rzeki Yazoo wpłynął na Missisipi nowo zbudowany pancerny taranowiec konfederatów CSS "Arkansas", zaskakując i zmuszając do ucieczki patrolujące tam okręty Unii: "Queen of the West", pancerną kanonierkę USS "Carondelet" i kanonierkę USS "Tyler".

22 lipca 1862 "Queen of the West" wraz z pancerną kanonierką USS "Essex" podjęły próbę zatopienia CSS "Arkansas", stacjonującego na rzece pod osłoną dział Vicksburga. "Queen of the West" zdołał go staranować, lecz atak okazał się nieskuteczny, po czym taranowiec powrócił na górny odcinek rzeki, za Vicksburg.

W kolejnych miesiącach okręt kontynuował służbę patrolową pod Vicksburgiem. 19 września, eskortując dwa transportowce wojska, wdał się w wymianę ognia z konfederacką piechotą i artylerią koło Bolivar w stanie Missisipi. Pod koniec roku uczestniczył w oczyszczaniu ujścia Yazoo z min i ostrzeliwał konfederackie baterie w Drumgold’s Bluff.

Wizja artystyczna zdobycia "Queen of the West" przez konfederatów

Na początku lutego 1863 "Queen of the West" pod dowództwem Charlesa Riversa Elleta został wysłany na opanowany przez konfederatów dolny odcinek Missisipi za Vicksburgiem, w celu dezorganizacji ich żeglugi, zwłaszcza dostaw dla Konfederacji dostarczanych rzeką Red River. 2 lutego okręt zdołał przejść pod działami Vicksburga, taranując przy tym i poważnie uszkadzając stojący pod miastem statek CSS "City of Vicksburg". Sam został przy tym lekko uszkodzony od ostrzału, który wywołał pożar bel bawełny, lecz został on opanowany[2]. Po minięciu miasta, "Queen of the West" osiągnął ujście Red River i działał tam w ciągu następnych dni. 3 lutego przechwycił poniżej ujścia Red River i następnie spalił trzy konfederackie statki "A. W. Baker", "Moro" i "Berwick Bay", z tego dwa ostatnie wiozły żywność do Port Hudson[2]. 12 lutego okręt zapuścił się w głąb konfederackiego terytorium, na rzekę Red i dalej na Atchafalaya, gdzie jego oddział desantowy zniszczył 12 konfederackich wagonów[2].

14 lutego w poszukiwaniu dalszych statków "Queen of the West" działał na Red River, w pobliżu ujścia rzeki Black River. Zdobył tam statek "Era No. 5" z ziarnem[3]. Trafił jednak później tego dnia pod ostrzał artylerii konfederackiej pod Gordons Landing i przy próbie uniknięcia go, utknął na mieliźnie. Okręt następnie został opuszczony przez załogę i zdobyty przez konfederatów[3]. Załoga zaś "Queen of the West" odpłynęła zdobytym statkiem "Era No.5."[4], który włączono później do sił Unii jako jednostkę pomocniczą[5].

Służba w marynarce Konfederacji

Po szybkiej naprawie, taranowiec został wcielony do służby w marynarce wojennej Konfederacji, jako CSS "Queen of the West". 24 lutego 1863 wraz z taranowcem CSS "Webb" zatopił na płyciźnie poniżej Vicksburga nową kanonierkę pancerną Unii USS "Indianola", wysłaną śladem "Queen of the West", w konsekwencji wysadzoną w powietrze przez konfederatów.

Wizja artystyczna zniszczenia CSS "Queen of the West"

Okręt operował głównie na rzece Atchafalaya. Dowodził nim porucznik (Lt) E. W. Fuller. 14 kwietnia 1863 CSS "Queen of the West" został zaatakowany na jeziorze Grand Lake w Luizjanie przez kanonierki Unii: USS "Estrella", "Calhoun" i "Arizona". Pocisk z USS "Calhoun" wywołał pożar bawełny stanowiącej część osłony "Queen of the West", po czym płonący okręt zatonął po kilku godzinach dryfowania[3].

Uwagi

  1. ↑ Według DANFS - działo 30-funtowe, według A. Konstam: Mississippi..., s.9 działo 30- lub 20-funtowe, według Donald L. Canney: The Old Steam Navy. Volume two. The ironclads 1842-1885, Annapolis 1993, ISBN 0-87021-586-8, s.38 - działo 30-funtowe i 20-funtowe

Przypisy

  1. ↑ A. Konstam: Mississippi..., s.8
  2. ↑ a b c d Civil War Naval History FEBRUARY 1863 (zarchiwizowana kopia).
  3. ↑ a b c Queen of the West w serwisie DANFS.
  4. ↑ Spencer Tucker, Blue and Gray Navies: the Civil War Afloat, Annapolis: Naval Institute Press, 2006. ISBN 1-59114-882-0, s.223
  5. ↑ Era No.5 w serwisie DANFS

Bibliografia

  • Angus Konstam: "Mississippi River Gunboats of the American Civil War 1861-1865", New Vanguard 46, Osprey Publishing, 2002, ISBN 1-84176-413-2.
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Od wojny krymskiej do bałkańskiej, Gdańsk: Wydaw. Morskie, 1985, ISBN 83-215-3259-4, OCLC 830182417.
  • www.history.navy.mil/photos/sh-us-cs/army-sh/usash-mr/qun-west.htm - US Naval Historical Center
  • Dictionary of American Naval Fighting Ships (DANFS): Queen of the West [1] i [2]
Kanonierki Marynarki Wojennej Stanów Skonfederowanych
Kanonierki
  • „Appomattox”
  • „Beaufort”
  • „Chattahoochee”
  • „Curlew”
  • „Drewry”
  • „Ellis”
  • „Fanny”
  • „Forrest”
  • „Gaines”
  • „George Page”
  • „General Quitman”
  • „Governor Moore”
  • „Grand Duke”
  • „Hampton”
  • „Isondiga”
  • „Jackson”
  • „Lady Davis”
  • „McRae”
  • „Morgan”
  • „Oregon”
  • „Raleigh”
  • „Sampson”
  • „Savannah”
  • „Sea Bird”
  • „Teaser”
  • „Water Witch”
Taranowce

CS Navy Department Seal.png

Media użyte na tej stronie

Naval ensign of the Confederate States of America (1863–1865).svg
Naval ensign of the Confederate States Navy since May 26 1863.
Queen Vicksburg.jpg
The Federal Ram Queen of the West attacking the Rebel Gun-boat City of Vicksburg off Vicksburg, Mississippi on 2 February 1863.
Flag of the United States (1861-1863).svg
U.S. flag with 34 stars. In use from 4 July 1861 to 3 July 1863. Created by jacobolus using Adobe Illustrator, and released into the public domain.
Queen of the West Destruction.jpg
Destruction of the 'Queen of the West' by Union Gun-Boats

Line engraving published in "Harper's Weekly", 1863, depicting CSS Queen of the West being destroyed in Grand Lake, Louisiana, during an attack by USS Estrella (extreme left), Calhoun (extreme right) and Arizona (second from right), 14 April 1863.

Photo #: NH 58759
Queen of the West Capture.jpg

"The Loss of the 'Queen of the West'"

Grounding and capture of the USS Queen of the West while she was operating on the Red River near Fort DeRussy, Louisiana on 14 February 1863.