Róża abisyńska

Róża abisyńska
ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządróżopodobne
Rządróżowce
Rodzinaróżowate
Rodzajróża
Gatunekróża abisyńska
Nazwa systematyczna
Rosa abyssinica R.Br. ex Lindl.
Ros. Monogr.: 116 (1820)[3]
Synonimy
  • Rosa schimperiana Hochst.
  • Rosa schweinfurthii Boulenger
  • Rosa sempervirens var. abyssinica (R.Br. ex Lindl.) Regel[3]

Róża abisyńska (Rosa abyssinica) – gatunek rośliny z rodziny różowatych. Występuje we wschodniej Afryce – od Somalii na południu, poprzez Etiopię i Erytreę, po Sudan, a poza tym na Półwyspie Arabskim – w Jemenie i Arabii Saudyjskiej[4][5]. Rośnie na obszarach wyżynnych i górskich na rzędnych od 1700 do 3300 m n.p.m. tworząc własne zarośla lub rosnąc w różnych zbiorowiskach: lasach zimozielonych, w zaroślach, w zbiorowiskach trawiastych i nadrzecznych[5].

Owoce szupinkowe są jadalne w stanie świeżym i chętnie zjadane przez dzieci, wykorzystywane są także jako pożywienie głodowe. Spożywać należy je w ograniczonej ilości, ponieważ w nadmiarze powodować mogą dolegliwości układu pokarmowego. Owoce zjadane są także przez kozy i małpy. Wykorzystywane są też leczniczo w celu pozbycia się pasożytów. Róża ta wykorzystywana jest także jako kadzidło, roślina ozdobna, sadzona jest w formie żywopłotów[5] i dostarcza drewna opałowego[6].

Morfologia

Kwiat
Kolce
Pokrój
Krzew o kolczastych pędach płożących lub wspinających się, osiągających od 0,5 do 7 m długości. Starsze egzemplarze przybierają formę drzewiastą. Kolce wszystkie jednakowe, nieliczne, o szerokiej nasadzie i lekko zagiętym końcu[5].
Liście
Złożone, siedmiolistkowe, skórzaste, z listkami wąsko jajowatymi, o długości od 1 do 6 cm, ostro zakończone i ząbkowane na brzegu[5].
Kwiaty
Zebrane po kilka do 20 w gęste kwiatostany. Działki kielicha długie, wąskojajowate, o długich, wyciągniętych końcach, owłosione, odgięte i szybko odpadające[5][4]. Płatki korony, zwykle w liczbie 5, białe do jasnożółtych, o długości ok. 2 cm, zaokrąglone na szczycie lub nieco kwadratowe. Pręciki liczne[5]. Szyjki słupków złączone w kolumienkę[4].
Owoce
Twarde niełupki rozwijające się w mięśniejącym hypancjum tworzącym tzw. owoc pozorny (szupinkowy). Hypancja w miarę dojrzewania zmieniają barwę z zielonej na pomarańczowoczerwoną, osiągają do 2 cm długości[5] i mają kształt kulisty do szerokojajowatego[4]. Na powierzchni są nagie lub mniej lub bardziej owłosione, z rzadkimi gruczołkami[4].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
  3. a b Rosa abyssinica R.Br. ex Lindl.. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-06-03].
  4. a b c d e Rosa abyssinica. W: Global Platns [on-line]. JSTOR/ITHAKA. [dostęp 2021-06-03].
  5. a b c d e f g h Rosa abyssinica. W: Ethiopia: Famine Food Field Guide [on-line]. UN-EUE office. [dostęp 2021-06-03].
  6. Useful Trees and Shrubs of Ethiopia - Rosa abyssinica. worldagroforestry.org. [dostęp 2021-06-03].

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Rosa abyssinica (2167710243).jpg
Autor: Malcolm Manners from Lakeland FL, USA, Licencja: CC BY 2.0

I took these photos January 3, 2008 in Ethiopia, on the road from Addis Ababa to Bako, a few miles west of the town of Ambo. Elevation probably 6000-7000 ft. Cool and dry this time of year.

The flowers are mostly 5-petalled, but I found one with 7 petals. Under 2" across; Strong clove scent.
Rosa abyssinica seedling (4567968805).jpg
Autor: Malcolm Manners from Lakeland FL, USA, Licencja: CC BY 2.0
A seedling of the plant at Santa Clara University. First bloom, 4/10. At Florida Southern College
Rosa abyssinica (2167712265).jpg
Autor: Malcolm Manners from Lakeland FL, USA, Licencja: CC BY 2.0
Near Ambo, Ethiopia