Różan
| ||||
 Panorama od strony Narwi | ||||
| ||||
| Państwo |  Polska | |||
|---|---|---|---|---|
| Województwo |  mazowieckie | |||
| Powiat | makowski | |||
| Gmina | Różan | |||
| Prawa miejskie | 1378 | |||
| Burmistrz | Piotr Świderski | |||
| Powierzchnia | 6,66[1] km² | |||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość | 2736[2] 410,8 os./km² | |||
| Strefa numeracyjna | +48 29 | |||
| Kod pocztowy | 06-230 | |||
| Tablice rejestracyjne | WMA | |||
Położenie na mapie gminy Różan _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Różan") | ||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | ||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu makowskiego  | ||||
 52°53′20″N 21°23′47″E/52,888889 21,396389 | ||||
| TERC (TERYT) | 1411074 | |||
| SIMC | 0966412 | |||
Urząd miejski pl. Obrońców Różana 406-230 Różan | ||||
| Strona internetowa | ||||
Różan – miasto w województwie mazowieckim, w powiecie makowskim, położone na prawym brzegu Narwi, na Mazowszu. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Różan.
Miasto królewskie Korony Królestwa Polskiego w województwie mazowieckim[3]. Miejsce obrad sejmików ziemskich ziemi różańskiej od XVI wieku do pierwszej połowy XVIII wieku[4]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. ostrołęckiego. Według danych z 31 grudnia 2012 miasto miało 2757 mieszkańców, natomiast gmina miejsko-wiejska Różan liczyła 4548 mieszkańców[5].
W Różanie funkcjonuje jedyne w Polsce Składowisko Odpadów Promieniotwórczych.
Demografia
- Piramida wieku mieszkańców Różana w 2014 roku [2].
Historia
Początkowo osada nosiła nazwę Rożan i była wsią książęcą, a być może grodem. Wpływ na rozwój miało położenie nad spławną rzeką. W 1378 r. książę Janusz I Starszy lokował miasto Różan na prawie chełmińskim[6]. Od XV w. miasto było stolicą powiatu różańskiego i ziemi różańskiej, a od XVI w. starostwa grodowego. W 1581 ustanowiono tu skład soli dla całego północnego Mazowsza. Upadek miasta miał miejsce na przełomie XVII i XVIII w, ożywienie nastąpiło w drugiej połowie XIX w. W okresie międzywojennym blisko połowę mieszkańców miasta stanowili Żydzi, w chwili wybuchu II wojny światowej liczba mieszkańców wynosiła 5800. W czasie obrony Różana w 1939 miasto niewiele ucierpiało, skuteczna obrona mostu w dniach 5-8 września została odwołana na skutek sprzecznych rozkazów. Żydowscy mieszkańcy miasta częściowo uciekli, a pozostali zostali z niego wygnani we wrześniu 1939. Jesienią 1944 podczas walk o uchwycenie przez Armię Czerwoną przyczółków na zachodnim brzegu Narwi miasto zostało prawie całkowicie zniszczone, po wojnie stopniowo odbudowane. Powstały wówczas niewielkie zakłady produkcyjne i osiedle mieszkaniowe[7].
Zabytki
Zabytkami miasta są: neogotycki kościół parafialny św. Anny, pierwotnie gotycki z XVI wieku i kaplica grobowa rodziny Kossakowskich z 1880. Świątynia jest siedzibą parafii św. Anny. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Różan.
W mieście znajdują się forty carskiej twierdzy, wzniesionej w początku XX wieku. W jednym z jej fortów znajduje się Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych. Składowisko mieści się na terenie dawnego fortu o powierzchni 3,045 ha.
W 2007 roku fort nr 1 jako działka nr 106 o powierzchni 2,6840 ha został wystawiony na sprzedaż przez starostę powiatu makowskiego. Fort został wpisany do rejestru zabytków pod nr 5/78/117 w dniu 20.04.1978 r.
Różan w kulturze
Miasteczku Różan poświęcona jest piosenka Jana Krzysztofa Kelusa pt. Różan.
Galeria
Rynek
(c) geo573, CC BY 3.0Centrum miasta
Kaponiera Fortu I Twierdzy Różan
(c) geo573, CC BY 3.0Pomnik
Zobacz też
- Cmentarz żydowski w Różanie
- Obrona Różana 1939
Przypisy
- ↑ Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.). [dostęp 2009-10-01].
- ↑ a b Różan w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 39.
- ↑ Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 29.
- ↑ Liczba ludności miasta Różan według oficjalnej strony w 2012 (pol.). rozan.eur.pl. [dostęp 2013-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-25)].
- ↑ Nowy Kodeks Dyplomatyczny Mazowsza, cz. III (1356-1381), Warszawa 2000, dok. 200, s. 213-214.
- ↑ Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 227
Linki zewnętrzne
- Dzieje garnizonu Różan
- Różan, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 851.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Autor:
Mapa powiatu makowskiego, Polska
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Różana, 2014
Autor: Zala, Licencja: CC BY-SA 4.0
Fort I rosyjskiej twierdzy w Różanie z początku XX wieku
.jpg)
Różan - kościół pw. św. Anny.
Herb miasta Różan
Autor:
Mapa gminy Różan, Polska
Zniszczony kościół św. Anny w Różanie.