Różnorodność genetyczna

Różnorodność genetyczna – jedna z trzech form różnorodności biologicznej wyróżnianych przez IUCN[1]. Określa, mierzony na różne sposoby, poziom zmienności genetycznej w obrębie populacji. Najczęściej jest wyrażana jako różnorodność alleliczna, czyli średnia liczba i względna częstość alleli na locus. Jest podstawowym źródłem różnorodności biologicznej[2].

Może być także mierzona jako[2]:

  • bogactwo alleliczne - średnia liczba alleli na locus,
  • bogactwo genotypowe - liczba genotypów (haplotypów) w populacji,
  • poziom heterozygotyczności - średni odsetek loci z dwoma różnymi allelami u osobnika,
  • różnorodność mutacyjna i efektywna wielkość populacji - miara różnorodności nukleotydów zapewniających efektywną wielkość populacji,
  • różnorodność nukleotydowa - średnia liczba różnic nukleotydowych w jednej lokalizacji pomiędzy dwoma losowo wybranymi osobnikami należącymi do populacji,
  • procent polimorficznych loci,
  • wariancja genetyczna - zróżnicowanie cech fenotypowych wśród osobników populacji wynikające z różnic genetycznych,
  • współczynnik zmienności genetycznej - wariancja genetyczna skorygowana o częstość występowania cechy,
  • dziedziczność - stosunek wariancji genetycznej do wariancji fenotypowej w populacji.

W utracie różnorodności genetycznej upatruje się przyczynę spadku dostosowania[1]. Depresja wsobna, utrata różnorodności genetycznej oraz mutacje są grupą czynników genetycznych, które mogą potencjalnie wpływać na ryzyko wyginięcia gatunku[3]. Różnorodność genetyczna zapewnia materiał do ewolucji zachodzącej przez dobór naturalny. Chociaż wpływ różnorodności genetycznej na adaptację nie jest podważany, to konsekwencje ekologiczne różnych poziomów tej różnorodności nie są przewidywalne[2]. Przeprowadzone badania podają w wątpliwość negatywne skutki utraty heterozygotyczności przez populacje, co nie podważa jednak konieczności zachowania różnorodności genetycznej[1].

Zachowanie różnorodności biologicznej na poziomie genetycznym jest jednym z celów współczesnej ochrony przyrody[4], a utrzymanie różnorodności genetycznej zwierząt hodowlanych jest podstawowym sposobem zapewniania dostosowania do zmieniających się celów hodowlanych[5].

Przypisy

  1. ↑ a b c David H. Reed, Richard Frankham. Correlation between Fitness and Genetic Diversity. „Conservation Biology”. 17 (1), s. 230–237, 2003. DOI: 10.1046/j.1523-1739.2003.01236.x. 
  2. ↑ a b c A. Randall Hughes, Brian D. Inouye2, Marc T. J. Johnson3, Nora Underwood, Mark Vellend. Ecological consequences of genetic diversity. „Ecology Letters”. 11 (6), s. 609–623, 2008. DOI: 10.1111/j.1461-0248.2008.01179.x. 
  3. ↑ Richard Frankham. Genetics and extinction. „Biological Conservation”. 126 (2), s. 131–140, 2005. DOI: 10.1016/j.biocon.2005.05.002. 
  4. ↑ Richard Frankham. Challenges and opportunities of genetic approaches to biological conservation. „Biological Conservation”. 143 (9), s. 1919–1927, 2010. DOI: 10.1016/j.biocon.2010.05.011. 
  5. ↑ DR. Notter. The importance of genetic diversity in livestock populations of the future.. „J Anim Sci”. 77 (1), s. 61-9, Jan 1999. PMID: 10064028.