Równowaga hydrofilowo-lipofilowa

Równowaga hydrofilowo-lipofilowa – (ang. hydrophilic-lipophilic balance, HLB) – surfaktantu jest parametrem, mówiącym w jakim stopniu jest on hydrofilowy, czy lipofilowy. Wyznacza się go obliczając wartości tych cech dla różnych regionów cząsteczki (Griffin[1][2]). Inną metodę wyznaczania HLB podaje także Davies[3].

Metoda Griffina

Metoda Griffina wyznaczania HLB dla niejonowych surfaktantów opisana w 1954:

gdzie Mh to masa molekularna hydrofilowej części cząsteczki, a M to masa molekularna całej cząsteczki, co daje umowną skalę wartości HLB od 0 do 20. Wartość HLB równa 0 odpowiada cząsteczce całkowicie hydrofobowej, a wartość 20 cząsteczce zbudowanej w całości z części hydrofilowych.

Wartości HLB mogą być użyte w przewidywaniach właściwości cząsteczek:

  • od 1,5 do 3 odpowiada środkom przeciwpieniącym
  • od 3 do 6 wskazuje na emulgator typu W/O (woda/olej)
  • od 7 do 9 wskazuje na środki zwilżające
  • od 8 do 12 na emulgator typu O/W
  • od 15 do 20 na solubilizator albo hydrotrop

Powyższy podział jest bardzo umowny. Poszczególne klasy mogą na siebie zachodzić wartościami HLB.

Metoda Daviesa

W 1957 Davies zasugerował metodę obliczania HLB opartą na grupach chemicznych danej cząsteczki. Zaletą tej metody jest uwzględnienie efektu silnijeszych i mniej silnych grup hydrofilowych na wartość HLB. HLB według tej metody oblicza się według równania:

gdzie m to liczba grup hydrofilowych w cząsteczce
Hh to wartość grup hydrofilowych
n to liczba grup lipofilowych w cząsteczce
Hl to wartość grup lipofilowych.

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ Griffin WC: "Classification of Surface-Active Agents by 'HLB,'" Journal of the Society of Cosmetic Chemists 1 (1949): 311.
  2. ↑ Griffin WC: "Calculation of HLB Values of Non-Ionic Surfactants," Journal of the Society of Cosmetic Chemists 5 (1954): 259
  3. ↑ Davies JT: "A quantitative kinetic theory of emulsion type, I. Physical chemistry of the emulsifying agent," Gas/Liquid and Liquid/Liquid Interface. Proceedings of the International Congress of Surface Activity (1957): 426-438