Raba Niżna

Raba Niżna

wieś
Ogólny widok miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	limanowski
Gmina	Mszana Dolna
Sołectwo	Raba Niżna
Wysokość	430 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	1183[1]
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	34-731[2]
Tablice rejestracyjne	KLI
SIMC	0454391
Położenie na mapie gminy wiejskiej Mszana Dolna Raba Niżna
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Raba Niżna
Położenie na mapie województwa małopolskiego Raba Niżna
Położenie na mapie powiatu limanowskiego Raba Niżna
49°38′26″N 20°01′39″E/49,640556 20,027500

Kościół w Rabie Niżnej

Raba Niżna – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Mszana Dolna^[3][4].

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. Jest zamieszkana głównie przez górali zagórzańskich.

Położenie

Znajduje się w dolinie rzeki Raby, w dwóch regionach geograficznych. Południowe zbocza tej doliny w obrębie Raby Niżnej należą bowiem do Gorców, północne do Beskidu Wyspowego (masyw Lubonia Wielkiego z Łysą Górą). Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 28, pomiędzy Mszaną Dolną a Rabką-Zdrój^[5].

Integralne części wsi

Historia

Z zapisków Jana Długosza dowiadujemy się, że w XIII wieku tereny wzdłuż Raby przekazane zostały w zarządzanie zakonowi Cystersów ze Szczyrzyca^[6]. Pierwsza wzmianka o Rabie Niżnej pochodzi z zapisów procesowych z lat 1407–1408, będących dokumentacją sporu toczącego się między sołtysem Raby Niżnej a sołtysem Harklowej^[7]. W XVI wieku wieś należała do starostwa nowotarskiego. W 1534 zarządcy starostwa – rodzina Pieniążków, podzielili je na trzy tzw. klucze: mszański, nowotarski i wielkoporębski. Raba Niżna weszła w skład dóbr mszańskich^[7].

W XIX wieku, w pięknym parku ze starodrzewem, Franciszek Borowski wybudował niewielki dwór w stylu klasycystycznym^[6][8]. W 1905 dwór zakupił i odnowił hrabia Jan Chomentowski^[6]. W jednej z izb we dworze urządzono niewielką kaplicę, dostępną dla mieszkańców wsi. Kaplicę tę poświęcił arcybiskup Adam Sapieha^[8].

Okres II wojny światowej to czas działalności ruchu oporu i partyzantki. Wycofujący się hitlerowcy zniszczyli mosty na Rabie i spalili większą część wsi^[6]. Okres powojenny to czas odbudowy i rozbudowy wsi. W tym czasie również do Raby Niżnej przybyli księża Michalici, którzy w dworze Chomentowskich założyli zakład wychowawczy dla trudnych chłopców, który działał do 1952 roku^[8].

W 1957 podjęto decyzję o budowie w centrum wsi kościoła. Udało się to dopiero w 1970. 14 listopada 1982 została erygowana parafia w Rabie Niżnej, wydzielona z parafii w Olszówce. Jako patrona wybrano św. Józefa Rzemieślnika. Kościół znacznie powiększono i przebudowano w latach 1989–1994^[9].

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[10]:

• Zespół dworski z 1. połowy XIX wieku oraz park.

Turystyka

Szlaki turystyczne: z Raby Niżnej poprzez zbocza Lubonia Wielkiego, przełęcz Glisne na górę Szczebel.

Atrakcje turystyczne

• na południowo-wschodnich stokach Lubonia znajduje się rezerwat przyrody Luboń Wielki z gołoborzem;
• w pobliżu Perci Borkowskiego na Luboniu znajduje się jaskinia o długości korytarzy wynoszącej 8 metrów^[11];
• w otoczeniu zabytkowego starodrzewu znajduje się dawny dwór Chomentowskich, a obecnie dom wypoczynkowy „Energetyk”^[7]. Był to dwór w stylu klasycystycznym, kryty dachem mansardowym z naczółkami, posiadający od frontu elewację pięcioosiową z niską attyką u góry i gankiem wspartym na dwóch kolumnach^[11]. Dwór został znacznie przebudowany i powiększony;
• we wsi znajduje się przystanek kolejowy z XIX wieku, który „zagrał” w filmach „Niemcy” i „Przygody dobrego wojaka Szwejka”^[11];
• przy drodze do Mszany Dolnej stoi kapliczka z 1832, kryta gontem. Wewnątrz znajdują się sklepienia kolebkowe^[11].
• w pobliżu Raby Niżnej znajdują się liczne trasy narciarskie^[11].

Osoby związane z miejscowością

• Michał Blecharczyk

Zobacz też

• Raba Wyżna

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Matuszczyk: Beskid Wyspowy. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2008, s. 30. ISBN 978-83-89188-78-6.
• Piotr Skoczek: Parafie Ziemi Limanowskiej. Proszówki: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 255-257. ISBN 978-83-88383-43-4.
• Rejestr zabytków nieruchomych woj. małopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2017-11-17]. (pol.).