Rabczyca

Rabczyca

Rabčice

Flaga
Państwo	Słowacja
Kraj	żyliński
Powiat	Namiestów
Region	Orawa
Starosta	Jozef Slovík[1]
Powierzchnia	22,18[2] km²
Wysokość	718[3] m n.p.m.
Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość	2061[4] 92,07[5] os./km²
Nr kierunkowy	+421 43[3]
Kod pocztowy	029 45[3]
Tablice rejestracyjne	NO
Położenie na mapie kraju żylińskiego Rabczyca
Położenie na mapie Słowacji Rabczyca
49°30′22″N 19°31′10″E/49,506111 19,519444
Strona internetowa

Rabczyca^[6] (słow. Rabčice, węg. Rapcsicze) – wieś (obec) w północnej Słowacji, w powiecie Namiestów, w kraju żylińskim.

Położenie

Wieś leży w słowackiej części Orawy, u południowych podnóży masywu Babiej Góry. Jej zabudowania nie tworzą charakterystycznej dla tej części Orawy ulicówki, lecz w większości są rozrzucone wokół doliny Rabczyckiego Potoku (słow. Rabčický potok). Na południu wspinają się na stoki Magury (865 m n.p.m.), na północy sięgają w głąb dolinki potoku Odumorkovka u podnóży Bandíkovki (906 m n.p.m.) i Upratisk (891 m n.p.m.). Zabudowania wsi leżą na wysokości od ok. 670 do ok. 850 m n.p.m.^[7] Na wschodzie granicę wsi wyznacza granica państwowa słowacko-polska, za którą leży polska wieś Lipnica Wielka.

Historia

Wieś została założona na początku XVII w. Jej lokację na prawie wołoskim potwierdził dziedziczny żupan orawski Jerzy VII Thurzo^[8] krótko przed swoją śmiercią w 1616 r.^[9] Należała do „Państwa Orawskiego” - rozległego majątku ziemskiego z siedzibą na Zamku Orawskim^[10].

Mieszkańcy początkowo zajmowali się głównie pasterstwem owiec, a później i wołów. Paśli na rozległej Rabczyckiej Hali, położonej na południowo-zachodnich zboczach górnych partii Babiej Góry. W latach 80. i 90. XVII w. wieś zmagała się z wielką biedą, spowodowaną chorobami bydła i innymi klęskami elementarnymi. W późniejszych latach mieszkańcy zajęli się także rolnictwem, głównie uprawą i obróbką lnu, płóciennictwem, handlem płótnem i siemieniem lnianym^[10]. Kolejna fala biedy związana z przeludnieniem na przełomie XIX i XX w. spowodowała nasilenie emigracji, m.in. do USA. Po II wojnie światowej duża część ludności znalazła zatrudnienie w nowych zakładach przemysłowych Orawy, pozostali – w miejscowej spółdzielni rolniczej i leśnictwie

W miejscowości urodzili się:

• Jozef Klinovský (1772-1832), słowacki ksiądz katolicki, profesor teologii i języka hebrajskiego, członek Slovenského učeného tovarišstva;
• Matej Tatarka (1801-1829), jeden z ostatnich słowackich zbójników;
• Piotr Borowy (1858–1932), członek polskiej delegacji na konferencji pokojowej w Paryżu w latach 1919-1920;
• Milo Urban (1904-1982), słowacki pisarz, eseista i tłumacz.

Kultura

We wsi jest używana gwara orawska, zaliczana przez polskich językoznawców jako gwara dialektu małopolskiego języka polskiego, przez słowackich zaś jako gwara przejściowa polsko-słowacka^[11].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Rabczyca, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 341 .