Rachunkowość zarządcza

Rachunkowość zarządcza (określana jest również jako rachunkowość menedżerska) – część rachunkowości (obok rachunkowości finansowej i podatkowej), która służy wprost potrzebom wewnętrznym zarządzania przedsiębiorstwem, dostarczając danych niezbędnych do podejmowania decyzji bieżących i rozwojowych oraz informacji, które pozwalają na podejmowanie decyzji strategicznych, taktycznych, operacyjnych, planistycznych i kontrolnych poprzez wyspecjalizowane techniki i procedury, jak np.: budżetowanie, wzorce, odpowiednio dobrane modele rachunku kosztów i przychodów, analizę zachowania się kosztów oraz informowanie o dokonaniach.

Aktualne ustalenia Międzynarodowej Federacji Rachunkowości (IFAC) przyjmują, że: rachunkowość zarządcza jest systemem gromadzenia, agregacji, klasyfikacji, analizy i prezentowania informacji finansowych i niefinansowych wspomagających kierownictwo przedsiębiorstwa w podejmowaniu decyzji i kontroli ich realizacji.

Cele

Podstawowym celem rachunkowości zarządczej jest systematyczne dostarczanie kierownictwu przedsiębiorstwa informacji ułatwiających podejmowanie optymalnych decyzji dotyczących działania jednostki w określonych warunkach. Ma ona charakter rachunkowości wewnętrznej, tzn. jest w znacznym stopniu zindywidualizowana oraz dostosowana do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa. Informacje dostarczane przez rachunkowość zarządczą służą bezpośrednio odbiorcy, który je wykorzystuje w celu:

• wyjaśnienia wątpliwości, np.: co do sposobu działania,
• dokonanie wyboru tych problemów, na których przedsiębiorstwo powinno skupić swoją uwagę,
• rozwiązanie problemu, tj. dokonanie wyboru najlepszego z możliwych sposobów wykonania zadania,
• kontroli zarówno przebiegu poszczególnych procesów, jak i realizacji planów i budżetu.

Wartość informacyjna zależy od tego, jaki będzie miała wpływ na podjęte decyzje i jakie rezultaty uzyska przedsiębiorstwo z ich realizacji.

Głównym celem rachunkowości zarządczej jest wspomaganie procesu podejmowania decyzji w przedsiębiorstwie. Ogólnie należy stwierdzić iż rachunkowość zarządcza pełni ważne funkcje w procesie decyzyjnym.

Funkcje

Funkcje rachunkowości zarządczej:

• funkcja planistyczna, polega na dostarczeniu informacji zmniejszających stopień ryzyka przy dokonywaniu wyboru; rachunkowość zarządcza dostarcza dane, potrzebne do podejmowania decyzji w procesie zarządzania jednostką, pomaga zbudować wzorce kosztów stanowiące podstawę oceny podjętych działań.
• funkcja kontrolna, wykazuje różnicę pomiędzy wielkościami planowanymi a rzeczywiście osiągniętymi; identyfikuje odchylenia pod kątem miejsc ich powstania, przyczyn i osób odpowiedzialnych.
• funkcja organizacyjna, rachunkowość zarządcza znajduje swój wyraz w strukturze, która definiuje podporządkowanie, odpowiedzialność i specjalizację; zakreśla granicę pomiędzy ośrodkami odpowiedzialności, wskazuje zadania i kompetencje decyzyjne kierowników ośrodków.
• funkcja komunikacyjna, zapewnia należyty system komunikacji poprzez odpowiednie formy i metody przepływu informacji (sprawozdania, raporty, polecania, instrukcje).

Zadania

Kierowanie uwagi na pomiary kosztów i ich alokacja nie są jedynymi zadaniami jakimi zajmuje się rachunkowość zarządcza. Prócz controlingu spotykamy się tutaj z:

• kierowaniem uwagi na obszary działalności przedsiębiorstwa wymagających interwencji zarządzających
• wspomaganiem podejmowania decyzji na wszystkich szczeblach zarządzania
• dostarczeniem informacji na temat skutków decyzji i działań podejmowanych przez zarządzających

Różnice

Zobacz też

• controlling

Bibliografia

• Dobija Dorota, Kucharczyk Małgorzata: Rachunkowość zarządcza, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009
• Dobija Mieczysław: Rachunkowość zarządcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996
• Gabrusewicz Wiktor, Kamela-Sowińska, Poetschke Helena: Rachunkowość zarządcza, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1998