Rada królewska w Szwecji

Szwedzka rada królewska (szw.: Riksrådet aż do roku 1687; czasem latynizowane jako Senatus Regni Sueciae).

Powstała w X wieku, najważniejszym jej ówczesnym członkiem był dowódca zbrojny riksjarl. Od roku 1275 była stałą instytucją. W roku 1634 kanclerz Axel Oxenstierna wydał konstytucję ustanawiającą skład rady. Od tego roku kraj rządzony był przez pięciu urzędników:

• Riksdrots – wymiar sprawiedliwości
• Riksmarsk – odpowiednik konetabla francuskiego, dowódca wojsk lądowych
• Riksamiral – królewski admirał
• Rikskansler – kanclerz
• Riksskattmästare – skarbnik

• wielkie znaczenie miał też urząd landmarszałka (lantmarskalk) – przewodniczącego stanowego parlamentu Ståndsriksdagen. W wieku XVIII obok przewodniczącego rady (kanceli president) był to najważniejszy urząd w kraju. Przed XVIII wiekiem jego funkcję pełnili poszczególni urzędnicy ustanowieni na mocy konstytucji z 1634 roku.
• innym ważnym urzędem było założone w 1651 Kommerskollegium.

Na wzór kontrolowanej przez Rosjan szwedzkiej Rady Państwa powołano w I Rzeczypospolitej według projektu ambasadora rosyjskiego Radę Nieustającą^[1].

Portrety niektórych przewodniczących

• 

  Arvid Horn

• 

  Carl Gyllenborg

• 

  Carl Gustaf Tessin

• 

  hrabia Claes Ekeblad Młodszy

• 

  Carl Gustaf Löwenhielm

• 

  Fredrik von Friesendorff (1707-1770)

• 

  hrabia Gustaf Filip Creutz

• 

  Emanuel de Geer (1748-1803)

• 

  Johan Gabriel Oxenstierna

Przewodniczący rady królewskiej

• Krister Nilsson około 1420
• Erik Holmstensson 10 VI 1450
• Johan Kristiernsson 1460
• Erik Karlsson 1470
• Bo Stensson do 1469
• Måns Karlsson 1470?
• Eskil Isaksson 1470?
• Svante Nilsson Sture od 1482
• Nils Eriksson Gyllenstierna
• Erik Abrahamsson Leijonhufvud od 1520
• Erik Johansson Vasa od 1503–1520

(riksråd Gustawa Wazy około 1521–1530)

• Ture Eriksson Bielke
• Erik Joakimsson Flemming
• Ivar Joakimsson Flemming
• Bengt Nilsson (Färla)
• Birger Nilsson Grip
• Karl Eriksson Gyllenstierna
• Peder Olofsson Hård
• Knut Andersson Lillie
• Måns Bryntesson Liliehöök
• Måns Johansson
• Lars Siggesson Sparre
• Johan Turesson
• Nils Olofsson

• Erik Pedersson Brahe 1590?
• Johan Skytte 1617
• Gustaf Gabrielsson Oxenstierna
• Gustaf Eriksson Stenbock 1620?
• Johan Banér ok. 1630 – ok. 1641
• Carl Gustaf Wrangel 1640?
• Magnus Gabriel De la Gardie ok. 1647 – ok. 1680?

Głowa rady (kanceli president) od roku 1680 do 1809

• 1685–1702 – Bengt Gabrielsson Oxenstierna (1685 – 12 lipca 1702, działał jednak w radzie już od roku 1680)
• 1702–1705 – Carl Piper (12 lipca 1702 – 1705)
• 1705–1709 – Nils Gyldenstolpe 1705 – 4 maja 1709
• 1710–1719 – Arvid Horn
• 1719 – Gustaf Cronhielm
• 1719–1739 – Arvid Horn (10 kwietnia 1719–1739, działał w radzie od 1709) partia czapek
• 1739–1746 – Carl Gyllenborg (1739 – 9 grudnia 1746) partia kapeluszy
• 1747–1752 – Carl Gustaf Tessin (5 grudnia 1747 – marzec 1752, w radzie od 1746) partia kapeluszy
• 1752–1761 – Anders Johan von Höpken (III 1752 – 1761) partia kapeluszy
• 1761–1765 – Claes Ekeblad (1761–1765) partia kapeluszy
• 1765–1768 – Carl Gustaf Löwenhielm (1765 – 7 marca 1768) partia czapek
• 1768–1769 – Fredrik von Friesendorff (1768–1769) partia czapek
• 1769–1771 – Claes Ekeblad (1769–1771) partia kapeluszy
• 1771–1772 – Ulrik Scheffer (1771–1772)
• 1772 – Joachim von Düben (22 kwietnia 1772 – 22 sierpnia 1772) partia czapek
• 1772–1783 – Ulrik Scheffer (22 sierpnia 1772–1783)
• 1783–1785 – Gustaf Filip Creutz (IV 1783 – 1785)
• 1785–1786 – Malte Ramel
• 1786–1787 – Emanuel de Geer
• 1787–1789 – Johan Gabriel Oxenstierna
• 1789–1790 – Carl Wilhelm von Düben (1789 – XI 1790) partia czapek
• 1790–1792 – Ulrich Gustaf Frank (XI 1790 – 1792)
• 1792 – Evert Wilhelm Taube (1792)
• 1792–1793 – Christofer Bogislaus Zibet (15 maja 1792 – 1793)
• 1793–1797 – Fredrik Sparre (16 lipca 1792 – 14 grudnia 1797)
• 1793–1799 – Nils Anton Augustus Bark
• 1799–1801 – Christofer Bogislaus Zibet (X 1799 – 1801)
• 1801–1809 – Fredrik Wilhelm von Ehrenheim

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Historia monarchii