Rada miasta Częstochowy

Rada Miasta Częstochowy – organ stanowiący i kontrolny gminy Częstochowa, istniejący kilkukrotnie w różnych okresach historii miasta, począwszy od jego utworzenia w 1826 roku.

Od IV kadencji (2002-2006) Rada Miasta Częstochowy składa się z 28 członków (wcześniej 50), wybieranych zgodnie z polską ordynacją na czteroletnie kadencje. Od kadencji 2018-2023 kadencje są pięcioletnie.

Obecnie (kadencja 2018-2023) zasiadają w niej przedstawiciele SLD (12), PiS (8), lokalnego ugrupowania Wspólnie dla Częstochowy (5) i KO (3). Koalicję w radzie utworzyło SLD, WdCz i KO[1].

Skład Rady poszczególnych kadencji

Kluby Rady Miasta (1919-1939)
KlubI kadencja
1919-1925[2]
II kadencja
1925-1927[3]
III kadencja
1927-1930[4]
IV kadencja
1934-1939[3]
PPS6 (13,95%)9 (20,93%)?12 (25,00%)
Lewica Klasowych Związków
Zawodowych (komuniści)
3 (6,98%)?
Niezależna Socjalistyczna
Partia Pracy
1 (2,33%)?
Blok Demokratyczny / Polski Blok Gospodarczy
(BBWR)
2 (4,76%)14 (29,16%)
Narodowy KW25 (58,14%)?
Zjednoczony Chrześcijański KW18 (41,86%)17 (40,48%)13 (27,08%)
Chrześcijańska Demokracja?1 (2,08%)
NPR-Zjednoczenie
Zawodowe Polskie
3 (6,98%)?
Zjednoczony Żydowski KW5 (11,63%)6 (13,96%)?3 (6,25%)
Zjednoczenie Żydowskie
Blok Gospodarczy
5 (9,10%)
inne komitety
żydowskie
7 (16,28%)3 (6,98%)
SUMA43 (100%)43 (100%)42 (100%)48 (100%)
Kluby Rady Miasta od 1990
KlubI kadencja
1990-1994[5]
II kadencja
1994-1998[5]
III kadencja
1998-2002[5]
IV kadencja
2002-2006[5][6]
V kadencja
2006-2010[7]
VI kadencja
2010-2014[8]
VII kadencja
2014-2018[9]
VIII kadencja

2018-2023

SLD18 (36,00%)25 (50,00%)14 (50,00%)7 (25,00%)10 (35,71%)[a]9 (26,59%)[b]12[10]
PO / KO (od 2018)8 (28,57%)9 (32,14%)[c][d]5 (17,65%)[e]3[11] (z 5[10])
PiS5 (17,86%)6 (21,43%)5 (17,86%)10 (29,77%)[f]8[11] (z 10[10])
PSL1 (2,00%)0 (6,48%)
Wspólnota
Samorządowa
9 (32,14%)7 (25,00%)4 (14,29%)
Mieszkańcy Częstochowy4 (13,69%)
Wspólnie dla Częstochowy5[11] (z 1[10])
AWS21 (42,00%)
„Solidarność”45 (90,00%)
Liga Miejska14 (28,00%)
UW6 (12,00%)
inni5 (10,00%)10 (20,00%)4 (8,00%)0 (5,82%)
SUMA50 (100%)50 (100%)50 (100%)28 (100%)28 (100%)28 (100%)28 (100%)28 (100%)

Lista przewodniczących Rady Miasta Częstochowy

Dwudziestolecie międzywojenne
NazwiskoPrzynależnośćData rozpoczęciaData zakończenia
I kadencja[2]
Stanisław NowakNarodowy Komitet Wyborczy19191925
II kadencja[2]
Julian BugajskiPolska Partia Socjalistyczna19251927
III kadencja[2]
Julian BugajskiPolska Partia Socjalistyczna19271930
IV kadencja[2]
?19341939
III RP
NazwiskoPrzynależnośćData rozpoczęciaData zakończenia
I kadencja[5][12]
Jerzy Zając5 czerwca 199010 maja 1991
Teodor Harabasz10 maja 199127 maja 1994
II kadencja[5][12]
Ewa Maria JanikSojusz Lewicy Demokratycznej4 lipca 199421 września 1995
Sławomir Gliński23 października 199519 czerwca 1998
III kadencja[5][12]
Wiesław Wiatrak[13]30 października 199827 października 2002
IV kadencja[5][12]
Ryszard Szczuka[14]19 listopada 200227 października 2006
V kadencja
Piotr KurpiosPlatforma Obywatelska200610 grudnia 2009
Ewa PachuraPlatforma Obywatelska10 grudnia 200912 listopada 2010
VI kadencja
Marek BaltSojusz Lewicy Demokratycznej10 grudnia 2010[15]24 października 2011[16]
p.o. Jerzy NowakowskiPrawo i Sprawiedliwość24 października 2011[17]22 listopada 2011
Zdzisław Wolski[18]Sojusz Lewicy Demokratycznej22 listopada 2011[18][19]nadal w VII kadencji
VII kadencja
Zdzisław WolskiSojusz Lewicy Demokratycznejod VI kadencjinadal w VIII kadencji
VIII kadencja
Zdzisław Wolski[20]Sojusz Lewicy Demokratycznejod VI kadencji13 października 2019
Zbigniew Niesmaczny[21]Sojusz Lewicy Demokratycznej21 listopada 2019nadal

Historia

W wyniku połączenia Starej Częstochowy i Nowej Częstochowy miasto uzyskało przywilej organizacji władz miejskich według zasad zarezerwowanych dla miast wojewódzkich. Prezydentem miasta został Józef Gąsiorowski, pierwszym radnym dotychczasowy burmistrz Starej Częstochowy Jan Muszyński, a drugim radnym dotychczasowy kasjer Tomasz Mientzer. Skład władz nie zmienił się do powstania listopadowego[22].

Na początku grudnia 1830 r. powołane komitet obywatelski, który przejął funkcje administracyjne, odsuwając od nich prezydenta Gąsiorowskiego. Sprzeciwiła się temu jednak rada obywatelska województwa kaliskiego, która rozwiązała komitet i utworzyła w jego miejsce nowy trzyosobowy komitet niemający prawa ingerować w sprawy administracyjne miasta. 20 czerwca 1831 roku przeprowadzone zostały na nowych zasadach wybory do demokratycznej rady municypalnej, która działała do zajęcia miasta przez wojska rosyjskie, które przywróciły stary ustrój[22].

W 1861 r. ukaz carski ustanowił w Polsce rady miejskie, powiatowe i gubernialne[23]. Na podstawie tego prawa 2 kwietnia 1861 roku utworzona została w Częstochowie rada miejska[24] złożona z ośmiu członków, przewodził jej prezydent[23]. Początkowo był nim Walerian Grochowski, ale krytykowany za oportunizm wobec władzy, został zastąpiony w lipcu 1861 roku przez Stanisława Łąckiego. Sekretarzem rady został Julian Kalinka, a pozostałymi jej członkami byli Aleksander Ferencewicz, Leon Wodziński, Jan Stasiakowski, Władysław Bonasiewicz, Maciej Trojanowski i Berek Kohn[24].

Do ważnych decyzji ówczesnej rady miasta należała likwidacja ograniczeń w osiedlaniu się ludności żydowskiej. Częstochowa stała się w tej kwestii pionierem w skali kraju, a podobna decyzja na szczeblu centralnym została wydana dopiero rok później dekretem margrabiego Wielopolskiego[24].

Kompetencje rady były jednak ograniczone i sprowadzały się głównie do przedstawiania władzom powiatowym i gubernialnym postulatów, w związku z tym rada miejska zaczęła domagać się rozszerzenia swych kompetencji i podjęła krytykę Rady Administracyjnej Królestwa Polskiego oraz ogłosiła w związku z tym swoją dymisję uznając, że istnienie rad w takim kształcie za bezcelowe (6 grudnia 1862 r.). Było to jedyne tego typu wystąpienie w całej Polsce[23][25].

W czasie okupacji niemieckiej podczas I wojny światowej miasto ponownie uzyskało samorząd miejski. Rada miasta została utworzona z dniem 1 lipca 1915 roku, a w kwietniu 1917 r. odbyły się wybory do nowej rady miasta, która wybrała polskiego burmistrza miasta – dr. Józefa Marczewskiego. W październiku tego samego roku rada miejska zażądała od władz okupacyjnych zgody na likwidację pomnika cara Aleksandra II, na co zgodę wyraził generał-gubernator warszawski Hans Hartwig von Beseler[26].

Tymczasowe władze miejskie istniały do wyborów samorządowych z marca 1919 roku. W wyborach tych na trzyletnią kadencję wybrano władze zdominowane przez prawicę i centrum. W 1922 roku kadencja samorządu została przez Sejm przedłużona o kolejne trzy lata, co spowodowało w mieście strajki. Po przeprowadzonych w 1925 roku wyborach zwycięski Chrześcijański Komitet Wyborczy musiał liczyć się z mającą tyle samo miejsc w radzie koalicją lewicową. Efektem pata było kompromisowe podzielenie władzy. Prezydentem został przedstawiciel prawicy, a jego zastępcą reprezentant lewicy. Skonfliktowane władze miejskie zostały po niecałych dwóch latach zawieszone przez MSW, które wprowadziło rządy komisaryczne. W wyborach z października 1927 roku wygrała zdecydowanie lewica skupiona wokół PPS i wspierające ją komitety żydowskie. Zdominowany przez lewicę Zarząd Miasta był niewygodny dla władz państwowych, został więc zawieszony w 1930 roku i zastąpiony przez rządy komisaryczne, które trwały do 1936 roku[27].

Uwagi

  1. 11 – po przejściu radnej klubu PO 29 kwietnia 2013 r. (Sensacja w częstochowskiej radzie miasta. Radna rzuca PO dla SLD (pol.). W: Gazeta.pl Częstochowa [on-line]. Agora SA, 2013-04-29. [dostęp 2013-04-29].)
  2. Na koniec kadencji 8, po przejściu jednego radnego do klubu PO.
  3. 8 – po zawieszeniu jednego z radnych w prawach członka partii i usunięciu z klubu radnych w marcu 2013 roku. (Bartłomiej Sabat zawieszony w prawach członka Platformy Obywatelskiej na dwa lata (pol.). Częstochowa Nasze Miasto, 2013-03-12. [dostęp 2013-04-29].)
  4. 7 – po przejściu radnej klubu do klubu SLD 29 kwietnia 2013 r. (Sensacja w częstochowskiej radzie miasta. Radna rzuca PO dla SLD (pol.). W: Gazeta.pl Częstochowa [on-line]. Agora SA, 2013-04-29. [dostęp 2013-04-29].)
  5. 4 – po wyjściu jednego radnego z klubu (jako radny niezależny) Dorota Steinhagen: Częstochowa. SLD trzyma PiS na bezpieczną odległość kija? (pol.). W: Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2016-02-05. [dostęp 2016-02-06].
  6. Na koniec kadencji 7 radnych, po odejściu trzech radnych.

Przypisy

  1. Urząd Miasta Częstochowy - Kluby radnych -, www.czestochowa.pl [dostęp 2020-08-22].
  2. a b c d e Rządzimy się sami, choć nie zawsze...
  3. a b Stefan Krakowski, Alfred Czarnota: Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych. Katowice: Śląsk, 1964, s. 151-154.
  4. Nie zawsze rządziliśmy się sami (pol.). extrapolska.pl. [dostęp 2011-12-13].
  5. a b c d e f g h Halina Rozpondek: Kalendarium ważniejszych działań samorządu miasta Częstochowy w latach 1990-2002 (pol.). UM Częstochowa. [dostęp 2012-01-26].
  6. Wybory: Problemy z wynikami (pol.). interia.pl, 2002-10-29. [dostęp 2012-01-30].
  7. Częstochowa skręca ostro w lewo (pol.). Gazeta Wyborcza Częstochowa. [dostęp 2009-10-25].
  8. Kto wszedł do częstochowskiej rady miasta (pol.). Gazeta Wyborcza Częstochowa. [dostęp 2009-10-25].
  9. Dorota Steinhagen: Wreszcie są oficjalne wyniki głosowania. Największe poparcie ma PiS (pol.). Gazeta Wyborcza Częstochowa. [dostęp 2014-11-19].
  10. a b c d Nowa Rada Miasta Częstochowy, w, SLD, Wyborcza.pl, czestochowa.wyborcza.pl, 22 października 2018 [dostęp 2018-10-23].
  11. a b c Dorota Steinhagen, Przetasowanie w radzie miasta w Częstochowie. Nowy klub wyprzedził KO, czestochowa.wyborcza.pl, 3 listopada 2020 [dostęp 2020-10-02].
  12. a b c d Informator Urzędu Miasta Częstochowy (pol.). UM Częstochowa, 2003-05-27. [dostęp 2012-01-26].
  13. Wiceprzewodniczący Rady Miasta Częstochowy (pol.). UM Częstochowa. [dostęp 2012-01-30].
  14. Ryszard Szczuka: Ryszard Szczuka – O mnie (pol.). [dostęp 2012-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-18)].
  15. Tomasz Jamroziński: Nowi Przewodniczący Rady Miasta VI kadencji (pol.). UM Częstochowa, 2010-12-10. [dostęp 2012-01-30].
  16. Dorota Steinhagen: Rada miasta bez szefa (pol.). gazeta.pl, 2011-10-22. [dostęp 2012-01-30].
  17. Wieszają krzyż, zdejmują krzyż, znów wieszają, potem zdejmują
  18. a b Dorota Steinhagen: Rada miasta wreszcie ma przewodniczącego (pol.). gazeta.pl, 2011-11-22. [dostęp 2012-01-30].
  19. Dorota Steinhagen: Wreszcie jest przewodniczący rady miasta. Został nim Zdzisław Wolski z SLD (pol.). W: Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2014-12-08. [dostęp 2014-12-08].
  20. Dorota Steinhagen, Porozumienie SLD i Koalicji Obywatelskiej w Częstochowie. W tle tramwaj i stadion Rakowa [WIDEO z I sesji rady miasta], czestochowa.wyborcza.pl, 19 listopada 2018 [dostęp 2018-11-20].
  21. Redakcja, Zbigniew Niesmaczny nowym przewodniczącym Rady Miasta w Częstochowie. Zastąpił Zdzisława Wolskiego, Dziennik Zachodni, 21 listopada 2019 [dostęp 2019-11-21] (pol.).
  22. a b Maciej Trąbski: WYBORY RADY MUNICYPALNEJ MIASTA CZĘSTOCHOWY W 1831 ROKU (pol.). Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie. [dostęp 2012-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)].
  23. a b c Stefan Krakowski, Alfred Czarnota: Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych. Katowice: Śląsk, 1964, s. 92.
  24. a b c Dwie rocznice (pol.). Jarosław Kapsa, 2012. [dostęp 2013-01-18].
  25. List częstochowskiej Rady do naczelnika Rządu Cywilnego (pol.). Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie. [dostęp 2013-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  26. Stefan Krakowski, Alfred Czarnota: Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych. Katowice: Śląsk, 1964, s. 118-124.
  27. Zdzisław Janikowski: Zdzisław Janikowski. Łódź: Księży Młyn, 2011, s. 10-13, seria: Magiczne czasy magicznych miast. ISBN 978-83-7729-027-9.

Media użyte na tej stronie

POL Częstochowa flag.svg
Autor:
  • real name: Artur Jan Fijałkowski
  • pl.wiki: WarX
  • commons: WarX
  • mail: [1]
  • jabber: WarX@jabber.org
, Licencja: CC BY-SA 2.5
Flaga miasta Częstochowa w Polsce.