Radawiec Duży

Artykuł

51°12′26″N 22°23′9″E

- błąd

39 m

WD

51°12'N, 22°24'E, 51°11'N, 22°22'E

- błąd

2311 m

Odległość

1344 m

Radawiec Duży
wieś
Ilustracja
Kościół pw. NMP Nieustającej Pomocy
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

lubelski

Gmina

Konopnica

Liczba ludności (2021)

1637[1]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

21-030[2]

Tablice rejestracyjne

LUB

SIMC

0383515

Położenie na mapie gminy Konopnica
Mapa konturowa gminy Konopnica, po lewej znajduje się punkt z opisem „Radawiec Duży”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Radawiec Duży”
Położenie na mapie powiatu lubelskiego
Mapa konturowa powiatu lubelskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Radawiec Duży”
Ziemia51°12′26″N 22°23′09″E/51,207222 22,385833

Radawiec Duży – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Konopnica[3][4].

Radawiec Duży leży w odległości 12 kilometrów na południowy zachód od Lublina. Powierzchnia wsi licząca 1512 ha zamieszkiwana jest obecnie przez 1637 mieszkańców. Głównym źródłem utrzymania miejscowej ludności jest rolnictwo.

W Radawcu Dużym znajduje się park pałacowy o walorach kulturowych. Kompleksy leśne stanowią bazę dla wypoczynku weekendowego i codziennego mieszkańców miasta Lublina i okolicznych wsi.

W pobliżu wsi znajduje się lotnisko Lublin-Radawiec, którego stałymi użytkownikami są Aeroklub Lubelski, Lotnicze Pogotowie Ratunkowe i Straż Graniczna.

W czasie kampanii wrześniowej stacjonował tu IV/1 dywizjon myśliwski Brygady Pościgowej oraz III/6 dywizjon myśliwski[5].

Wieś stanowi sołectwo – zobacz jednostki pomocnicze gminy Konopnica[6].

Historia

Pierwsza wzmianka o Radawcu (dziś Radawiec Duży i Radawiec Mały) pochodzi z roku 1398. Wieś nazywała się wtedy „Radawyecz”[7]. W 1419 poświadczone jest istnienie karczmy. Materiały źródłowe z 1531 roku informują o istnieniu młyna we wsi. W wyniku III rozbioru Polski, do którego doszło w 1795 roku, Radawiec Duży znalazł się na obszarze zaboru austriackiego. W 1809 wieś została włączona do Księstwa Warszawskiego. W 1815 znalazła się w Królestwie Kongresowym w zaborze rosyjskim. Kolejne podanie z roku 1873 wymienia Radawiec Wielki jako „wieś folwarczną i dobra” w skład których wchodził Radawiec Wielki z Radawcem Małym i Pawlinem. Zapis ze spisu powszechnego z roku 1827 świadczy też o istnieniu we wsi 49 domostw i 503 mieszkańców[8].

II wojna światowa

Od września 1939 do lipca 1944 wieś znalazła się pod okupacją niemiecką jako część Generalnego Gubernatorstwa. W latach II wojny światowej w radawieckich lasach miały miejsce mordy ludności. Dziś tamte wydarzenia upamiętnia zbiorowa mogiła. W czerwcu 1940 r. doszło do incydentu w Stasinie: sprzeczki między dwoma mężczyznami a niemieckim pełnomocnikiem Wilhelmem Bufelem. Tragicznym jej finałem była niefortunna śmierć owego pełnomocnika. Rankiem 16 czerwca 1940 r. Radawiec został otoczony przez liczne siły wojska i policji niemieckiej. Urządzono masową łapankę, w wyniku której pojmano ok. 150 mężczyzn. Pojmanych zgromadzono na dziedzińcu majątku hrabiego Stadnickiego, gdzie zostali podzieleni na grupy. Pierwszą poprowadzono do lasu i nakazano kopać dół, który miał się okazać ich wspólnym grobem. Następnie przywieziono drugą grupę, której po zasypaniu pierwszego dołu kazano kopać kolejny. Obie grupy zostały rozstrzelane. Gdy wieziono na śmierć trzecią grupę, skazańcy śpiewali pieśń „Serdeczna Matko”. Udało się zbiec tylko dwóm osobom: Franciszkowi Wawszczakowi i Stanisławowi Szewczykowi. Dzięki ich relacjom znany jest przebieg tragicznych wydarzeń z czerwca 1940[9]. Część pojmanych została zwolniona. W miejscu śmierci kilkudziesięciu pomordowanych miejscowa ludność usypała kopiec świadczący o zbiorowej mogile. Obecnie stoi na tym miejscu pomnik.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Zabytki

  • pozostałości zespołu folwarcznego (murowana stodoła i spichlerz, ok. 1910–1920)
  • drewniane domy (w liczbie 2) z 1890 i 1920

Oświata

W Radawcu Dużym znajduje się jedna szkoła podstawowa. Gmina zapewnia dzieciom dowóz do szkoły na podstawie umowy zawartej z PPKS w Lublinie. Działa też filia biblioteczna Gminnej Biblioteki Publicznej w Konopnicy. Na terenie wsi prowadzona jest Świetlica Środowiskowo-Terapeutyczna.

Szkoła Podstawowa w Radawcu Dużym rodowodem sięga do założonej w 1916 roku Gminnej Szkoły Elementarnej. Lekcje odbywały się w pomieszczeniach wynajętych od pana Pawła Borunia. Druga klasa znajdowała się w domu hrabiego Stadnickiego. W latach II wojny światowej nie prowadzono szkolnej kroniki. Niemcy spalili wtedy zabrane dzieciom książki i zbiory szkolnej biblioteki. Biblioteka zaczęła działać ponownie w roku 1945, dzięki darom mieszkańców Radawca. W 1998 roku uroczyście otwarto salę gimnastyczną.

Galeria

  • Obelisk nagrobny hr. Jana Stadnickiego (9.01.1843-6.07.1902). Cmentarz w Konopnicy.

    Obelisk nagrobny hr. Jana Stadnickiego (9.01.1843-6.07.1902). Cmentarz w Konopnicy.

  • Pomnik ku czci pomordowanych przez Niemców w 1940 r.

    Pomnik ku czci pomordowanych przez Niemców w 1940 r.

  • Szkoła Podstawowa w Radawcu.

    Szkoła Podstawowa w Radawcu.

  • Lotnisko

    Lotnisko

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Polska w liczbach. [dostęp 2022-11-11].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1054 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-02-29].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. ↑ Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1991, s. 148. ISBN 83-206-0795-7.
  6. ↑ Jednostki pomocnicze gminy Konopnica. Urząd Gminy Konopnica. [dostęp 2016-04-15].
  7. ↑ Radawiec, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
  8. ↑ Radawiec Wielki i Mały, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 377.
  9. ↑ Marian Żydek: Kronika zdarzeń z dnia 16 czerwca 1940r. we wsi Radawiec Duży. [dostęp 2016-07-08]. (pol.).
Gmina Konopnica
Sołectwa
Pozostałe miejscowości

POL gmina Konopnica (powiat lubelski) COA.svg

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Stadnickiobelisk1.JPG
Obelisk nagrobny Stadnickich na cmentarzu w Konopnicy
Radawiecpomnik.JPG
Pomnik ku czci mieszkańców Radawca Dużego pomordowanych przez Niemców w 1940 r.