Radbod (król Fryzów)

Radbod

Haft przedstawiający legendę o niedoszłym chrzcie Radboda z ręki św. Wolframa, tutaj zastąpionego błędnie przez św. Wilibrorda (Museum Catharijneconvent, Utrecht)
król (lub książę) Fryzów
Okres	od ok. 680 do 719
Następca	Poppo
Dane biograficzne
Data śmierci	719
Dzieci	Teudesinda

Radbod, także Redbad (zm. 719) – król (książę) Fryzów od ok. 680 r. do swej śmierci, uznawany za najwybitniejszego ich władcę.

Życie

Pochodzenie Radboda oraz moment oraz okoliczności objęcia przezeń władzy nad Fryzami nie są znane. Wiadomo, że w 678 r. nad Fryzami panował inny król (Aldgisl czy Aldegisel), a pierwsza wzmianka o Radbodzie odnosi się do okresu krótko przed 690 r. – początek panowania Radboda umieszcza się zatem w okresie pomiędzy tymi dwiema datami.

Ok. 690 r. Fryzowie zostali pokonani przez majordoma frankijskiego Pepina z Heristalu i południowa część Fryzji (do Renu, nazywana w źródłach łacińskich Fresia citerior) została włączona do państwa frankijskiego; Radbod uznawszy zwierzchnictwo Pepina utrzymał jednak władzę w pozostałej części Fryzji. Później walki rozgorzały na nowo, a Pepin po kolejnych zwycięstwach do 696 r. opanował Utrecht i ważny ośrodek handlowy Dorestat. Próbował też skłonić Radboda do chrztu, ten jednak odmówił (według przekazu Żywota św. Wolframa, Radbod miał odmówić z uwagi na fakt, że w niebie przebywałby wraz ze swoimi wrogami, a tymczasem jego przodkowie byliby w piekle^[1]), pozwolił natomiast ochrzcić swoją córkę, Teudesindę, która została żoną syna Pepina, Grimoalda. Jednocześnie Pepin zorganizował intensywną akcję chrystianizacyjną Fryzów (głównie na podbitych terenach) kierowaną przez wyświęconego w końcu 695 r. na biskupa Utrechtu Wilibrorda.

Po śmierci Pepina z Heristalu w 714 r. Radbod wykorzystał powstałe wówczas zamieszanie wokół objęcia po Pepinie władzy wśród Franków: odzyskał utracone niegdyś tereny i wygnał z nich chrześcijańskich misjonarzy. Sprzymierzył się z majordomem Neustrii Ragenfredem (planowali nawet podział między siebie Austrazji) – opanowali Kolonię, a Radbod pokonał nawet w 716 r. majordoma Austrazji Karola Młota. Aktywne działania prowadziła także flota Radboda. Jednak jeszcze w tym samym roku Karol pokonał połączone siły Fryzji i Neustrii atakujące Austrazję, co spowodowało rozłam wśród sojuszników. Pozbawiony wsparcia Fryzyjczyków Ragenfred został pokonany w 717 r., a w kolejnym roku zwycięski Karol Młot zaatakował Fryzów. Radbod zmarł w 719 r. (z nieznanych przyczyn). Po jego śmierci ziemie Fryzów w większości zostały wcielone ponownie do państwa frankijskiego (podbój pozostałych terenów fryzyjskich trwał jeszcze przez niemal cały VIII w.).

Być może Radbod był protoplastą pierwszych hrabiów Holandii z końca IX w. i z X w.^[2]

Przypisy

Bibliografia

• Friesland. W: Medieval Germany: an Encyclopedia. John M. Jeep (red.). New York: Garland Publishing, 2001, s. 253. ISBN 0-8240-7644-3. [dostęp 2009-11-17]. (ang.)
• Bernard S. Bachrach: Early Carolingian Warfare: Prelude to Empire. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2000, s. 13–17, 20–21. ISBN 0-8122-3533-9. [dostęp 2009-11-17]. (ang.)
• Pierre Riché: The Carolingians: a Family Who Forged Europe. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1993, s. 30, 34–35. ISBN 0-8122-3062-0. [dostęp 2009-11-17]. (ang.)