Radiostacja R-109

(c) Markier z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0

Radiostacja przenośna UKF R-109D

Radiostacja R-109 – radiostacja UKF (ultrakrótkofalowa), nadawczo-odbiorcza (ang. transceiver), simpleksowa, małej mocy konstrukcji ZSRR. Była produkowana również w innych krajach Układu Warszawskiego. Radiostacja R-109 była radiostacją pracującą z modulacją częstotliwości bez tłumika szumów. Była radiostacją o konstrukcji wykorzystującej część podzespołów radiostacji podczas nadawania i odbioru, tzn. nastrojenie nadajnika było jednocześnie nastrojeniem na tę samą częstotliwość odbiornika radiostacji.

Była jedną z radiostacji rodziny zwanej „ASTRA” razem z radiostacjami R-105 i R-108. Zakresy ich częstotliwości zazębiały się, dzięki czemu będąc eksploatowane w piechocie artylerii naziemnej i przeciwlotniczej umożliwiały współpracę bojową tych wojsk.

Wersje radiostacji:

• R-109 – najstarsza powojenna wersja
• R-109D – z możliwością zdalnego sterowania i retranslacji
• R-109DM – zmodernizowana
• R-109M – zminiaturyzowana na lampach bezcokołowych i półprzewodnikach

Warunki pracy

Konstrukcja radiostacji zapewnia bryzgoszczelność i pyłoszczelność oraz możliwość pracy w trudnych warunkach klimatycznych i mechanicznych. Jest przystosowana do pracy w zakresie temperatury otaczającego powietrza od -50 °C do +50 °C i wilgotności względnej do 98%.

Przeznaczenie

Radiostacja R-109 była przeznaczona do zapewnienia łączności radiowej w oddziałach i pododdziałach wojsk lądowych (artylerii przeciwlotniczej). Była radiostacją przenośną, plecakową umożliwiającą utrzymywanie łączności telefonicznej nawet podczas marszu z zestawu mikrofonowo-słuchawkowego względnie w pomieszczeniu z mikrotelefonu.

Możliwości pracy

• praca bezpośrednio z radiostacji
• praca przez radiostację z polowego aparatu telefonicznego, poprzez linię 2- lub 1-przewodową (z uziemieniem) z odległości do 500 m
• wymiana zewów i rozmowa operatora z obsługą aparatu telefonicznego
• ręczna realizacja tzw. retranslacji za pomocą 2 połączonych ze sobą radiostacji
• możliwość współpracy ze wzmacniaczem mocy UM-3

Parametry elektryczne

(c) Markier z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0

Realizacja zdalnego sterowania.

(c) Markier at pl.wikipedia, CC-BY-SA-3.0

Realizacja retranslacji.

• zakres częstotliwości 21,5 – 28,5 MHz
• moc nadajnika do 1,5 W
• emisja – modulacja częstotliwości (FM) F3
• dewiacja sygnału FM ± 5 kHz
• czułość odbiornika przy stosunku sygnał/szum 10:1 ≤ 1,5 μV
• sumaryczna niestabilność częstotliwości pracy
  • w radiostacji R-109D ± 5 kHz
  • w radiostacji R-109M ± 4 kHz
• źródło zasilania 2 akumulatory zasadowe
  • w radiostacji R-109D 2NKN24
  • w radiostacji R-109M 2NKP20 lub 2NKP24
• czas pracy (odbiór/nadawanie 3:1)
  • dla R-109D do 12 godzin
  • dla akumulatorów 2NKP20 – 17,5 godziny
  • dla akumulatorów 2NKP24 – 21,5 godziny
• napięcie zasilania 4,8 V
• pobór prądu ze źródła zasilania
  • podczas odbioru ≤ 1,6 A
  • podczas nadawania ≤ 3 A
  • w R-108M – 0,85 i 1,85 A
• waga radiostacji
  • w radiostacji R-109D – 21 kg
  • w radiostacji R-109M – 14 kg

Anteny i zasięgi łączności

• antena prętowa 1,5 m – 6 km
• antena prętowa (przedłużona) 2,7 m – 8 km
• antena promieniowa – 15 km
• antena promieniowa podniesiona – 25 km

Bibliografia

• Instrukcja łączności. Łączn. 204/64. Radiostacja R-105D, R-108D i R-109D. Ministerstwo Obrony Narodowej. Warszawa 1964.
• Radiostacja R-105D, R-108D i R-109D. Opis techniczny i instrukcja eksploatacji.
• Radiostacja R-105M, R-108M i R-109M. Opis techniczny i instrukcja eksploatacji.

Linki zewnętrzne

• Stacje radiowe taktyczne armii. Przenośne sieci stacji radiowej radia radzieckiego [dostęp 2022-09-14]