Radwan (herb szlachecki)

Radwan
Ilustracja
Herb Radwan
Typ herbu

szlachecki

Alternatywne nazwy

Wierzbowa, Wierzbowczyk, Wirzbowa, Wirzbowo, Kaja, Chorągwie

Pierwsza wzmianka

1407 (zapis)
1443 (pieczęć)

Radwan (Radwan I[1]) – polski herb szlachecki.

Opis herbu

Opis współczesny

Opis skonstruowany współcześnie brzmi następująco[a]:

Na tarczy w polu czerwonym chorągiew złota kościelna, o trzech polach, z frędzlami u dołu z zaćwieczonym na wierzchu takimż krzyżem kawalerskim.

W klejnocie – nad hełmem w koronie – trzy pióra strusie.

Labry herbowe czerwone, podbite złotem.

Geneza

Grób Jana Michałowicza z Urzędowa, z widocznym herbem

Najstarszymi znanymi pieczęciami z wizerunkiem herbu Radwan, są pieczęcie średniowieczne Piotra z Cikowic, podsędka ziemi krakowskiej, pochodzące z 1443 i 1446 roku. Pierwsza znana zapiska sądowa, pochodzi z 1407 roku. Wspomina o tym Franciszek Piekosiński. Proklama zaś Radwan zapisana jest w dokumencie z 1409 roku[2].

Herbowni

Lista herbownych w artykule sporządzona została na podstawie wiarygodnych źródeł, zwłaszcza klasycznych i współczesnych herbarzy. Należy jednak zwrócić uwagę na częste zjawisko przypisywania rodom szlacheckim niewłaściwych herbów, szczególnie nasilone w czasie legitymacji szlachectwa przed zaborczymi heroldiami, co zostało następnie utrwalone w wydawanych kolejno herbarzach. Identyczność nazwiska nie musi oznaczać przynależności do danego rodu herbowego. Przynależność taką mogą bezspornie ustalić wyłącznie badania genealogiczne.

Pełna lista herbownych nie jest dziś możliwa do odtworzenia, także ze względu na zniszczenie i zaginięcie wielu akt i dokumentów w czasie II wojny światowej (m.in. w czasie powstania warszawskiego w 1944 spłonęło ponad 90% zasobu Archiwum Głównego w Warszawie, gdzie przechowywana była większość dokumentów staropolskich)[3]. Lista nazwisk znajdująca się w artykule pochodzi z Herbarza polskiego, Tadeusza Gajla[4] (519 nazwisk[5]). Występowanie na liście nazwiska nie musi oznaczać, że konkretna rodzina pieczętowała się herbem Radwan. Często te same nazwiska są własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej Rzeczypospolitej, tj. chłopów, mieszczan, szlachtę. Jest to dotychczas najpełniejsza lista herbownych, uzupełniana ciągle przez autora przy kolejnych wydaniach Herbarza. Tadeusz Gajl wymienia następujące nazwiska uprawnionych do używania herbu Radwan[5]:

Babski, Bagieński, Banowski, Baran, Barański, Batogowski, Bądzkiewicz, Bądźkiewicz, Beniewicz, Benkiewicz, Benkowicz, Bęcki, Białobrzeski, Bielewicz, Bielski, Bieniewski, Bienkiewicz, Bieńkiewicz, Biernacki, Bilewicz, Bocewicz, Bochowicz, Bochwic, Bochwicz, Bogucki, Boguszewicz, Bohdanowicz, Bojanowski, Boleski, Boncewicz, Bondzkiewicz, Borewicz, Borodzic, Borodzicz, Bradysz, Brandys, Brandysz, Branecki, Braniecki, Broniewicz, Brzezieński, Brzeziński, Buchowicz, Buchwic, Buchwicz, Buczyński, Bujnowski, Bukomowicz, Bukonowicz, Bunczyn, Bydłowski, Bylewicz.
Chałański, Charmański, Charwiński, Chełstowski, Chlewicki, Chlewiński, Chlugwański, Chluski, Chługwański, Chłusewicz, Chłusiewicz, Chłuski, Chłusowicz, Chmielewski, Chomiczewski, Chormański, Chrząstkowski, Chrząstowski, Chwediuszko, Chwieduszko, Chwiedziuszko, Cikowski, Cimochowicz, Coluszański, Czapka, Czapla, Czaplejewski, Czaplica, Czcik, Czcikowski, Czechowski, Czepielewski, Czepielowski, Czubiński, Czudzinowski, Czuryło, Czyliński, Czymbajewicz.
Dadzibog, Dadzibóg, Dąbrowski, Demczenko, Deszkowski, Desznowski, Dębski, Długi, Dobrosielski, Domaradzki, Dostojewski, Dostojowski, Draczewski, Dziewulski, Dzlistrowicz, Dźmitrowicz.
Estko.
Fediuszko, Fiedziuszko, Filatkiewicz, Fokowicz, Folgierski, Folkierski, Folkiewicz, Frystacki, Frysztacki, Fulgierski.
Gliński, Głuchowski, Głuski, Gołoszowski, Gondyn, Gorski, Goska, Górski, Grodecki, Grodziecki, Grodzki, Gruszecki, Gubarewicz, Guk, Gutkowski.
Hanus, Hanusowicz, Hanuszewicz, Hejnink, Hlebowicz, Hłuski, Homiczewski, Hordyna, Horn, Hrynkiewicz, Hubarewicz, Hubarowicz, Huk, Hukiewicz.
Jabłowski, Jakacki, Janowic, Janowicz, Jarzębiński, Jasklecki, Jasklewski, Jaskłowski, Jastkowski, Jastowski, Jeziorkowski, Johanson, Józefowicz, Judycki, Jurczycki, Jurewicz, Jurkowski.
Kania, Karmański, Karpowicz, Karski, Karwacki, Karwański, Karwiński, Kasperowicz, Kaszkiewicz, Kawłok, Kęski-Tałat, Kieński, Kietorowski, Kieturowski, Kiskowski, Kissowski, Knabe, Kohałowski, Kolesiński, Kołwzan, Komar, Konarzewski, Konaszewski, Kononowicz, Konstantynowicz, Korabiewski, Korabiński, Korotkiewicz, Kowalewski, Kowalowski, Kowieski, Krakowiński, Krodzki, Krotki, Krotkiewicz, Krotkiewski, Krótki, Krukowski, Kruszewski, Kryczewski, Krzyczewski, Krzymaski, Krzymuski, Krzystek, Krzyszczewski, Książnicki, Kulbacki, Kunaszewski, Kunaszowski, Kunowski, Kurcz, Kurzelewski, Kużelewski.
Lachowicz, Lenkiewicz, Leski, Leszczyński, Lodziński, Lubański, Lubarski, Lubaski, Lubawski.
Łabuński, Ładziński, Łaski, Ławrynowicz, Łodziński, Łopato, Łopatto, Łukawski, Łukowski.
Mackiewicz, Magnuszewski, Maksymowicz, Malchiewski, Maliński, Maluszycki, Małchiewski, Małuszycki, Mamiński, Mazulewicz, Micewicz, Michałowski, Michnowicz, Miekiewicz, Miemczewski, Mioduski, Mioduszewski, Mironowicz, Moniuszko, Moskalewski, Moskalski.
Nabut, Nadarzyński, Nakutowicz, Nargiełło, Nargieło, Nicki, Niebrzydowski, Niedziałkowski, Niedźwiecki, Niedźwiedzki, Niegoszewski, Niegoszowski, Niemczewski, Niewierski, Niszczyński, Nowomiejski.
Obarzankowski, Obwarzankowski, Ojsławski, Okęcki, Okęski, Okmiański, Okoszko, Okuszka, Okuszko, Oleksiński, Oleszyński, Oleśnicki, Oliszkiewicz-Kryczyński, Olizar, Olizarowicz, Olszowski, Olszyński, Ormiański, Orzechowski, Osiecki, Osieński, Osiński, Ostaszewski, Oświecim, Oświecimski, Oświęcim, Owsiński, Owssieński, Oziembłowicz, Oziembłowski, Oziębłowski.
Pacewicz, Pajkiewicz, Pakosławski, Pakoszewski, Pakoszowski, Pankowicz, Parzanowski, Paskiewicz, Paszkiewicz, Paszkowski, Pawecki, Paweczki, Pawęcki, Pawędzki, Pawęski, Pawsza, Pełka, Pełkowski, Pemperzyński, Pepeszyński, Pepęrzyński, Perelczyc, Petrusewicz, Petruszewicz, Petruszewski, Pęperski, Pęperzyński, Pieczątkowski, Pietkiewicz, Pietraszewicz, Pietraszewski, Pietrusewicz, Pietrusiewicz, Pietruszewicz, Pietruszewski, Pietrzykowski, Piotruszewski, Piwka, Piwko, Piwkowicz, Pleśniewicz, Plichciński, Plichczyński, Pławski, Płużański, Podniesiński, Pokoszczewski, Pokoszewski, Połajewski, Połajowski, Połukord, Porażyński, Poruć, Porutowicz, Powicki, Prakowski, Prokowski, Proniewicz, Proniewski, Przychocki, Przycki, Przydkowski, Przygodzki, Przypkowski, Pukieniewski.
Rachwałowski, Radecki, Radłowski, Radocki, Radomiski, Radoński, Radwan, Radwanowski, Radwański, Radwiłłowicz, Radwiłowicz, Radyński, Radziszewski , Radziwiłłowicz, Radziwiłowicz, Rakowski, Ratyński, Replański, Rodziński, Rpiński, Rudecki, Rudgiesz, Rupiński, Rusiecki, Rusiłowicz, Rybalski, Rybicki, Rybieński, Rybiński, Rychlewicz, Rypiński.
Sabiński, Sachno, Sczyt, Semenowicz, Semny, Serek, Serny, Serwiński, Siemiątkowski, Siemion, Siesicki, Simonowicz, Simonowski, Sipko, Sippko, Skarzewski, Skolimowski, Skorobohaty, Sławkowski, Słąka, Słonka, Słuszewski, Służewski, Służowski, Sobieński, Sokół, Stachowski, Stanchlewski, Stanczlewicz, Stanczlewski, Stanisławski, Stawkowski, Stech, Stecki, Steckiewicz, Stegwił, Stegwiłło, Stengwiłł, Stojart, Straszewski, Strodomski, Suchorzewski, Suchożebrski, Sułocki, Swilczewski, Symon, Symonowicz, Szachno, Szapski, Szaradzki, Szarawski, Szczyt, Szemrawski, Szymanowicz, Szymkowicz, Szymkowski.
Świlczewski, Świsczewski, Świszcowski, Świszczewski, Świszewski.
Taszliński, Toczyski, Tomaszewski, Tomaszowski, Trublajewicz, Tumalewski, Tumanowicz.
Uchański, Uklański, Uziembło, Uziębło.
Wiadrowski, Wialbut, Wieloborowski, Wierzbicki, Więcborski, Więckiewicz, Więckowicz, Wikszyło, Wilam, Wilamowicz, Wiland, Wilemowicz, Wilimowicz, Wilisiewicz, Wilk, Wirski, Włodkiewicz, Wojczyński, Wojdaliński, Wojdalski, Wojkunowski, Wojsławski, Wolski, Wołągiewicz, Wołkanowski, Wołkonowski, Wołkunowski, Wołochowicz, Wołodkiewicz, Wołodko, Wołodkowicz, Wołodkowski, Wrzosowski, Wysocki, Wytam, Wyżycki, Wyżyski.
Zabialski, Zabielski, Zaćwilichowski, Załamaj, Zebrzydowski, Zembocki, Zembowski, Zębocki, Zielewicz, Zubko,
Żarski, Żądło.
Tadeusz Gajl, Herbarz Polski

Odmiany herbu

Odmiany herbu Radwan
(c) GFDL, CC BY-SA 4.0
(c) GFDL, CC BY-SA 4.0
Herb Hłuszanin
(c) GFDL, CC BY-SA 4.0
Herb Jaskolecki
Herb Chorągwie Kmitów I
Herb Chorągwie Kmitów III
Herb Dostojewski
Herb Szachno
Herb Kryczyński
Herb Siemionowicz
Herb Sieniuta
Herb Krukowski
Herb Świszczewski II

Znane nam są również herby Kononowicz oraz herby Radwan oznaczone liczbami rzymskimi II – VIII, będące odmianami herbu Radwan[1][6][7][8][9]:

  • Kononowicz w czerwonym polu, pod srebrną chorągwią o dwóch polach ze srebrnym krzyżem na poprzecznym drzewcu, posiada srebrną gwiazdę sześciopromienną oraz trzy pawie pióra w koronie[10][11]
  • Radwan II różni się od głównego herbu (Radwan I) srebrnym krzyżem kawalerskim oraz dwoma piórami strusimi czerwonymi z jednym pośrodku,
  • Radwan III posiada srebrny krzyż kawalerski umieszczony między dwiema srebrnymi obrączkami oraz pięć piór strusich w koronie,
  • Radwan IV posiada złotą obrączkę na wierzchu zamiast krzyża oraz rękę zbrojną z mieczem w koronie,
  • Radwan V posiada półstrzałek na wierzchu,
  • Radwan VI oraz Radwan VII posiadają na wierzchu krzyż z poprzeczną belką,
  • Radwan VIII posiada półksiężyc na polu niewiadomej barwy,

Zgodnie z informacjami zawartymi w herbarzu Juliusza Ostrowskiego, Kononowicz przysługiwał rodzinie Kononowiczów z przydomkiem Siemionowicz zamieszkującej Litwę[11]. Radwan V był używany przez litewskie rodziny Paszkiewiczów oraz Sołokajów, natomiast Radwan VIII przez wybrane rodziny tatarskie, m.in. Ajdarowiczów, Tabusiewiczów oraz Kryczyńskich[1].

Galeria

Zobacz też

Uwagi

  1. Opis współczesny jest skonstruowany zgodnie z obecnymi zasadami heraldyki. Zobacz: Blazonowanie.

Przypisy

  1. a b c Juliusz Ostrowski, Księga herbowa rodów polskich. Cz. 2, crispa.uw.edu.pl, 1897–1906, s. 151 [dostęp 2022-10-04].
  2. Andrzej Kulikowski: Wielki Herbarz Rodów Polskich. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 282, 283. ISBN 83-7391-523-0.
  3. Dzieje zasobu ↓, Linki zewnętrzne.
  4. Gajl 2007 ↓, Bibliografia.
  5. a b Gajl ↓, Linki zewnętrzne.
  6. Nazwiska, gajl.wielcy.pl [dostęp 2022-01-13].
  7. Juliusz Ostrowski, Księga herbowa rodów polskich, Gł. skł.: Bolcewicz, 1906, s. 300 [dostęp 2022-01-13] (pol.).
  8. Nazwiska, gajl.wielcy.pl [dostęp 2022-01-14].
  9. Juliusz Ostrowski, Księga herbowa rodów polskich. Z. 15, 1903, s. 300 [dostęp 2022-01-14].
  10. Dane Herbu, gajl.wielcy.pl [dostęp 2022-10-05].
  11. a b Juliusz Ostrowski, Księga herbowa rodów polskich. Cz. 2, crispa.uw.edu.pl, s. 74 [dostęp 2022-10-05].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Herb Radwan.svg
Autor: Vector image created by Bogaty. Based in part on the vector images created by Bastianow. Original work published by Tadeusz Gajl in "Herby szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodów" (Gdańsk, 2003, ISBN 8388595121)., Licencja: CC BY-SA 4.0
W polu czerwonym chorągiew kościelna złota o trzech strefach z krzyżykiem tejże barwy na szczycie.
Herb Szablon.svg
Autor: Zirguezi, Licencja: CC0
Generic Coat of arm
Herb Siemionowicz I.svg
Autor: Pobog1524, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb szlachecki "Siemionowicz" cz. "Radwan" odm.
POL COA Świszczewski II.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Świszczewski II
Jan Michałowicz z Urzędowa Uchański.JPG
Autor: Mathiasrex, Licencja: CC BY 2.5

Jan Michałowicz z Urzędowa tomb effigy of Polish primate Jakub Uchański in Łowicz 1580

Image taken by user:Mathiasrex Maciej Szczepańczyk
Oswiecim de Kunova 0743, Krosno.JPG
Autor: Silar, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wapen des Oswiecim "de Kunov"
POL COA Krzyczewski 2.svg
Autor: Pobog1524, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb szlachecki "Krzyczewski II"
POL COA Kryczyński.png
Autor: Ta grafika została stworzona za pomocą Adobe Photoshop przez Guccee (Guccee)., Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb Kryczyński
Krukowski.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 4.0
Polski herb szlachecki - krukowski
Krzyczewski 1 herb.svg
Autor: Pobog1524, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb szlachecki "Krzyczewski"
Києво-Могилянська академія та її спудеї.png
КИЄВО-МОГИЛЯНСЬКА АКАДЕМIЯ ТА ЇЇ ВИХОВАНЦI. Гравюра.
Herb Sieniuta.svg
Autor: Pobog1524, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb szlachecki "Sieniuta" cz. "Radwan" odm.
RU COA Szachno XII, 136.jpg
Coat of Arms of Shachno family
Zamek Grodziec herb Radwan 1.jpg
Autor: Jacek Proszyk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zamek Grodziec herb Radwan
Kościół uchański (4).JPG
Autor: Przemyslaw nowosad, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Uchanie, kościół par. p.w. Wniebowzięcia NMP, XV, 1 ćw. XVII
POL COA Bagiński.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape przez Avalokitesvara ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Baecker
Stone Cresting With Herby (Coats of Arms) Radwan and Nałęcz From Dąbrowski Manor in Michałowice, POLAND.jpg
Autor:

User:Januszk57

https://commons.wikimedia.org/wiki/User:Januszk57

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedysta:Januszk57, Licencja: CC BY-SA 3.0
Stone cresting with herby (coats of arms) Radwan and Nałęcz from Żądło-Dąbrowski z Dąbrówki herbu (coat of arms) Radwan family manor in Michałowice village, Michałowice rural administrative district, Kraków county, Lesser Poland province, POLAND, EUROPEAN UNION; The initial manor proprietors were army major Tadeusz Jerzy Beniamin Żądło-Dąbrowski z Dąbrówki herbu Radwan (1829 - 1903), and his wife Maria, née Rostworowska herbu Nałęcz (1842 - 1927).