Radwan (herb szlachecki)
![]() Herb Radwan | |
Typ herbu | |
---|---|
Alternatywne nazwy | Wierzbowa, Wierzbowczyk, Wirzbowa, Wirzbowo, Kaja, Chorągwie |
Pierwsza wzmianka | 1407 (zapis) |
Radwan (Radwan I[1]) – polski herb szlachecki.
Opis herbu
Opis współczesny
Opis skonstruowany współcześnie brzmi następująco[a]:
Na tarczy w polu czerwonym chorągiew złota kościelna, o trzech polach, z frędzlami u dołu z zaćwieczonym na wierzchu takimż krzyżem kawalerskim.
W klejnocie – nad hełmem w koronie – trzy pióra strusie.
Labry herbowe czerwone, podbite złotem.
Geneza
Najstarszymi znanymi pieczęciami z wizerunkiem herbu Radwan, są pieczęcie średniowieczne Piotra z Cikowic, podsędka ziemi krakowskiej, pochodzące z 1443 i 1446 roku. Pierwsza znana zapiska sądowa, pochodzi z 1407 roku. Wspomina o tym Franciszek Piekosiński. Proklama zaś Radwan zapisana jest w dokumencie z 1409 roku[2].
Herbowni
Lista herbownych w artykule sporządzona została na podstawie wiarygodnych źródeł, zwłaszcza klasycznych i współczesnych herbarzy. Należy jednak zwrócić uwagę na częste zjawisko przypisywania rodom szlacheckim niewłaściwych herbów, szczególnie nasilone w czasie legitymacji szlachectwa przed zaborczymi heroldiami, co zostało następnie utrwalone w wydawanych kolejno herbarzach. Identyczność nazwiska nie musi oznaczać przynależności do danego rodu herbowego. Przynależność taką mogą bezspornie ustalić wyłącznie badania genealogiczne.
Pełna lista herbownych nie jest dziś możliwa do odtworzenia, także ze względu na zniszczenie i zaginięcie wielu akt i dokumentów w czasie II wojny światowej (m.in. w czasie powstania warszawskiego w 1944 spłonęło ponad 90% zasobu Archiwum Głównego w Warszawie, gdzie przechowywana była większość dokumentów staropolskich)[3]. Lista nazwisk znajdująca się w artykule pochodzi z Herbarza polskiego, Tadeusza Gajla[4] (519 nazwisk[5]). Występowanie na liście nazwiska nie musi oznaczać, że konkretna rodzina pieczętowała się herbem Radwan. Często te same nazwiska są własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej Rzeczypospolitej, tj. chłopów, mieszczan, szlachtę. Jest to dotychczas najpełniejsza lista herbownych, uzupełniana ciągle przez autora przy kolejnych wydaniach Herbarza. Tadeusz Gajl wymienia następujące nazwiska uprawnionych do używania herbu Radwan[5]:
Tadeusz Gajl, Herbarz Polski |
Odmiany herbu
Odmiany herbu Radwan ![]() Herb Bagiński (c) GFDL, CC BY-SA 4.0 Herb Eberhard (c) GFDL, CC BY-SA 4.0 Herb Hłuszanin (c) GFDL, CC BY-SA 4.0 Herb Jaskolecki Herb Judycki ![]() Herb Krzyczewski I ![]() Herb Krzyczewski II Herb Chorągwie Kmitów II |
Znane nam są również herby Kononowicz oraz herby Radwan oznaczone liczbami rzymskimi II – VIII, będące odmianami herbu Radwan[1][6][7][8][9]:
- Kononowicz w czerwonym polu, pod srebrną chorągwią o dwóch polach ze srebrnym krzyżem na poprzecznym drzewcu, posiada srebrną gwiazdę sześciopromienną oraz trzy pawie pióra w koronie[10][11]
- Radwan II różni się od głównego herbu (Radwan I) srebrnym krzyżem kawalerskim oraz dwoma piórami strusimi czerwonymi z jednym pośrodku,
- Radwan III posiada srebrny krzyż kawalerski umieszczony między dwiema srebrnymi obrączkami oraz pięć piór strusich w koronie,
- Radwan IV posiada złotą obrączkę na wierzchu zamiast krzyża oraz rękę zbrojną z mieczem w koronie,
- Radwan V posiada półstrzałek na wierzchu,
- Radwan VI oraz Radwan VII posiadają na wierzchu krzyż z poprzeczną belką,
- Radwan VIII posiada półksiężyc na polu niewiadomej barwy,
Zgodnie z informacjami zawartymi w herbarzu Juliusza Ostrowskiego, Kononowicz przysługiwał rodzinie Kononowiczów z przydomkiem Siemionowicz zamieszkującej Litwę[11]. Radwan V był używany przez litewskie rodziny Paszkiewiczów oraz Sołokajów, natomiast Radwan VIII przez wybrane rodziny tatarskie, m.in. Ajdarowiczów, Tabusiewiczów oraz Kryczyńskich[1].
Galeria
Radwan w Zamku Grodziec
Grobowiec Jana Michałowicza z biskupim herbem Radwan
Odmiana herbu Radwan nad wejściem do kościoła w Uchaniach
Odmiana herbu rodziny Oświęcimów, w pierwszym polu znajduje się godło herbu Radwan
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Opis współczesny jest skonstruowany zgodnie z obecnymi zasadami heraldyki. Zobacz: Blazonowanie.
Przypisy
- ↑ a b c Juliusz Ostrowski , Księga herbowa rodów polskich. Cz. 2, crispa.uw.edu.pl, 1897–1906, s. 151 [dostęp 2022-10-04] .
- ↑ Andrzej Kulikowski: Wielki Herbarz Rodów Polskich. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 282, 283. ISBN 83-7391-523-0.
- ↑ Dzieje zasobu ↓, Linki zewnętrzne.
- ↑ Gajl 2007 ↓, Bibliografia.
- ↑ a b Gajl ↓, Linki zewnętrzne.
- ↑ Nazwiska, gajl.wielcy.pl [dostęp 2022-01-13] .
- ↑ Juliusz Ostrowski , Księga herbowa rodów polskich, Gł. skł.: Bolcewicz, 1906, s. 300 [dostęp 2022-01-13] (pol.).
- ↑ Nazwiska, gajl.wielcy.pl [dostęp 2022-01-14] .
- ↑ Juliusz Ostrowski , Księga herbowa rodów polskich. Z. 15, 1903, s. 300 [dostęp 2022-01-14] .
- ↑ Dane Herbu, gajl.wielcy.pl [dostęp 2022-10-05] .
- ↑ a b Juliusz Ostrowski , Księga herbowa rodów polskich. Cz. 2, crispa.uw.edu.pl, s. 74 [dostęp 2022-10-05] .
Bibliografia
- Juliusz Ostrowski, Księga herbowa rodów polskich, cz. II, Gł. skł.: Bolcewicz, 1906, s. 388 .
- Tadeusz Gajl, Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku. Ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów, Gdańsk: L&L, 2007, s. 543, ISBN 978-83-60597-10-1, OCLC 233447252 .
Linki zewnętrzne
- Tadeusz Gajl: Nazwiska. gajl.wielcy.pl. [dostęp 2021-09-20]. (pol.).
- Dzieje zasobu. agad.gov.pl. [dostęp 2021-09-20]. (pol.).
Media użyte na tej stronie
Autor: Pobog1524, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb szlachecki "Siemionowicz" cz. "Radwan" odm.
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Świszczewski II
Autor: Mathiasrex, Licencja: CC BY 2.5
Jan Michałowicz z Urzędowa tomb effigy of Polish primate Jakub Uchański in Łowicz 1580
Image taken by user:Mathiasrex Maciej SzczepańczykAutor: Vector image created by Bogaty. Based in part on the vector images created by Bastianow. Original work published by Tadeusz Gajl in "Herby szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodów" (Gdańsk, 2003, ISBN 8388595121)., Licencja: CC BY-SA 4.0
W polu czerwonym chorągiew kościelna złota o trzech strefach z krzyżykiem tejże barwy na szczycie.
Autor: Silar, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wapen des Oswiecim "de Kunov"
Autor: Ta grafika została stworzona za pomocą Adobe Photoshop przez Guccee (Guccee)., Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb Kryczyński
Autor:
- Original bitmap version (used as a model for the SVG) by Ciocia Lusia
- File:Herb Radwan.svg by Bogaty, based in part on the vector images created by Bastianow. Original work published by Tadeusz Gajl in "Herby szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodów" (Gdańsk, 2003, ISBN 8388595121).
- File:POL COA Bagiński.svg by Avalokitesvara
- File:Slepowron.svg by Lorakesz
- Elements combined to match bitmap version by Ilmari Karonen
Polski herb szlachecki - krukowski
КИЄВО-МОГИЛЯНСЬКА АКАДЕМIЯ ТА ЇЇ ВИХОВАНЦI. Гравюра.
Autor: Pobog1524, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb szlachecki "Sieniuta" cz. "Radwan" odm.
Coat of Arms of Shachno family
Autor: Jacek Proszyk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zamek Grodziec herb Radwan
Autor: Przemyslaw nowosad, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Uchanie, kościół par. p.w. Wniebowzięcia NMP, XV, 1 ćw. XVII
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape przez Avalokitesvara ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Baecker
Autor:
User:Januszk57
https://commons.wikimedia.org/wiki/User:Januszk57
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedysta:Januszk57, Licencja: CC BY-SA 3.0Stone cresting with herby (coats of arms) Radwan and Nałęcz from Żądło-Dąbrowski z Dąbrówki herbu (coat of arms) Radwan family manor in Michałowice village, Michałowice rural administrative district, Kraków county, Lesser Poland province, POLAND, EUROPEAN UNION; The initial manor proprietors were army major Tadeusz Jerzy Beniamin Żądło-Dąbrowski z Dąbrówki herbu Radwan (1829 - 1903), and his wife Maria, née Rostworowska herbu Nałęcz (1842 - 1927).