Radykalni Republikanie

Thaddeus Stevens, współzałożyciel Radykalnych Republikanów

Benjamin Wade, współzałożyciel Radykalnych Republikanów

Henry Winter Davis, współzałożyciel Radykalnych Republikanów

Radykalni Republikanie^[1] (ang. Radical Republicans) – frakcja wyłoniona z Partii Republikańskiej w Stanach Zjednoczonych, która przez pewien okres funkcjonowała jako oddzielna partia polityczna. Działalność Radykalnych Republikanów przypada na lata 1858–1877.

Historia

Skrzydło zaczęło się formować w Partii Republikańskiej po wyborach do Kongresu w 1858 roku^[2]. Ich priorytetem było zniesienie niewolnictwa bez wypłacania odszkodowań dla właścicieli niewolników^[3]. W czasie wojny secesyjnej naciskali na dymisję generała George’a McClellana i zachęcali do tworzenia oddziałów złożonych z czarnoskórych żołnierzy^[4]. Krytykowali prezydenta Abrahama Lincolna, twierdząc że nie wykazuje on wystarczającego zdecydowania w sprawie abolicjonizmu^[4]. W 1864 roku Lincoln przedstawił plan łagodnej rekonstrukcji kraju, który zakładał wykluczenie tylko najzagorzalszych secesjonistów z legislatur stanowych i przywrócenie stanów konfederackich do Unii pod kontrolą prezydenta^[4]. Ponadto zażądał przysięgi lojalności Unii tylko od 10% elektoratu stanowego^[4]. Radykalni Republikanie przedłożyli wówczas kontrpropozycję, autorstwa Benjamina Wade’a i Henry’ego Wintera Davisa, która zakładała znacznie dalej posunięte wykluczenia z legislatur i wymóg większościowej przysięgi lojalności zbuntowanych stanów^[4]. Prezydent odrzucił projekt ustawy, co doprowadziło do odcięcia się skrzydła radykałów od ośrodka władzy wykonawczej^[4].

Działalność

Przed wyborami prezydenckimi w 1864 roku radykałowie odmówili nominacji Lincolnowi^[4] i wsparli kandydaturę Johna Frémonta^[5]. Po zabójstwie Lincolna władzę objął Andrew Johnson i radykałowie zaczęli domagać się przyznania czynnych i biernych praw wyborczych Afroamerykanom^[6]. Gdy prezydent przedstawił swój plan rekonstrukcji Południa, skrzydło radykalnych republikanów wypowiedziało mu posłuszeństwo, bowiem chcieli traktować dawne stany konfederackie jako ziemie podbite i wprowadzać tam zarząd wojskowy^[6]. Ponadto opóźniali powrót kongresmanów z Południa do izb Kongresu^[7]. Powołali Komitet Piętnastu (dziewięciu kongresmanów i sześciu senatorów), mający zapewnić kontrolę nad rekonstrukcją władzy ustawodawczej, by lepiej chronić interesów czarnych Południowców^[4]. W wyborach do Kongresu w 1866 roku radykałowie uzyskali znaczną przewagę, zdolną do odrzucenia weta prezydenckiego^[7]. Sprzeciwiając się polityce Johnsona, intensywnie zabiegali o złożenie go z urzędu^[4]. W latach 1867–1868 doprowadzili do tymczasowego uchwalenia Military Reconstruction Act (przywracający stan wojenny w dawnych stanach konfederackich) oraz ochraniali Biuro do Spraw Wyzwoleńców^[7]. Przed wyborami prezydenckimi w 1868 roku udzielili stanowczego poparcia Ulyssesowi Grantowi, pomimo że generał nie był radykałem^[1]. Afery korupcyjne w otoczeniu prezydenta i powstanie Ku Klux Klanu oraz Knights of the White Camelia spowodowały zmniejszenie popularności Radykalnych Republikanów i utratę miejsc w obu izbach władzy ustawodawczej w wyborach w 1870 roku^[8][4]. Poza kwestią niewolnictwa, ich poglądy na temat systemu walutowego, reformy rynku pracy i protekcjonizmu były podzielone^[4]. Ich grupa straciła na znaczeniu na początku lat 70. XIX wieku, a całkiem zanikła pod koniec rekonstrukcji w 1877 roku^[4]. Do głównych działaczy frakcji należeli także Henry Wilson, Salmon Chase, Joshua Reed Giddings, Owen Lovejoy, Zachariah Chandler^[2], Charles Sumner, Benjamin Butler i Thaddeus Stevens^[4].

Zobacz też

• Liberalni Republikanie

Przypisy

Bibliografia

• Izabella Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. Warszawa: Egross, 1994. ISBN 83-85253-52-1. (pol.).
• Maldwyn Jones: Historia USA. Gdynia: Latarnia, 2016. ISBN 978-83-65387-02-8. (pol.).
• Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.).