Raj (obraz Michaela Willmanna)

Raj

Autor	Michael Willmann
Data powstania	ok. 1670
Medium	olej na płótnie
Wymiary	171 × 268 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Raj – wielkoformatowy obraz Michaela Willmanna z ok. 1670 r. pochodzący z klasztoru Cystersów w Lubiążu, obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

Obraz powstał jako malarskie i ikonograficzne dopełnienie przedstawienia Sześciu dni stworzenia. Świadczy o tym tematyka obu dzieł, podobna stylistyka oraz identyczne wzorce kompozycyjne. Jeszcze pod koniec XVIII w. oba płótna wisiały obok siebie w tym samym pomieszczeniu. Jako fundatora obu obrazów wymienia się lubiąskiego opata Arnolda Freibergera.

W symultanicznej kompozycji ukazano cztery kolejne sekwencje historii biblijnej z udziałem Adama i Ewy. Po lewej stronie Bóg błogosławi i jednocześnie przestrzega pierwszych rodziców. Druga, słabo czytelna scena między krzewami po lewej stronie, przedstawia Adama i Ewę z dziećmi odpoczywającymi na rajskiej łące. Pośrodku, w głębi obrazu, ukazana jest scena złamania boskiego zakazu pod drzewem wiadomości dobrego i złego. Ich występek obrazuje para rączych koni, będących symbolem ludzkiej zmysłowości. Grzech pierwszych rodziców symbolizują cytryny, kwaśne i cierpkie owoce. Dzieło Odkupienia zapowiadają pędy owocującej winorośli. Po prawej stronie para grzeszników opuszcza ogród. Wygnańcom z raju towarzyszy wół z pochyloną głową – symbol czekających ich trudów i cierpień – oraz kościotrup z klepsydrą – wyznaczający kres ich życia. Drogę powrotu odcina anioł z ognistym mieczem. Scenom towarzyszą liczne zwierzęta domowe i ptactwo. Przesłanie obrazu ma charakter paraboli będącej ostrzeżeniem przed grzechem nieposłuszeństwa i pychy.

W XVIII w. obraz poddano konserwacji powiększając płótno u dołu (ok. 6 cm) i u góry (ok. 25 cm) oraz dodając dwa fragmenty z innego płótna (przedstawienia lwicy i jelenia).

Bibliografia

• Andrzej Kozieł, Michael Willmann i jego malarska pracownia, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2013, s. 459–461.
• Malarstwo śląskie 1520-1800. Katalog zbiorów, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, red. Ewa Hołuszka, Wrocław: Muzeum Narodowe, 2009, s. 223–224.

Linki zewnętrzne

• Marek Pierzchała, Kontemplacje i rozmowy.