Rajko Daskałow

Rajko Daskałow Райко Даскалов
Pełne imię i nazwisko	Rajko Iwanow Daskałow
Data i miejsce urodzenia	21 grudnia 1886 Bjała czerkwa
Data i miejsce śmierci	26 sierpnia 1923 Praga
Minister rolnictwa
Okres	od 6 października 1919 do 21 maja 1920
Przynależność polityczna	Bułgarski Ludowy Związek Chłopski
Poprzednik	Dimity Dragiew
Następca	Aleksandyr Obbow
Minister handlu i przemysłu
Okres	od 21 maja 1920 do 5 stycznia 1922
Poprzednik	Nediałko Atanasow
Następca	Aleksandyr Radołow
Minister spraw wewnętrznych i zdrowia publicznego
Okres	od 5 stycznia 1922 do 9 września 1923
Poprzednik	Aleksandyr Radołow
Następca	Aleksandyr Obbow

Rajko Iwanow Daskałow (bułg. Райко Иванов Даскалов, ur. 21 grudnia 1886 w Bjałej czerkwi, obwód Wielkie Tyrnowo, zm. 26 sierpnia 1923 w Pradze^[1]) – bułgarski polityk, dyplomata i ekonomista, minister spraw wewnętrznych i zdrowia publicznego Carstwa Bułgarii (1922-1923), minister rolnictwa (1919-1920), minister handlu i przemysłu (1920-1922), deputowany do Zwyczajnego Zgromadzenia Narodowego 18. (1919-1920), 19. (1920-1923) i 20. kadencji (1923)^[1].

Życiorys

Wczesne lata życia

Urodził się we wsi Bjała Czerkwa, w rodzinie nauczycielskiej. Po ukończeniu liceum w Swisztowie, w latach 1907-1912 studiował finanse na uniwersytecie berlińskim^[1]. Po powrocie do Bułgarii ukończył szkołę oficerów rezerwy i wziął udział w wojnach bałkańskich. W 1915 został zmobilizowany do armii i walczył na froncie jako oficer 50 pułku piechoty.

Działalność polityczna

W 1916 trafił do więzienia, oskarżony o udział w aferze korupcyjnej^[1]. We wrześniu 1918 opuścił więzienie wraz z przywódcą partii chłopskiej Aleksandrem Stambolijskim i został wysłany przez rząd Aleksandra Malinowa do Radomira, aby przekonać buntujących się żołnierzy do powrotu na front. Po dotarciu do Kiustendiłu, Daskałow postanowił wykorzystać sytuację i stanął na czele zbuntowanych żołnierzy, zamierzając poprowadzić ich na Sofię^[2]. 30 września na obrzeżach Sofii dowodzeni przez Daskałowa zbuntowani żołnierze zostali zmasakrowani przez oddziały niemieckiej 217 dywizji piechoty. Daskałow schronił się w masywie Witoszy, a następnie poddał się oddziałom Ententy i został internowany w Salonikach^[1].

Wykorzystując amnestię ogłoszoną w grudniu 1918 Daskałow wrócił do Bułgarii i zdobył mandat deputowanego do parlamentu, reprezentując w nim partię chłopską^[1]. W 1919 objął stanowisko ministra rolnictwa w rządzie Aleksandra Stambolijskiego, a następnie ministra handlu i przemysłu, a od 1922 ministra spraw wewnętrznych i zdrowia publicznego^[1]. Był autorem najbardziej kontrowersyjnych pomysłów rządu Stambolijskiego, w tym utworzenia partyjnych bojówek (Pomarańczowej Gwardii) i przeprowadzenia radykalnej reformy rolnej. We wrześniu 1922 zorganizował kongres plantatorów buraków, którego uczestnicy rozpędzili zgromadzenie polityków opozycyjnych wobec rządu. Był zwolennikiem likwidacji organizacji macedońskich, w tym Wewnętrznej Macedońskiej Organizacji Rewolucyjnej (WMRO). W 1922 kierownictwo WMRO wydało na Daskałowa wyrok śmierci. 15 grudnia 1922 w centrum Sofii działacze WMRO dokonali zamachu bombowego na samochód Daskałowa, ale ten nie odniósł poważniejszych obrażeń.

Na emigracji

W lutym 1923 Daskałow został usunięty z rządu i wysłany do Pragi, gdzie objął stanowisko ministra pełnomocnego Bułgarii. Po obaleniu rządu Stambolijskiego, próbował tworzyć struktury partii chłopskiej na emigracji, do Pragi przeniósł także siedzibę redakcji pismo Zemedelsko zname^[1]. 26 sierpnia 1923 został zastrzelony w Pradze przez działacza WMRO, Jordana Ciconkowa. Sprawca został aresztowany na miejscu zbrodni i skazany na 20 lat więzienia (w 1926 popełnił samobójstwo w więzieniu).

Był żonaty (żona Newena), miał dwoje dzieci (Stefana i Swetlę).

Publikacje

• 1923: Борба за земя
• 1923: Какви трябва да бъдат качествата на оратора-политик
• 1947: Избрани статии и речи
• 1986: Избрани произведения (w dwóch tomach, oprac. Swetla Daskałowa)

Pamięć

Ciało Daskałowa pochowano początkowo na Cmentarzu Olszańskim w Pradze, w 1946 zostało przewiezione do Bułgarii i pochowane w sofijskim parku Borisowa Gradina. Imię Daskałowa nosi jeden z placów w Sofii, tam też znajduje się jego popiersie. W 1984 w domu rodzinnym Daskałowa w Bjałej Czerkwi otwarto muzeum.

Przypisy

Bibliografia

• Taszo Taszew: Министрите на България 1879-1999. Sofia: АИ „Проф. Марин Дринов”/Изд. на МО, 1999, s. 142–143.
• D. Petrowa: Райко Даскалов (1886-1923. Политик и държавник реформатор. Sofia: 1995.