Rajkowy

Rajkowy

wieś
Kościół pw. św. Bartłomieja
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	tczewski
Gmina	Pelplin
Liczba ludności (2011)	1642[1]
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	83-130
Tablice rejestracyjne	GTC
SIMC	0168886
Położenie na mapie gminy Pelplin Rajkowy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Rajkowy
Położenie na mapie województwa pomorskiego Rajkowy
Położenie na mapie powiatu tczewskiego Rajkowy
53°57′51″N 18°42′35″E/53,964167 18,709722

Rajkowy – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w gminie Pelplin przy drodze wojewódzkiej nr 230. Wieś jest siedzibą sołectwa Rajkowy w którego skład wchodzą również miejscowości Hilarowo, Maniowo i Ornasowo.

Historia

Jedna z najstarszych osad pomorskich (pierwsza wzmianka z 1224). Pierwotna parafia została założona w 1282 r. przez cystersów oliwskich.

Wieś królewska Raykowy w 1664 roku należała do starostwa gniewskiego^[2].

Urodził się tu Kazimierz Piechowski – polski żołnierz, więzień i uciekinier niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau, żołnierz AK, absolwent Politechniki Gdańskiej, w okresie stalinowskim prześladowany oraz torturowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego i skazany sądownie^[3].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

W Rajkowach w 2012 r. planowano budowę wielkiej elektrowni węglowej, która miała zająć położony nad Wisłą teren o pow. ok. 90-200 ha i spalać rocznie 4,5 mln ton węgla. Koszt realizacji inwestycji miał wynieść 12 mld zł, a inwestorem miała być spółka Elektrownia Północ, należąca do grupy Kulczyk Investments SA. Budowa nie została jednak zapoczątkowana na skutek odwołań od decyzji o pozwoleniu na budowę oraz decyzji środowiskowych, składanych przez mieszkańców regionu i organizacje ekologiczne. Pozwolenie na budowę zostało uchylone w lutym 2013 przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, a po ponownym jego wydaniu przez starostę tczewskiego, 30 grudnia 2015 uchylił je powtórnie wojewoda pomorski^[4].

Zabytki

Wnętrze kościoła

Według rejestru zabytków NID^[5] na listę zabytków wpisany jest zespół kościoła parafialnego, nr rej.: A-1800 z 10.01.2007:

• kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła, 1705-21, 1782
• cmentarz przy kościele, k. XVIII, 1920
• kaplica grobowa rodziny Maniów, po 1920
• ogrodzenie z bramą, mur., k. XVIII
• plebania, 2 poł. XIX
• organistówka, ob. kaplica przedpogrzebowa, 2 poł. XIX w.

Gotycki kościół pw. św. Bartłomieja został zbudowany w XIV wieku, przebudowany w XVII wieku, w obecnej formie pochodzi z 1721 r. Na ścianie zakrystii na południowej elewacji świątyni znajduje się kwadratowa tarcza zegara słonecznego z czerwonego piaskowca z 1676 r. Wnętrze kościoła ma charakter barokowy. Z dawnego wyposażenia pocysterskiego zachowały się dwie gotyckie kamienne kropielnice w kruchtach (jedna granitowa z przełomu XIV i XV wieku), ołtarz barokowy z późnorenesansową figurą św. Bartłomieja i gotycką figurą Madonny z Dzieciątkiem (przeniesiony z Pelplina) oraz dzwon „Bartłomiej“ z XV w. Wnętrze zdobi polichromia ze sceną Wniebowzięcia i wizerunkiem Boga Ojca. Drewniane domy we wsi pochodzą z przełomu XIX i XX wieku. Nieopodal wsi znajduje się grodzisko wczesnośredniowieczne zwane „Zaklętą Górą”.

Literatura

• Matthias Blazek: „Beispiel eines westpreußischen Dorfes: Raikau (Rajkowy)“. W: „Wie bist du wunderschön!“ Westpreußen – Das Land an der unteren Weichsel, S. 103 ff. ibidem: Stuttgart 2012 ISBN 978-3-8382-0357-7

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Rajkowy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 497 .