Rajmund Galon

Rajmund Galon
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 sierpnia 1906
Rynek

Data i miejsce śmierci

19 czerwca 1986
Toruń

profesor nauk geograficznych
Specjalność: geomorfologia
Doktorat

1929

Habilitacja

1934

Polska Akademia Nauk
Status

członek rzeczywisty

Doktor honoris causa
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu1983
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu1983
Uczelnia

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Medal Komisji Edukacji Narodowej
Odznaka Grunwaldzka

Rajmund Galon (ur. 14 sierpnia 1906 w Rynku, pow. lubawski, zm. 19 czerwca 1986 w Toruniu) – polski geograf, profesor, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk.

Życiorys

Urodził się w Rynku, w rodzinie Lucjana i Anny z Krebsów. W 1912 przeprowadził się wraz z rodziną do Łysomic pod Toruniem, gdzie jego ojciec objął posadę nauczyciela[1]. W 1925 ukończył Gimnazjum Klasyczne im. Mikołaja Kopernika w Toruniu[2] i zdał egzamin dojrzałości. W 1929 ukończył geografię na Uniwersytecie Poznańskim, a następnie podjął pracę na uczelni pod kierunkiem prof. Stanisława Pawłowskiego. Głównym obszarem zainteresowań prof. Galona była geomorfologia i problematyka czwartorzędu. Kierował pierwszą wyprawą geografów toruńskich na lodowce Islandii w 1968. Pierwsze wyniki badań przedstawił w swej rozprawie doktorskiej „Kujawy Białe i Czarne” (1929). W latach 1929–1930, będąc stypendystą Funduszu Kultury Narodowej, odbył staż podoktorski w Niemczech, Danii, Szwecji i Norwegii[2]. Po odbyciu stażu naukowego w Niemczech i krajach skandynawskich dalsze wyniki opisał w pracy „Morfologia doliny Drwęcy” (1931). Obszerne opracowanie „Dolina dolnej Wisły, jej kształt i rozwój na tle budowy dolnego Powiśla” (1934) było podstawą habilitacji. Niebawem objął stanowisko docenta kontraktowego i wykłady z geografii fizycznej i kartografii. W latach 1930–1931 odbył służbę wojskową w Jarocinie, gdzie uzyskał stopnień podporucznika. Od 1931 pracował na Uniwersytecie Poznańskim jako starszy asystent w Instytucie Geografii, od 1935 jako docent geografii fizycznej na wydziale matematyczno-przyrodniczym. Podróżował w celach naukowych do Niemiec, Francji, Szwajcarii, Bułgarii, Turcji. Uczestniczył w międzynarodowych kongresach geograficznych w Wiedniu (1935), Sofii (1936), Amsterdamie (1938)[2]. Sekretarz komitetu geograficznego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, sekretarz Towarzystwa Geograficznego w Poznaniu, współpracownik komitetu geograficznego Polskiej Akademii Umiejętności, członek Międzynarodowej Unii Badań Czwartorzędu w Wiedniu[2].

W momencie wybuchu II wojny światowej został zmobilizowany i wcielony jako oficer ordynansowy do dowództwa 17. Dywizji Piechoty, która wchodziła w skład Armii „Poznań”. Brał udział w bitwie nad Bzurą. 17 września 1939 trafił do niewoli niemieckiej. Znalazł się w Oflagu II A Prenzlau (nr jeniecki 1196)[3], na przełomie 1943/44 w Gross Born. W tym okresie prowadził wykłady dla współtowarzyszy, które stały się podstawami wydanego po wojnie podręcznika „Siatki kartograficzne” (1951)[4].

Po wyzwoleniu, od września 1945 do połowy 1946 przebywał w Belgii, gdzie prowadził zajęcia dla polskich studentów na uniwersytetach w Brukseli i Louvain. Po powrocie do kraju, od 1946 do emerytury w 1976 kierował katedrą (później zakładem) geografii fizycznej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1948 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1956 – profesora zwyczajnego UMK w Toruniu. W latach 1948–1949 pełnił również funkcję dyrektora Regionalnej Dyrekcji Planowania Przestrzennego w Bydgoszczy[1].

Doktor honoris causa uniwersytetów im. Adama Mickiewicza z 1983 i Mikołaja Kopernika w Toruniu z tegoż roku[5]. Członek Honorowy Polskiego Towarzystwa Geograficznego od 1965[6]. Członek korespondent (od 1969), członek rzeczywisty (od 1980) Polskiej Akademii Nauk[7] Członek Polskiego Towarzystwa Geologicznego[8].

Był mężem Margrity z Krzewińskich (1912–1998).

Zmarł 19 czerwca 1986 w Toruniu. Spoczywa, razem z żoną, na Centralnym Cmentarzu Komunalnym w Toruniu (sektor IVB1_5-1-1)[9].

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Dla uczczenia pamięci prof. R. Galona audytorium nr 104, znajdujące się na parterze gmachu Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska oraz Wydziału Nauk o Ziemi UMK w Toruniu, zlokalizowanego przy ul. Lwowskiej, nazwano jego imieniem.

27 lipca 2000 Rada Miasta Torunia upamiętniła zasługi R. Galona nazywając jego imieniem jedną z ulic na Podgórzu.

Wybrane prace

  • Rajmund Galon (red.), 1967. Czwartorzęd Polski – studium zbiorowe; red. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  • Rajmund Galon (red.), 1972. Geomorfologia Polski. PWN.
  • Rajmund Galon (red.), 1977. Contributions to Glacial Morphology of the Scandinavian Ice Sheet. Zeitschrift fur Geomorphologie, Suplementband, 27.

Przypisy

  1. a b c d e f g h Karolina Syrocka, Pamięci profesora Rajmunda Galona, docplayer.pl [dostęp 2021-07-18].
  2. a b c d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 80–81. [dostęp 2021-07-18].
  3. Piotr Kożuchowski, Oflag II A Prenzlau (1939–1941). Lista jeniecka [dostęp 2021-07-18].
  4. Profesor Rajmund Galon – geograf trzech teatrów
  5. Doktorzy honoris causa UMK. umk.pl. [dostęp 2011-02-25].
  6. a b c Odznaczenia Oddział Toruński Polskiego Towarzystwa Geograficznego [dostęp 2021-07-18].
  7. Członkowie PAN: Skorowidz
  8. Lista członków Polskiego Towarzystwa Geologicznego, stan na 31 stycznia 1971, Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego Tom XL-1970, Z. 3-4, Kraków 1971
  9. Cmentarze Komunalne w Toruniu - wyszukiwarka osób pochowanych, torun.grobonet.com [dostęp 2021-07-18].
  10. M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1588 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.

Bibliografia

  • Andrzej Lisicki, Rajmund Galon, [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement I (pod redakcją Zbigniewa Nowaka), Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk 1998.
  • Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–1994. Materiały do biografii (pod redakcją Sławomira Kalembki), Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Toruń 1995.
  • Andrzej Śródka, Uczeni polscy XIX i XX stulecia, tom I: A-G, Agencja Wydawnicza „Aries”, Warszawa 1994.

Media użyte na tej stronie

POL Medal Zwycięstwa i Wolności BAR.svg
Baretka: Złoty Medal Zwycięstwa i Wolności
Odznaka Grunwaldzka whole.JPG
Autor: User:Jurek281, Licencja: CC BY 3.0
Odznaka Grunwaldzka (zdjęcie pierwotnie wikipedysty Jurek281)
POL Medal Za udział w wojnie obronnej 1939 BAR.svg
Baretka: Medal Za udział w wojnie obronnej 1939
Rajmund Galon.jpg
Rajmund Galon (1906-1986) - geograf, prof. Uniwersytetu w Toruniu, członek rzeczywisty PAN