Ralf-Stetysz
| ||
 | ||
| Producent | K. Rudzki i S-ka | |
|---|---|---|
| Projektant | Stefan Tyszkiewicz | |
| Okres produkcji | 1924–1929 | |
| Miejsce produkcji |  Warszawa Paryż | |
| Dane techniczne | ||
| Segment | samochód osobowy | |
| Silniki | Continental Motors Company
| |
| Dane dodatkowe | ||
| Konkurencja | CWS T-1 Fiat 503 | |
Ralf-Stetysz (skrót od Rolniczo-Automobilowo-Lotnicza Fabryka Stefana Tyszkiewicza[1]) – polski samochód osobowy, produkowany w latach 1924-1929 w Paryżu i Warszawie.
Historia i opis pojazdu
W 1924 r. hrabia Stefan Tyszkiewicz założył w Boulogne pod Paryżem mały zakład produkcyjny[2], gdzie zaczął opracowywać prototyp samochodu osobowego własnej konstrukcji[3]. Wyposażony był on w silnik spółki Continental Motors Company. Natomiast podwozie było własnej, pomysłowej i nowatorskiej konstrukcji[2], przystosowanej do fatalnych polskich dróg (blokowania mechanizmu różnicowego i wyższe zawieszenie)[3].
W 1926 roku zaprezentowano go na Międzynarodowym Salonie Samochodowym w Paryżu[2]. W 1928 roku w V rajdzie polskiego automobilklubu otrzymał nagrodę Ministerstwa Robót Publicznych, dużym sukcesem było także ukończenie rajdu Monte Carlo oraz wygrana w kategoriach elegancji, komfortu i wytrzymałości[3].
Od 1925 roku Tyszkiewicz szukał wspólników w Polsce. Ostatecznie w celu produkcji podwozi nawiązał współpracę z warszawskim Towarzystwem Przemysłu Metalowego „K. Rudzki i Spółka” SA, a produkcję nadwozi zakontraktował w lubelskich zakładach lotniczych „Plage i Laśkiewicz”. W kadrze inżynierskiej dominowali Polacy przybyli z Francji[3].
Produkcja samochodu została przeniesiona w 1927 r. do Polski[2] na ul. Fabryczną 3. Samochody oferowane były w 2 wariantach:
- Stetysz TA, z silnikiem 4-cylindrowym Continental o pojemności 1500 cm³ (20 KM przy 2600 obr./min),
- Stetysz TC six, z silnikiem 6-cylindrowym Continental o pojemności 2760 cm³ (42 KM przy 2600 obr./min).
Obydwa modele wystawiane były na Międzynarodowych Targach Poznańskich i brały udział w rajdach. Zaletą samochodu było podwozie przystosowane dla polskich dróg słabej jakości oraz możliwość blokowania mechanizmu różnicowego ułatwiające jazdę w grząskim terenie.
W 1928 roku produkcja rosła, a firma zbierała zamówienia, jednak w lutym 1929 roku w fabryce wybuchł pożar, który zaczął się od piecyka w fabrycznym kantorku. Z powodu pory roku strażacy mieli utrudniony dostęp do pożaru, w związku z czym spłonęła cała fabryka z pojazdami na różnym etapie produkcji i duża partia gotowych pojazdów[3]. Ogółem wyprodukowano około 200 pojazdów.
Straty wyniosły 1,5 mln złotych, a Tyszkiewicz planował odbudować zakład z wykorzystaniem środków z ubezpieczenia, jednak do odbudowy fabryki nie doszło na wniosek akcjonariuszy. W następnych latach Tyszkiewicz sprowadzał do Polski samochody firm FIAT i Mercedes-Benz[3].
Przypisy
- ↑ Aleksander Sowa, Legendy naszej motoryzacji, Złote Myśli, 2011, s. 19, ISBN 978-83-9325-539-9.
- ↑ a b c d Ralf Stetysz – „pierwszy samochód polskiej konstrukcji”, oldtimery.com [dostęp 2014-04-11] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-07].
- ↑ a b c d e f Tomasz Borejza, Ralf-Stetysz. Stracona szansa na polską motoryzację, Onet.pl, 15 czerwca 2015 [dostęp 2015-06-24] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-24].
Linki zewnętrzne
- Ralf-Stetysz w serwisie polskie-auta.pl
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
.svg)
Prototyp Ralfa-Stetysza w Łazienkach warszawskich w 1928r.