Rangifer (gwiazdozbiór)

Rangifer
Mapa gwazdozbioru
Nazwa łacińskaRangifer
Dopełniacz łacińskiRangiferi[1]
Skrót nazwy łacińskiejRan[1]
Charakterystyka
Najjaśniejsza gwiazdaHR 285 (2 UMi; 4,2m[2])
Gwiazdozbiory sąsiadujące
Ilustracja

Rangifer (z łac. „Renifer”) – historyczny gwiazdozbiór leżący pomiędzy obecnymi konstelacjami Cefeusza, Kasjopei i Żyrafy. Gwiazdozbiór został stworzony przez Pierre’a Lemonniera w roku 1742 z gwiazd położonych nad „grzbietem” Żyrafy[3][4]. Intencją Lemonniera było upamiętnienie w ten sposób wyprawy do Laponii pod kierunkiem Pierre’a Maupertuis, mającej na celu określenie odstępstwa kształtu Ziemi od kuli. Gwiazdozbiór przedstawiał żyjącego w Laponii renifera (Rangifer tarandus). Johann Bode nadał mu łacińską nazwę Rangifer, jego oboczna nazwa Tarandus także oznacza to zwierzę[a][3][1]. Gwiazdozbiór w drugiej połowie XIX wieku był coraz rzadziej umieszczany na mapach nieba i wyszedł z użycia[1][5]. Sąsiadował z wprowadzonym później, również porzuconym, gwiazdozbiorem Strażnika Plonów (Custos Messium)[1][4].

Uwagi

  1. W XVII wieku nie było to jasne: Rangifer i Tarandus bywały opisywane jako różne zwierzęta.

Przypisy

  1. a b c d e John C. Barentine: The Lost Constellations: A History of Obsolete, Extinct, or Forgotten Star Lore. Springer, 2015, s. 307. ISBN 978-0-7188-2695-6.
  2. HR 285 w bazie SIMBAD (ang.)
  3. a b Rangifer, the reindeer. W: Ian Ridpath: Star Tales. James Clarke & Co., 1988. ISBN 978-0-7188-2695-6.
  4. a b Shane Horvatin: Tarandus vel Rangifer. the Reindeer (ang.). Michigan State University. [dostęp 2017-08-24].
  5. Tarandus vel Rangifer, the Reindeer. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 377–378. ISBN 0-486-21079-0. (ang.)

Media użyte na tej stronie

Bode custom rengifer.jpg
Tarandus vel Rengifer Custom Messium
Sidney Hall - Urania's Mirror - Camelopardalis, Tarandus and Custos Messium.jpg

"Camelopardalis, Tarandus and Custos Messium", plate 2 in Urania's Mirror, a set of celestial cards accompanied by A familiar treatise on astronomy ... by Jehoshaphat Aspin. London. Astronomical chart, 1 print on layered paper board : etching, hand-colored.
Taurus Poniatovii.PNG
Taurus Poniatovii (hand colored)