Rappresentatione di Anima, et di Corpo

Rappresentatione di Anima, et di Corpo
Muzyka

Emilio de’ Cavalieri

Prapremiera

luty 1600
rzymski kościół Santa Maria in Vallicella

Rappresentatione di Anima, et di Corpo[a] – utwór wokalny skomponowany w 1600 roku przez włoskiego kompozytora Emilia de’ Cavalieriego w stylu monodii akompaniowanej Cameraty florenckiej. Po raz pierwszy został zaprezentowany w lutym 1600 roku w rzymskim kościele Santa Maria in Vallicella[3].

Libretto

Libretto Agostina Manni skonstruowane jest jako dialog między upersonifikowanymi alegoriami Duszy (Anima) i Ciała (Corpo). Aktorzy wcielają się również w alegorie Rozumu (Intelletto), Rady (Consilio), Czasu (Tempo), Rozkosz z dwoma towarzyszami (Piacere con due compagni), Anioła Stróża (Angelio Custode) i innych. Pojawiają się grupy Dusz zbawionych w niebie (Anime beate nel Cielo) i Dusz potępionych (Anime dannate nell'Inferno). Utwór przeznaczony został do odtwarzania na scenie z ucharakteryzowanymi aktorami, dekoracją oraz scenami tanecznymi. Obie strony dialogu budują napięcie i przedstawiają swoje racje w konfrontacji co dziś w środowisku muzykologów budzi spór czy Reppresentazione di Anima, et di Corpo można uznać za jedną z pierwszych oper.[4] Niemiecki badacz Arnold Schering nazwał dzieło Cavalieriego operą duchową[5].

Treść

W pierwszym akcie Czas przypomina publiczności, że każda chwila powinna być liczona, gdyż wkrótce rozlegnie się dźwięk trąby ostatecznej. Rozum stwierdza, że przyjemności wzbudzają kolejne żądze, a spełnienie można uzyskać obejmując Boga w niebie. Centralną sceną aktu jest pojawienie się alegorii Duszy i Ciała, które prowadzą spór co powinno być głównym celem człowieka. Mimo iż początkowo Ciało podkreśla zalety przyjemności ziemskich to pod koniec aktu postanawia dołączyć do Duszy w dążeniu do osiągnięcia życia wiecznego. Akt kończy chór tańcząc i śpiewając pieśń stylizowaną na psalm.

Akt drugi rozpoczyna Rada, która wyjaśnia, że sprawy ziemskie są niekończącą się wojną. Ponownie dyskusję prowadzą Ciało i Dusza. Ciało zaczyna teraz kwestionować swoją wcześniejszą decyzję. Pojawia się Anioł Stróż, który atakuje Świat i zrywając bogate szaty ukazuje jego skrywaną brzydotę i ubóstwo.

W ostatnim, trzecim akcie Rada zlicza błogosławionych w niebie, a Intelekt potępionych w piekle. Następują trzy sceny w których Dusze Potępione zestawione są z Duszami zbawionymi. Ciało ostatecznie zgadza się z Duszą, że ich celem powinno być dążenie do zbawienia. W wielkim hymnie pochwalnym wszyscy tańczą i śpiewają[6].

Zespół instrumentalny

Przewidziany przez Cavalieriego niewielki zespół instrumentalny składał się liry podwójnej, klawesynu i teorby, a w niektórych fragmentach pojawiają się organy i chittarone. Skład instrumentów w poszczególnych aktach ze względu na uwagi kompozytora, które mają charakter ogólny nie jest dokładnie znany. Cavalieri zalecał zmianę instrumentów w zależności od nasycenia dramatycznego poszczególnych części utworu[7].

Uwagi

  1. ↑ Inna pisownia: Rappresentazione di anima e di corpo[1][2][1].

Przypisy

  1. ↑ a b Emilio de’ Cavalieri, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2015-07-31] (ang.).
  2. ↑ Cavalieri Emilio, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-07-31].
  3. ↑ European Music 1520-1640, 2006, pod red. James Haar, s. 94.
  4. ↑ Siglind Bruhn, Saints in the Limelight: Representations of the Religious Quest on the Post 1945 operatic stage, 2003, s. 14.
  5. ↑ Józef Chomiński, Opera i dramat, Warszawa 1976, s. 27.
  6. ↑ Carl Gerbrandt, Sacred Music Drama, 2006, s. 114.
  7. ↑ Józef Chomiński, Opera i dramat, s. 29.