Raszków

Raszków
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Rynek z ratuszem w Raszkowie (2012)
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

ostrowski

Gmina

Raszków

Data założenia

XIV wiek

Prawa miejskie

8 stycznia 1444

Burmistrz

Jacek Bartczak

Powierzchnia

2,05 km²

Populacja (2019)
• liczba ludności
• gęstość


2099[1]
1024 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 62

Kod pocztowy

63-440

Tablice rejestracyjne

POS

Położenie na mapie gminy Raszków
Mapa konturowa gminy Raszków, w centrum znajduje się punkt z opisem „Raszków”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Raszków”
Położenie na mapie powiatu ostrowskiego
Mapa konturowa powiatu ostrowskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Raszków”
Ziemia51°43′15″N 17°43′37″E/51,720833 17,726944
TERC (TERYT)

3017064

SIMC

0937310

Urząd miejski
Rynek 32
63-440 Raszków
Strona internetowa
Obelisk ku czci uczestników powstania wielkopolskiego

Raszkówmiasto w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, siedziba gminy Raszków, na Wysoczyźnie Kaliskiej, nad Ołobokiem, w Kaliskiem, w aglomeracji kalisko-ostrowskiej, ok. 11 km na północ od Ostrowa Wielkopolskiego, ok. 30 km na zachód od Kalisza.

1 stycznia 2019 roku miasto liczyło 2099 mieszkańców[1].

Historia

Prawa miejskie

Stara zabudowa w centrum Raszkowa (2012)

Wymieniany od 1403 roku jako wieś rycerska[2]. Raszków otrzymał prawa miejskie w dniu 8 stycznia 1444 roku[3], na prawie niemieckim[2]. Przywilej lokacyjny spisany w języku łacińskim wystawił Wojciech „de Raschkowo”, zakładający miasto „na surowym korzeniu[2].

Okres Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Do końca XV wieku miasto było własnością Raszkowskich. W 1504 Jan i Mikołaj Raszkowscy sprzedali swoją miejscowość rodową za 100 grzywien Bieniaszowi Zadorskiemu, który sprzedał ją Kościeleckim. Jan Kościelecki podkomorzy krakowski sprzedał część miasta braciom Chwalczewskim. W dalszym ciągu majątek swój posiadał tu Mikołaj Baran Raszkowski. W 1637 właścicielem Raszkowa był Piotr Sieniuta. W 1664 wojewoda podlaski Wacław Leszczyński, a w 1683 król Polski Stanisław Leszczyński. Później właścicielami byli przedstawiciele szlacheckich wielkopolskich rodów Mycielskich oraz Skórzewskich[4].

W XVI wieku Raszków odgrywał pierwszorzędną rolę pośród wszystkich ówczesnych miast regionu tj. Kwiatkowa, Odolanowa, Ostrowa, Sobótki i Sulmierzyc, o czym świadczy wysokość płaconych podatków przez miasto[2]. W tym czasie miasto należało do rodziny Chwalczewskich – Stanisław Chwalczewski był tłumaczem i historykiem, przetłumaczył z łacinyKronikę PolskiMacieja Miechowity, Jerzy został biskupem łuckim a Piotr kasztelanem biechowskim.

Na początku XVII wieku w Raszkowie było 24 rzemieślników m.in. 6 szewców, 3 kowali, 2 bednarzy i 2 sukienników[2]. W mieście odbywało się siedem jarmarków rocznie[2].

Od 1655 roku zniszczenia przyniósł potop szwedzki, w późniejszym czasie przez region ostrowski przechodziły liczne wojska m.in. saskie, szwedzkie, rosyjskie oraz polskie, a w okolicznych miejscowościach panowała zaraza[2]. Wydarzenia te, były przyczyną spadku liczby mieszkańców Raszkowa do 256 osób (1717 r.)[2].

Okres zaborów

W 1839 roku szlachta na czele z Wojciechem Lipskim z Lewkowa i Janem Niepomucenem Niemojowskim ze Śliwnik założyła w Raszkowie kasyno obywatelskie, przeniesiono tu także bibliotekę polską z Ostrowa[2].

25 kwietnia 1848 roku w okresie powstania wielkopolskiego w okolicach miejscowości miała miejsce nierozstrzygnięta bitwa pod Raszkowem, w której powstańcy polscy starli się z wojskiem pruskim[4].

Od połowy XIX wieku z miasta ubywało mieszkańców, przyczyną był brak dogodnych połączeń komunikacyjnych z innymi miastami[2] m.in. brak linii kolejowej.

W 1854 roku powstało Kurkowe Bractwo Strzeleckie; w 1876 roku założono Bank Ludowy[5]; w 1888 roku wybudowano murowany katolicki kościół parafialny w stylu neogotyckim[2].

W drugiej połowie XIX wieku miasto wymienia Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podając, że w mieście istniały: kościół, synagoga, urząd pocztowy, Towarzystwo Polskie Przemysłowców[4].

Okres II RP

W latach 1918–1919 społeczeństwo Raszkowa i okolic wzięło czynny udział w powstaniu wielkopolskim, które doprowadziło do powstania II Rzeczypospolitej. W 1921 roku miasto liczyło 1672 mieszkańców[2].

Przynależność administracyjna

W XIX wieku miejscowość przynależała administracyjnie do powiatu odolanowskiego. W latach 1975–1998 do województwa kaliskiego, od 1999 roku do powiatu ostrowskiego.

Ludność

Liczba mieszkańców Raszkowa według GUS[6]
Data
(stan na 1 stycznia)
Liczba ludnościPrzyrostGęst. zaludnienia
[os./km²]
Powierzchnia
[km²]
2012207610132,05
20132073Decrease2.svg 31011
20142076Increase2.svg 31013
20152080Increase2.svg 41015
20162089Increase2.svg 91019
20172100Increase2.svg 111024
20182101Increase2.svg 11025
20192099Decrease2.svg 21024

Gospodarka

W okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów miasto było lokalnym ośrodkiem garbarstwa oraz handlu i rzemiosła. Przy schyłku XVIII wieku w miejscowości zanotowano 18 szewców, 17 gorzelników, 9 kołodziejów, 7 mielcarzy oraz po pięciu młynarzy, garncarzy i krawców, a także po trzech piekarzy, bednarzy i kuśnierzy, 2 stolarzy, jeden sukiennik, olejnik tłoczący olej, rymarz, ślusarz, kowal, cieśla, golarz oraz muzykant. Roczne dochody miejskie wynosiły 194 talary. W miejscowości odbywało się również 7 jarmarków rocznie[4].

Raszków jest niewielkim ośrodkiem z czego największy udział ma handel oraz usługi[5]. W 2014 roku według klasyfikacji REGON w mieście działało 180 firm[5].

Zabytki

  • układ urbanistyczny wraz z archeologicznymi warstwami osadniczymi (XV–XIX wiek)[7],
  • ratusz na Rynku, wybudowany w XIX w., przebudowany w 1992 roku, dach czterospadowy, drewniana wieżyczka zegarowa, na ścianie tablice pamiątkowe:
  • przed ratuszem:
    • obelisk ku czci powstańców wielkopolskich,
    • głaz pamiątkowy z tablicą o treści: Nieugięcie szlachetni bądźcie Raszkowianie / Niech ten obelisk będzie kamieniem milowym między dawnymi a nowymi laty / 5.VI.1994[8],
  • kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z lat 18851887, neogotycki, z tablicą pamiątkową (w kruchcie) ku czci powstańców wielkopolskich

Ludzie urodzeni w Raszkowie

Ludzie związani z Raszkowem

Zobacz też

Przypisy

  1. a b GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 roku. [dostęp 2019-06-27]. (pol.).
  2. a b c d e f g h i j k l Ostrów Wielkopolski – dzieje miasta i regionu, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990, ISBN 83-210-0851-8.
  3. Historia, www.raszkow.pl [dostęp 2018-05-01] (pol.).
  4. a b c d Raszków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 534.
  5. a b c Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy i Miasta Raszków na lata 2017–2023, Raszków, listopad 2017.
  6. Główny Urząd Statystyczny / Podstawowe dane / Ludność w przekroju terytorialnym, stat.gov.pl [dostęp 2018-08-08] (pol.).
  7. Rejestr zabytków – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu, poznan.wuoz.gov.pl [dostęp 2018-05-02] (pol.).
  8. Teksty z tablic in situ.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Greater Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.70 N
  • S: 51.05 N
  • W: 15.68 E
  • E: 19.19 E
Powiat ostrowski (województwo wielkopolskie) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu ostrowskiego, Polska
Decrease2.svg
Icon representing a decrease, consisting of a red-colored, down-pointing triangle.
Increase2.svg
Icon representing an increase, consisting of a green-colored, up-pointing triangle.
Raszkow monument.JPG
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 3.0
Raszków - pomnik Powstańców Wlkp.
Raszków (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Raszków, Polska
POL powiat ostrowski COA.svg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to WarX (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5

Author

  • real name: Artur Jan Fijałkowski
  • pl.wiki: WarX
  • commons: WarX
  • mail: [1]
  • jabber: WarX@jabber.org
  • irc: [2]
Raszkow houses.JPG
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 3.0
Raszków - stara zabudowa centrum.
Raszkow Rynek.JPG
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 3.0
Raszków, ratusz, rynek.