Raszków

Raszków

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Rynek z ratuszem w Raszkowie (2012)
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	ostrowski
Gmina	Raszków
Data założenia	XIV wiek
Prawa miejskie	8 stycznia 1444
Burmistrz	Jacek Bartczak
Powierzchnia	2,05 km²
Populacja (2019) • liczba ludności • gęstość	2099[1] 1024 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 62
Kod pocztowy	63-440
Tablice rejestracyjne	POS
Położenie na mapie gminy Raszków Raszków
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Raszków
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Raszków
Położenie na mapie powiatu ostrowskiego Raszków
51°43′15″N 17°43′37″E/51,720833 17,726944
TERC (TERYT)	3017064
SIMC	0937310
Urząd miejski Rynek 32 63-440 Raszków
Strona internetowa

Obelisk ku czci uczestników powstania wielkopolskiego

Raszków – miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, siedziba gminy Raszków, na Wysoczyźnie Kaliskiej, nad Ołobokiem, w Kaliskiem, w aglomeracji kalisko-ostrowskiej, ok. 11 km na północ od Ostrowa Wielkopolskiego, ok. 30 km na zachód od Kalisza.

1 stycznia 2019 roku miasto liczyło 2099 mieszkańców^[1].

Historia

Prawa miejskie

Stara zabudowa w centrum Raszkowa (2012)

Wymieniany od 1403 roku jako wieś rycerska^[2]. Raszków otrzymał prawa miejskie w dniu 8 stycznia 1444 roku^[3], na prawie niemieckim^[2]. Przywilej lokacyjny spisany w języku łacińskim wystawił Wojciech „de Raschkowo”, zakładający miasto „na surowym korzeniu”^[2].

Okres Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Do końca XV wieku miasto było własnością Raszkowskich. W 1504 Jan i Mikołaj Raszkowscy sprzedali swoją miejscowość rodową za 100 grzywien Bieniaszowi Zadorskiemu, który sprzedał ją Kościeleckim. Jan Kościelecki podkomorzy krakowski sprzedał część miasta braciom Chwalczewskim. W dalszym ciągu majątek swój posiadał tu Mikołaj Baran Raszkowski. W 1637 właścicielem Raszkowa był Piotr Sieniuta. W 1664 wojewoda podlaski Wacław Leszczyński, a w 1683 król Polski Stanisław Leszczyński. Później właścicielami byli przedstawiciele szlacheckich wielkopolskich rodów Mycielskich oraz Skórzewskich^[4].

W XVI wieku Raszków odgrywał pierwszorzędną rolę pośród wszystkich ówczesnych miast regionu tj. Kwiatkowa, Odolanowa, Ostrowa, Sobótki i Sulmierzyc, o czym świadczy wysokość płaconych podatków przez miasto^[2]. W tym czasie miasto należało do rodziny Chwalczewskich – Stanisław Chwalczewski był tłumaczem i historykiem, przetłumaczył z łaciny „Kronikę Polski” Macieja Miechowity, Jerzy został biskupem łuckim a Piotr kasztelanem biechowskim.

Na początku XVII wieku w Raszkowie było 24 rzemieślników m.in. 6 szewców, 3 kowali, 2 bednarzy i 2 sukienników^[2]. W mieście odbywało się siedem jarmarków rocznie^[2].

Od 1655 roku zniszczenia przyniósł potop szwedzki, w późniejszym czasie przez region ostrowski przechodziły liczne wojska m.in. saskie, szwedzkie, rosyjskie oraz polskie, a w okolicznych miejscowościach panowała zaraza^[2]. Wydarzenia te, były przyczyną spadku liczby mieszkańców Raszkowa do 256 osób (1717 r.)^[2].

Okres zaborów

W 1839 roku szlachta na czele z Wojciechem Lipskim z Lewkowa i Janem Niepomucenem Niemojowskim ze Śliwnik założyła w Raszkowie kasyno obywatelskie, przeniesiono tu także bibliotekę polską z Ostrowa^[2].

25 kwietnia 1848 roku w okresie powstania wielkopolskiego w okolicach miejscowości miała miejsce nierozstrzygnięta bitwa pod Raszkowem, w której powstańcy polscy starli się z wojskiem pruskim^[4].

Od połowy XIX wieku z miasta ubywało mieszkańców, przyczyną był brak dogodnych połączeń komunikacyjnych z innymi miastami^[2] m.in. brak linii kolejowej.

W 1854 roku powstało Kurkowe Bractwo Strzeleckie; w 1876 roku założono Bank Ludowy^[5]; w 1888 roku wybudowano murowany katolicki kościół parafialny w stylu neogotyckim^[2].

W drugiej połowie XIX wieku miasto wymienia Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podając, że w mieście istniały: kościół, synagoga, urząd pocztowy, Towarzystwo Polskie Przemysłowców^[4].

Okres II RP

W latach 1918–1919 społeczeństwo Raszkowa i okolic wzięło czynny udział w powstaniu wielkopolskim, które doprowadziło do powstania II Rzeczypospolitej. W 1921 roku miasto liczyło 1672 mieszkańców^[2].

Przynależność administracyjna

W XIX wieku miejscowość przynależała administracyjnie do powiatu odolanowskiego. W latach 1975–1998 do województwa kaliskiego, od 1999 roku do powiatu ostrowskiego.

Ludność

Liczba mieszkańców Raszkowa według GUS[6]
Data (stan na 1 stycznia)	Liczba ludności	Przyrost	Gęst. zaludnienia [os./km²]	Powierzchnia [km²]
2012	2076	–	1013	2,05
2013	2073	3	1011
2014	2076	3	1013
2015	2080	4	1015
2016	2089	9	1019
2017	2100	11	1024
2018	2101	1	1025
2019	2099	2	1024

Gospodarka

W okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów miasto było lokalnym ośrodkiem garbarstwa oraz handlu i rzemiosła. Przy schyłku XVIII wieku w miejscowości zanotowano 18 szewców, 17 gorzelników, 9 kołodziejów, 7 mielcarzy oraz po pięciu młynarzy, garncarzy i krawców, a także po trzech piekarzy, bednarzy i kuśnierzy, 2 stolarzy, jeden sukiennik, olejnik tłoczący olej, rymarz, ślusarz, kowal, cieśla, golarz oraz muzykant. Roczne dochody miejskie wynosiły 194 talary. W miejscowości odbywało się również 7 jarmarków rocznie^[4].

Raszków jest niewielkim ośrodkiem z czego największy udział ma handel oraz usługi^[5]. W 2014 roku według klasyfikacji REGON w mieście działało 180 firm^[5].

Zabytki

• układ urbanistyczny wraz z archeologicznymi warstwami osadniczymi (XV–XIX wiek)^[7],

Ludzie urodzeni w Raszkowie

Ludzie związani z Raszkowem

Zobacz też

• Dąbrowy Krotoszyńskie
• Cmentarz żydowski w Raszkowie
• Synagoga w Raszkowie
• Rabini Raszkowa

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Raszków, powiat odolanowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 534 .