Ratusz

Ratusz (niem. Rathaus, ’dom rady’) – reprezentacyjny budynek użyteczności publicznej, zwykle tradycyjna siedziba samorządowych władz miejskich. Budowany był najczęściej na planie prostokąta i nadawano mu formę monumentalną[1].

Historia

W starożytnej Grecji funkcję ratusza pełnił buleuterion, w Rzymie była to kuria.

Ratusze w miastach południowej Europy zaczęły powstawać w XII wieku, na terenach północnej Europy pojawiły się około 100 lat później. Wcześniej władze miejskie zbierały się w różnych miejscach, najczęściej w prywatnych domach kupców lub halach sukienniczych[2].

W okresie średniowiecza (w XII wieku) pojawiły się ratusze o charakterze budowli obronnych. Były stawiane najczęściej na planie czworoboku i sytuowane w centrum miasta, na rynku lub przy jednej z ważniejszych pierzei. Ważnym elementem była wieża, pełniąca funkcję strażnicy miejskiej, wkomponowana w bryłę budynku lub budowana jako wolnostojąca (beffroi). Spotyka się także ratusze z dwiema wieżami (jednym z przykładów jest ratusz w Szprotawie). W okresie renesansu i baroku ratusze budowano w ozdobnej formie, architektonicznie zbliżonej do pałacowej.

Najważniejszym pomieszczeniem w ratuszu była sala obrad. Było to jednocześnie największe i najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie w budynku, umieszczano je na pierwszym piętrze. Ratusz, jako budowla monumentalna i reprezentacyjna, był znakiem siły i samorządności miasta.

Jedynym zachowanym w Polsce ratuszem drewnianym jest ratusz w Sulmierzycach[3]. Innym unikatowym ratuszem jest ratusz w Nowym Warpnie o konstrukcji szkieletowej.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 134. ISBN 83-85001-89-1.
  2. ↑ Tadeusz Domagała: Ratusz Głównego Miasta w Gdańsku. Warszawa: Sport i turystyka, 1980, s. 4. ISBN 83-217-2294-6.
  3. ↑ praca zbiorowa: Polska niezwykła. Warszawa: Demart SA, 2008, s. 151. ISBN 978-83-7427-414-2.

Media użyte na tej stronie

Sulmierzyce drewniany ratusz 01.JPG
Autor: Dawid Galus, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Sulmierzyce, ratusz, 1743
Kalisz ratusz 2018.jpg
Autor: Peżot, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ratusz w Kaliszu
Dwuwieżowy ratusz w Szprotawie.jpg
Autor: Maciej Boryna, Licencja: CC BY-SA 4.0
The two-tower town hall in Szprotawa
Tartu, osvětlená radnice.jpg
Autor: Dezidor, Licencja: CC BY 3.0
Tartu, osvětlená radnice
Oslo ratusz wejście główne.jpg
Autor: Evka W, Licencja: CC BY-SA 4.0
Oslo - city hall, main entrance
2019 Ratusz w Dzierżoniowie 1.jpg
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ratusz w Dzierżoniowie
2016 Ratusz w Lądku-Zdroju.jpg
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY 3.0
Lądek-Zdrój, ratusz, 1537, 1739, 1872
Liberec náměstí a radnice.jpg
Autor: VitVit, Licencja: CC BY-SA 4.0
Liberecká radnice
City Hall London (6089550919).jpg
Autor: Tony Hisgett from Birmingham, UK, Licencja: CC BY 2.0
City Hall London
Ratusz Poznań Woźna.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
City Hall, Toronto, Ontario.jpg
Autor: Jerome Decq, Licencja: CC BY 2.0
Toronto City Hall from Sheraton hotel room.
Neuwarp-Rathaus-2016.jpg
Autor: Chron-Paul, Licencja: CC BY-SA 4.0
Das Rathaus von Neuwarp von 1697
2019 Ratusz w Ziębicach 3.jpg
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ratusz w Ziębicach
Stockholm city hall 2008-07-15-1 filtered.jpg
Autor: Kim Hansen, Licencja: CC BY-SA 3.0
Stockholm City Hall, East-side view as seen from the tour boat berth between Stadshusbron and Centralbron. Five hand hold photos taken with a Canon DIGITAL IXUS 800 IS camera stitched using Hugin, cropped in GIMP and color curve adjusted. Noise reduced in Noiseware.