Ratusz w Łodzi

Ratusz w Łodzi

nr rej. 133-VII-11 z 8.04.1950, ZS/1/7 z 24.02.1964 oraz A/7 z 20.01.1971[1]
Ratusz, widok współczesny (2007)
Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Adres	pl. Wolności 1
Styl architektoniczny	klasycyzm
Architekt	Bonifacy Witkowski
Ukończenie budowy	1827[1]
Ważniejsze przebudowy	1888, 1915[1]
Położenie na mapie Łodzi Ratusz w Łodzi
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ratusz w Łodzi
Położenie na mapie województwa łódzkiego Ratusz w Łodzi
51°46′33″N 19°27′16″E/51,775833 19,454444

Ratusz w Łodzi – jeden z pierwszych murowanych budynków w Łodzi, wzniesiony w 1827 według projektu Bonifacego Witkowskiego. Jest to najcenniejszy i najstarszy w Łodzi zabytek architektury klasycystycznej.

Ratusz został wybudowany na Rynku Nowego Miasta (dzisiejszy Plac Wolności). Jego forma nawiązuje do wzniesionego w tym samym okresie, po drugiej stronie ulicy, ewangelickiego kościoła Świętej Trójcy. Oba budynki tworzyły symboliczną reprezentacyjną bramę wjazdową na ulicę Piotrkowską. Po przebudowie kościoła w końcu XIX wieku, ratusz pozostał jedynym budynkiem, który zachował dawną formę architektoniczną.

Budynek wieńczy czworoboczna wieża z dzwonnicą i zegarem ufundowanym przez przedsiębiorcę z Ozorkowa – Schlössera (uruchomiony w 1834 przez zegarmistrza Michała Strangosa)^[2]. Szczyt wieżyczki wieńczy sygnaturka.

W ratuszu znajdowało się mieszkanie burmistrza, kancelaria, archiwum miejskie, skarbiec, sala obrad oraz areszt policyjny. Na dziedzińcu postawiono dwie szopy. W 1861 wyburzono szopy, a w ich miejscu rok później wystawiono pawilon przylegający do Hotelu de Pologne Antoniego Engela. W pawilonie mieściło się biuro Zarządu Policji miasta Łodzi^[3].

Do I wojny światowej budynek pełnił rolę siedziby władz miejskich. W listopadzie 1914 z samolotu niemieckiego zrzucono bombę (według J. Raciborskiego granat), która wybuchła przed gmachem ratusza. Wybuch spowodował wypadnięcie wszystkich szyb wraz z ramami oraz drzwi głównych, uszkodzony został zegar, a z elewacji spadła duża część tynku. W tej sytuacji budynek przestał praktycznie być siedzibą władz miejskich. Okupacyjny, niemiecki, zarząd miasta wiosną 1915 podjął decyzję o przeprowadzeniu gruntownego remontu pod kierunkiem architekta Kazimierza Stebelskiego z dużym pietyzmem do historycznej wartości obiektu. Zadbano o rekonstrukcje wszelkich dawnych szczegółów architektonicznych, opierając się między innymi na zdjęciach z 1888, będących w posiadaniu architekta Hilarego Majewskiego^[4]. Po tym remoncie budynek zajęły biura Wydziału Podatkowego, Zdrowotności oraz Wydział Ksiąg Ludności i pozostały w nim prawie do końca lat 20. XX wieku.

Od 1927 budynek został przeznaczony na Archiwum Akt Dawnych m. Łodzi, które pod zmienioną nazwą (Archiwum Państwowe w Łodzi) funkcjonuje tam do dzisiaj (dyrekcja oraz część najdawniejszych zbiorów).

Nowy Rynek (ob. pl. Wolności), lata 60. XIX w

Zobacz też

• Pałac Juliusza Heinzla w Łodzi

Przypisy

Bibliografia

• AnnaA. Rynkowska AnnaA., Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, ISBN 978-83-939822-4-0 .
• Muzeum Sztuki w Łodzi: Oczy szukają głowy do zamieszkania. msl.org.pl, 30.09–11.12.2011. s. 8. [dostęp 2014-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (pol.).

Linki zewnętrzne

• Józef Raciborski: Dawny ratusz łódzki (1928) w bibliotece Polona