Ratusz w Żywcu

Ratusz w Żywcu (magistrat)
‏זינגער זינגער‎
Symbol zabytku nr rej. A-550/88 z 18 kwietnia 1988
Ilustracja
Budynek ratusza
Państwo

 Polska

Miejscowość

Żywiec

Adres

Rynek 2

Typ budynku

Synagoga

Styl architektoniczny

neorenesansowy

Architekt

Tomasz Poncino

Inwestor

Rodzina Kantorowskich

Kondygnacje

4

Rozpoczęcie budowy

1654

Ukończenie budowy

16 października 1706

Ważniejsze przebudowy

1868

Zniszczono

1939

Odbudowano

2007

Pierwszy właściciel

Maciej Kantorowski

Kolejni właściciele

Andrzej Komoniecki

Obecny właściciel

miasto Żywiec

Położenie na mapie Żywca
Mapa konturowa Żywca, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Żywcu (magistrat)”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Żywcu (magistrat)”
Położenie na mapie powiatu żywieckiego
Mapa konturowa powiatu żywieckiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Żywcu (magistrat)”
Ziemia49°41′20,94″N 19°12′13,14″E/49,689150 19,203650

Ratusz w Żywcu – obecnie Urząd Miasta w Żywcu. Dawniej kamienica putoszy żywieckich Macieja i Magdaleny Kantorowskich[1], posadowiony na parcelach nr 128 i nr 129 przy rynku żywieckim. Budynek kamienicy szlachcica Macieja Kantorowskiego herbu Waza w Żywcu przy rynku (obecnie nr. 2). Jak podaje Andrzej Komoniecki w swojej kronice Chronografia albo Dziejopis Żywiecki, budynek początkowo oddano do użytku Starostwa w dniu 16 października 1706 roku, a w międzyczasie dokonywano rozbudowy tylnej części, tj. oficyny około 1868 roku. Budynek przechodził różne adaptacje pomieszczeń, był siedzibą dziedzicznego wójtostwa i władz miejskich Żywca, instytucji miejskich oraz sądu grodzkiego, policji i aresztu.

Architektura

Architektura ratusza w dużym stopniu nawiązuje do architektury synagogalnej okresu XIX wieku. Świadczyć o tym mogą wysokie potrójne okna, zakończone półkoliście, żelazne kolumienki między nimi oraz rozety.

Historia

Historia obecnego budynku "ratusza" jest dość przejrzysta w rodzinie Kantorowskich rozsianych po całym globie ziemskim. Jak pisze autor Adam Boniecki w Herbarzu Polskim, "Kantorowski Maciej z żoną, Magdaleną Fabrycy, oblatowali w 1650 roku przywilej królewski na folwark „Olszańskie„ w Żywiecczyźnie (Gr. Oświęcims. s.69 f. 479)"[2]. W kronice – Chronografii albo Dziejopisie Żywieckim Andrzeja Komonieckiego byłego pierwszego burmistrza i dziedzicznego wójta Żywca zachowało się, że "W roku 1632 harnicy starosty lanckorońskiego Zebrzydowskiego, któremu szlachta zatorska i oświęcimska zleciła obronę przed zbójnikami przybyli do państwa żywieckiego zapewne w poszukiwaniu zbójników. Zatrzymali się w Żywcu i tam w kamienicy Macieja Kantorowskiego popili się na winie, gdzie hałas i gwałt czynili, bowiem tegoż Macieja Kantorowskiego naprzód ubili i skrwawili, aż uciekł do Krzysztofa Mrzygłodowicza, pisarza miejskiego, za którym tamże wpadli i tego pisarza przy Księżach dwu utłukli i pałaszem w głowę uderzyli. Nadto Mateusza Regulusa, wójta, i Sebestiana Miodonę, burmistrza, i inszych sąsiadów na zabicie bili i rąbali, przez co wielki tumult i gwałt w mieście się stał, nie będąc jeszcze takiego nigdy."[3]. Pierwszy budynek ratusza, tj. kamienicy Kantorowskich, został wzniesiony prawdopodobnie około 1620 roku i mieścił się w centralnym miejscu rynku Żywieckiego, tj. w pierwszej kamienicy Macieja Kantorowskiego, którą prawdopodobnie "zapisał miastu" w testamencie Maciej Kantorowski. Jak podaje wójt Andrzej Komoniecki w swej kronice żywieckiej, którą pisał w piwnicy ratusza, w dniu 16 października 1706 roku dokonano uroczystego otwarcia budynku starostwa żywieckiego.

Okres po 1944 roku

W roku 1944 formalnie przestało istnieć Państwo Żywieckie, dokonano przejęcia majątku ostatniego właściciela Dekretem. Po II wojnie światowej biura Urzędu Miejskiego w Żywcu mieściły się w budynku kamienicy oraz oficynie na parcelach nr 128 i nr 129 przy rynku, a pozostałą część kamienicy "Ratusza" zajmował sąd i prokuratura.

Okres po roku 2000

Po gruntownym remoncie około roku 2007, którego koszty dotacji przekroczyły milion euro, budynek ponownie jest wizytówką miasta i uważana przez mieszkańców za najładniejszą kamienicę kantorowskich przy żywieckim rynku, chociaż kolor, na jako go pomalowano, budzi wiele kontrowersji.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Boniecki Adam (1906) Herbarz Polski, cz. I., Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Ułożył i wydał Adam Boniecki, Tom IX, Warszawa, Skład główny Gebethner i Wolf w Warszawie, strona 229.
  2. ↑ Boniecki Adam (1906) Herbarz Polski, cz. I., Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Ułożył i wydał Adam Boniecki, Tom IX, Warszawa, Skład główny Gebethner i Wolf w Warszawie, str. 117.
  3. ↑ Andrzej Komoniecki (1987) Chronografia albo Dziejopis Żywiecki, Wydawnictwo Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej, Cieszyn, s. 209

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Żywiec location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: ODbL
Location map of Żywiec, Poland
Ta mapa of Żywiec została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Żywiec County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Żywiec County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:

N: 49.84 N S: 49.38 N W: 18.90 E

E: 19.50 E
Żywiec - Ratusz.jpg
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ratusz w Żywcu.