Ratusz w Bieczu

Ratusz w Bieczu

nr rej. A-250 z 5.03.1931
Elewacja frontowa
Państwo	Polska
Miejscowość	Biecz
Adres	ul. Rynek 1
Typ budynku	ratusz
Wysokość całkowita	58 m
Rozpoczęcie budowy	1569
Ukończenie budowy	1580
Ważniejsze przebudowy	XIX w.
Położenie na mapie Biecza Ratusz w Bieczu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ratusz w Bieczu
Położenie na mapie województwa małopolskiego Ratusz w Bieczu
Położenie na mapie powiatu gorlickiego Ratusz w Bieczu
Położenie na mapie gminy Biecz Ratusz w Bieczu
49°43′50″N 21°14′59″E/49,730556 21,249722

Ratusz w Bieczu – biecka siedziba władz miejskich. Stoi na środku bieckiego rynku.

Ratusz

Ratusz, pierwotnie gotycki, zbudowany w 2 połowie XV w., został przebudowany w XVI w. Dzisiejszy piętrowy, kwadratowy budynek, stanowi jedynie połowę pierwotnej budowli. Po I rozbiorze Polski został zlikwidowany powiat biecki, więc ogromny ratusz nie był już potrzebny. W latach ok. 1820-1830 zdecydowano się rozebrać część wschodnią budowli, przebudowując jednocześnie pozostałą część w stylu klasycystycznym i nadając jej nową fasadę od wschodu. Niezmienione pozostały jedynie piwnice i częściowo parter, na którym zachowały się m.in. gotyckie portale we wnętrzu budynku.

Fundamenty rozebranej części ratusza zostały odkryte w czasie wykopalisk archeologicznych prowadzonych na rynku w 1958 roku. Oznaczono je później ozdobnymi ceglanymi płytkami.

• 

  Elewacja zachodnia
• 

  Elewacja południowa
• 

  Elewacja wschodnia

Wieża ratuszowa

Pierwotna wieża, gotycka, wzniesiona została zapewne wraz z całym ratuszem. W 1569 roku miasto nie mogło wybronić się z olbrzymich podatków i popadło w ruinę. 8 maja tego roku o 10. rano zawaliła się wieża ratuszowa, a w jej ruinach zginął młody trębacz.

Nowa wieża, w stylu późnogotyckim, została wzniesiona w latach 1569-1580, głównie z funduszy przekazanych Radzie Miejskiej przez Marcina Kromera. Masywna, zbudowana z cegły, wysokości 58 m, w trzech dolnych kondygnacjach jest kwadratowa, w trzech kolejnych - ośmioboczna. Zakończona galeryjką, nakryta jest baniastym, również ośmiobocznym, barokowym hełmem zwieńczonym latarnią. Pierwotny hełm spalił się w wielkim pożarze miasta 12 maja 1903 r. Po zrekonstruowaniu hełmu w 1953 roku wg projektu dr inż. arch. Stefana Świszczowskiego pokryto go gontami, a w 1998 r. hełm pokryto blachą miedzianą^[1]. W latach 1959-1963 dr Tadeusz Przypkowski zrekonstruował tarczę zegarową.

Wieża jest ozdobiona dekoracją sgraffitową imitującą boniowanie, w znacznej części odtworzoną w czasie jej konserwacji w latach 1965-1967^[2]. Na ścianie zachodniej widnieje wmurowany orzeł zygmuntowski z łacińską inskrypcją, pod nim herb Ligęzów – starostów i kasztelanów bieckich, a obok herb Marcina Kromera. Poniżej zainstalowano czarną tablicę dla uczczenia setnej rocznicy urodzin Adama Mickiewicza. Na ścianie wschodniej znajduje się tarcza zegara z XVI w. z 24-godzinnym podziałem. Obecnie jest ona rzadkością, ponieważ od XVII w. stosuje się tzw. półzegarze, z 12-godzinnym podziałem.

Wieża była symbolem potęgi miasta. W dawnych czasach trębacz odgrywał hejnał, sygnalizował otwieranie i zamykanie bram oraz wiele innych informacji. Od 2005 roku z wieży znowu rozlega się hejnał – słychać go codziennie w południe. W najniższej piwnicy wieży znajduje się loch zwany turmą, do którego wtrącano skazańców. Na jej ścianach do dziś zachowały się różne napisy i kalendarze wyryte przez skazańców. Wyżej znajdowała się cela, gdzie dziś można oglądać kopie średniowiecznych narzędzi tortur.

Bibliografia

• Barut Jan, Motyka Stanisław, Ślawski Tadeusz: Nad rzeką Ropą. Z dziejów Biecza, Gorlic i okolic, Kraków 1963;
• Ślawski Tadeusz: Biecz. Zarys historyczno-krajoznawczy, Biecz 1996;
• Ślawski Tadeusz: Biecz i okolice, Sport i Turystyka, Warszawa 1973;
• TadeuszT. Ślawski TadeuszT., Biecz i okolice, Biecz: Towarzystwo Kulturalne Biecza i Regionu im. bpa M. Kromera, 2005, ISBN 83-86744-97-9, OCLC 749770110 .
• Walczy Stefan, Załubski Stanisław, Ratusz w Bieczu w świetle ksiąg miejskich, inwentaryzacji i analizy architektonicznej, [w:] Biecz. Studia historyczne, Wrocław 1963

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Archiwalne widoki w bibliotece Polona