Ratusz w Iławie

Ratusz w Iławie
Symbol zabytku nr rej. 1534 z 09.11.1994[1]
Ilustracja
Ryc. 1. Ratusz od strony południowo-wschodniej
Państwo

 Polska

Miejscowość

Iława

Adres

ul. Niepodległości 13

Typ budynku

ratusz

Styl architektoniczny

architektura neobarokowa[2]

Rozpoczęcie budowy

1910

Ukończenie budowy

1912

Zniszczono

1945

Odbudowano

lata 90. XX wieku

Położenie na mapie Iławy
Mapa konturowa Iławy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Iławie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Iławie”
Położenie na mapie powiatu iławskiego
Mapa konturowa powiatu iławskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Iławie”
Ziemia53°35′50″N 19°33′40″E/53,597222 19,561111

Ratusz w Iławie – neobarokowy ratusz w Iławie, zbudowany w latach 1910-1912 za kadencji burmistrza ówczesnej Iławy – Karla Friedricha Giesego, przy ul. Niepodległości 13.

Historia

Pierwszy ratusz w Iławie istniał w 1317 i był wielokrotnie przebudowywany[2]. Został rozebrany w 1706[2].

Pomyślna sytuacja gospodarcza, zasobna kasa miejska umożliwiły podjęcie po dziesiątkach lat, decyzji w sprawie budowy ratusza miejskiego. Powstał on w latach 1910-1912 z inicjatywy i pod osobistym kierownictwem burmistrza Karla Friedricha Giesego. Okazały, reprezentacyjny gmach ratusza w stylu neobarokowym[2] usytuowano przy głównej ulicy (Kaiserstrasse) na terenach zielonych starej fosy miejskiej. Cena zakupu gruntów pod jego budowę wyniosła 90 tys. marek, a koszty budowy łącznie z urządzeniem wnętrz przeszło 200 tys. marek. Ratusz został mocno zniszczony podczas II wojny światowej[2], odbudowany w okresie PRL-u służył jako hala targowa[2]. W 1995 przeszedł kapitalny remont. Od tego czasu jest siedzibą burmistrza oraz Rady Miasta.

Obiekt zabytkowy.svg Budynek został objęty ochroną konserwatorską i wpisany w rejestr zabytków 19 listopada 1994 (nr rejestru 1534)[1].

Ryc. 2. Plan ogólny iławskiego ratusza
Ryc. 3. Ratusz od strony południowej. Z prawej widoczne remontowane kino

Architektura ratusza

Budynek ratusza składa się z kilku części i został wzniesiony na rzucie dość rozbudowanym (patrz ryc. 2). Jednym z ciekawszych elementów części głównej (środkowej) są schody zewnętrzne usytuowane po obu stronach głównego wejścia do ratusza. Mają one charakter okazały, a dolna część schodów osłonięta jest obustronnie ogromnymi i masywnymi wolutami. Każda z nich zakończona jest małą płaskorzeźbą w postaci lwiej głowy z otwartą paszczą. W wyższej kondygnacji znajdują się trzy wysokie okna (ryc. 7) oddzielone od siebie pilastrami toskańskimi z doskonale widocznymi kanelurami (żłobkami). Nad oknami umieszczone trójkątne naczółki z dekoracją środkową w postaci masek ludzkich. Powyżej fryz joński koronujący elewację, zaś w części dachu trzy facjatki, a zwieńczeniem jest dwustopniowa wieża z tarasem, tarczą zegarową oraz hełmem.

Skrzydła budynku (4) współcześnie poszerzone, gdyż pierwotnie stanowiły one połowę obecnego skrzydła wschodniego i zachodniego. Jednak elementy architektoniczne zostały odtworzone w postaci wielkich wolut podpierających szczyty od strony dziedzińca, a na osi pilastrów (na dachu) znajdują się posążki w postaci niewielkich wazonów (lub jak niektórzy twierdzą – żołędzi).

Wewnętrzne części skrzydeł to koszowe arkady dźwigające taras ograniczony balustradą, a w podcieniach wielkie i szerokie okna zakończone łukiem koszowym. Strona południowa (ryc. 3) to współczesna dobudówka, po obu jej stronach przejazdy, zaś przy obu ich narożnikach ćwierćkoliste wykusze i tylko w części wschodniej (w części dachu) facjatki. Skrzydło zachodnie (ryc. 8.) to portyk wsparty na pięciu półkolistych i szerokich arkadach, a na wysokości piętra znajduje się półkolisty wykusz. Powyżej oczywiście w części dachu trzy niewielkie facjatki.

Wykorzystanie

Poza władzami miejskimi siedzibę w budynku mają również:

  • Informacja Turystyczna
  • Biuro Obsługi Szkół i Przedszkoli
  • Urząd Stanu Cywilnego
  • Ryc. 4. Ratusz miejski

    Ryc. 4. Ratusz miejski

  • Ratusz od strony południowo-zachodniej

    Ratusz od strony południowo-zachodniej

  • Ratusz od strony południowo-wschodniej

    Ratusz od strony południowo-wschodniej

  • Ryc. 7. Ratusz od strony północnej

    Ryc. 7. Ratusz od strony północnej

  • Widok na wieżę ratusza zza murów miejskich przy kościele pw. Przemienienia Pańskiego w Iławie

    Widok na wieżę ratusza zza murów miejskich przy kościele pw. Przemienienia Pańskiego w Iławie

  • Ryc. 8. Zachodnie skrzydło

    Ryc. 8. Zachodnie skrzydło

  • Ratusz od strony północnej w 1913

    Ratusz od strony północnej w 1913

  • Wschodnie skrzydło ratusza w 1915

    Wschodnie skrzydło ratusza w 1915

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 62 [dostęp 2020-01-26].
  2. ↑ a b c d e f Roman Pawlak: Polska – Zabytkowe ratusze. Warszawa: Sport i Turystyka MUZA SA, 2003, s. 265. ISBN 83-7200-991-0.

Bibliografia

  • Monografia "Iława", Towarzystwo Miłośników Ziemi Iławskiej, 1999, ISBN 83-87643-75-0.
  • Iławianie o historii miasta i okolic, Agnieszka Błędowska, Marcin Czerny, Renata Sobieraj, Iława: Towarzystwo Miłośników Ziemi Iławskiej, 2005, ISBN 83-923350-0-7, OCLC 297831025.
Zabytki rejestrowane Iławy

Distinctive emblem for cultural property.svg

Obiekty sakralne
Obiekty użyteczności publicznej
Obiekty przemysłowe
Obiekty mieszkalne

POL Iława COA.svg

Media użyte na tej stronie

Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Obiekt zabytkowy.svg
Ikona ze wzoru znaku informacyjnego umieszczonego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków w Polsce
Rathaus iława.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Iławski Ratusz.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to MARCIN N (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0

Iławski Ratusz od strony południowej. Marcin n

MARCIN N 06:46, 26 June 2006 (UTC)
Iława County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Iława County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 53.93 N
  • S: 53.40 N
  • W: 19.11 E
  • E: 19.97 E
Plan ratusza w Iławie.svg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to MARCIN N (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0

Plan ogólny ratusza w Iławie Autor: Marcin n

MARCIN N 16:50, 25 June 2006 (UTC)
Iława location map.svg
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Iławy, Polska
Ratusz przed wojną.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
POL Iława Town Hall 2005 as seen from SE.jpg
Autor: Marcin n, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ratusz (strona południowo-wschodnia)