Ratusz w Prudniku

Ratusz w Prudniku

nr rej. 497/58 z 15 października 1958[1]
Widok na ratusz i barokową fontannę
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Miejscowość	Prudnik
Adres	Rynek 1
Styl architektoniczny	klasycyzm, pierwotnie barok
Wysokość całkowita	63 m
Kondygnacje	3
Ukończenie budowy	1782
Ważniejsze przebudowy	1840, 1894–1896
Właściciel	Urząd stanu cywilnego
Położenie na mapie Prudnika Ratusz w Prudniku
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ratusz w Prudniku
Położenie na mapie województwa opolskiego Ratusz w Prudniku
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Ratusz w Prudniku
Położenie na mapie gminy Prudnik Ratusz w Prudniku
50°19′17″N 17°34′50″E/50,321389 17,580556

Ratusz w Prudniku – zabytkowy ratusz miejski w Prudniku zbudowany w 1782 roku w stylu barokowo–klasycystycznym. Mieści się pośrodku Rynku^[2][3], w centralnej części Starego Miasta.

Historia

Ratusz w Prudniku na pocztówce z 1895

Pierwszy ratusz w Prudniku został wzniesiony w XIII lub XIV wieku, prawdopodobnie z drewna^[4]. Został spalony przez Szwedów w 1627 roku^[2]. Kolejny budynek miał charakter barokowy i był niszczony w latach 1650, 1653, 1735 i 1779^[2].

22 listopada 1642 z Opola do Prudnika wkroczyli Szwedzi. Zamierzali spalić miasto, ale dzięki negocjacjom do tego nie doszło. Podczas najazdu uszkodzeniu uległa wieża ratuszowa, którą wyremontowano dopiero w 1653. Odrestaurowana wieża uległa ponownemu uszkodzeniu. W sierpniu 1690^[5] przeprowadzono jej powtórny remont^[6] od góry do krużganku według planu Martina Doleczcka ze Strzelec Opolskich^[5].

Według opisu ratusza z 1725, na jego piętrze odbywały się posiedzenia Rady Miejskiej, a w piwnicy mieściły się ławki mięsne^[7]. Powstały w wyniku austriackiego ostrzału 28 lutego 1779 w trakcie wojny o sukcesję bawarską pożar strawił ratusz wraz z zegarem i wieżą, którą na krótko przedtem odrestaurowano^[8]. Brakowało wody do gaszenia ognia, ponieważ w przeciągu 2 miesięcy nie padał deszcz, a śniegu było niewiele^[5]. Po pożarze ratusz został odbudowany od podstaw według planów architekta Thomasa ze Świdnicy^[2][3]. Jego budowę ukończono w październiku 1782^[5].

W latach 1840–1842 podwyższono ratusz o półtora kondygnacji, pokryto go blachą cynkową i zaopatrzono w marmurowe schody^[8]. Drugie piętro ratusza, które od tej pory zajmował sąd, oraz attykę wzniesiono nakładem kosztów wysokości 7000 talarów^[9]. Podczas uroczystości 18 września 1842, na wieży osadzono gałkę, flagę oraz koronę^[9]. Krzyż osadzony na gałce wskazywał strony świata^[10]. W latach 1855–1859 wyremontowano jego wnętrze. W 1856 podwyższono wieżę ratuszową^[11] o jedno piętro i zaopatrzono ją w wygięty dach^[8]. Podwyższeniu uległa część rozpoczynająca się od mieszkania strażnika wieżowego, aż do zewnętrznego gzymsu. Prace z drewnem wykonali mistrzowie ciesielscy Carl i Friedrich Zeißner, natomiast prace kotlarskie kotlarz Hammetter. W gałce na szczycie umieszczono różne dokumenty wraz z rysunkiem wieży, przedstawiającym jej kształt w latach 1779–1856^[10].

Planowana przebudowa ratusza została przerwana wybuchem I wojny światowej^[12]. Od 1929 do 1945 dwie sale ratusza zajmowało muzeum miejskie^[13].

Ratusz nie ucierpiał podczas bombardowania Rynku przez lotnictwo radzieckie w 1945^[14]. Na przełomie maja i czerwca 1945 grupa Czechów przybyła do Prudnika i wywiesiła czechosłowacką flagę na ratuszu. Ogłosili przyłączenie Prudnika do Czechosłowacji. Zostali przegonieni przez polskich żołnierzy bez strzelaniny^[15]. Do lat 60. XX wieku budynek ratusza był porośnięty bluszczem^[16].

Podczas prac 24 marca 2000 roku z kuli na iglicy wieży wyjęto metalową, zalutowaną kapsułę, w której znajdowały się dokumenty z 1842. Dotyczyły one ówczesnego remontu wieży, zawierały listę fundatorów i ówczesnych władz miasta. Umieszczono w niej również lokalną gazetę, kilkanaście monet, a także kawałek ptasiej kości. Znalezisko zostało zdeponowane w Muzeum Ziemi Prudnickiej. Do kuli na iglicy trafiły jego kopie, a także druga kapsuła ze współczesnymi dokumentami, egzemplarzem lokalnej gazety i filmem ukazującym miasto i obrady Rady Miejskiej z 2000 roku^[17].

W 2004 prudnicki ratusz został laureatem w ogólnopolskim konkursie „Zabytek Zadbany” organizowanym przez Narodowy Instytut Dziedzictwa^[18][19].

Architektura

Ratusz liczy trzy kondygnacje oraz poddasze oraz jest częściowo podpiwniczony^[2]. Od północnej strony nad budynkiem dominuje przylegająca do niego klasycystyczna, wieloczłonowa wieża, zwieńczona hełmem i iglicą^[2]. Wieża mierzy 63 metry wysokości^[20]. W ratuszu mieści się Urząd stanu cywilnego, Gminny Zarząd Oświaty i Wychowania, a także Biuro Euroregionu Pradziad^[21].

Nad drzwiami na wieży ratusza umieszczona jest marmurowa tablica przypominająca o odbudowie miasta przez króla Fryderyka II. Niemiecki napis na tablicy głosi: „Królewskie miasto Prudnik na Górnym Śląsku, chwalebne i czcigodne, sławne dzięki handlowi, zostało obrócone w popiół i zniszczone 28 lutego 1779 roku w wyniku wściekłej napaści wroga. Spalony został także stary ratusz. Pod hojną opieką wielkiego, dostojnego, niezwyciężonego króla Prus, Fryderyka II, wyrozumiałego i litościwego, szczęśliwego ojca narodu, miasto odzyskało widoczny teraz blask i powstało szczęśliwie od nowa wraz z wieżą w roku Pańskim 1782.”^[22]

Przed budynkiem stoi fontanna z 1696 roku^[2].

Galeria

• 

  Wieża ratuszowa wśród zniszczonych w wyniku działań wojennych budynków na Rynku w 1946

• 

  Widok na prudnicki ratusz z wieży kościoła św. Michała Archanioła z 1965

• 

  Widok na ratusz od strony ul. Zamkowej

• 

  Widok na ratusz z widocznym wejściem do Urzędu stanu cywilnego

• 

  (c) Stary1995, CC BY-SA 3.0

  Widok na ratusz z Wieży Woka

• 

  Ratusz z pomnikiem św. Jana Nepomucena

• 

  Wejście do Urzędu stanu cywilnego w ratuszu

Przypisy

Bibliografia

• Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.