Rdestowiec ostrokończysty

Rdestowiec ostrokończysty
	; Łany rdestowca ostrokończystego
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	rdestowate
Rodzaj	rdestowiec
Gatunek	rdestowiec ostrokończysty
	Nazwa systematyczna
	Reynoutria japonica Houtt.; Handl. Pl.-Kruidk. viii. 639. t. 640 (1777)
Synonimy
	Polygonum cuspidatum Siebold & Zucc.; Fallopia japonica (Houtt.) Ronse Decr.
	Polygonum cuspidatum Siebold & Zucc.; Fallopia japonica (Houtt.) Ronse Decr.

(c) Michael Gasperl (Migas), CC-BY-SA-3.0

Kwitnąca gałązka

Kwiaty

Łodygi

Pędy rdestowca ostrokończystego

Rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria japonica) – gatunek rośliny z rodziny rdestowatych.

Pochodzenie i zagrożenia

Pochodzi z południowej Azji. Pierwotny jego zasięg obejmował Japonię, Koreę i Tajwan, jak również północne Chiny. Rósł w górach, na wzgórzach, na brzegach rowów i poboczach dróg. Wyrastał na zróżnicowanych glebach, w tym na wulkanicznych^[3]. W Europie pojawił się w 1825 r. i samorzutnie rozprzestrzenił się w środowisku. Jest gatunkiem inwazyjnym, bardzo ekspansywnym. Obecnie występuje dość pospolicie w całej Polsce i coraz bardziej rozprzestrzenia się. Status gatunku we florze Polski: kenofit, agriofit. Uważany jest za gatunek niepożądany w środowisku naturalnym, gdyż wypiera rodzime gatunki, zalecane jest usuwanie go przed okresem kwitnienia i późniejsze niszczenie mechaniczne (łatwo odrasta). Bezwzględnie powinien być usuwany z obszarów chronionej przyrody.

Morfologia

Pokrój: Roślina wieloletnia zielna bylina, silnie rozgałęziająca się. Swoim wyglądem bardzo przypomina krzew. Może osiągać wysokość do 3 m.

Łodyga: Wzniesione i łukowato wygięte, puste wewnątrz. Swoim wyglądem przypominają pędy bambusa.

Liście: Są jasnozielone, mają długość 5-15 cm, szerokoeliptyczny kształt, prosto uciętą nasadę, zaostrzony koniec, są nagie i całobrzegie.

Kwiaty: Drobne, zebrane w wiechowaty kwiatostan. Występują po 2-4 na gałązce wiechy, mają zielonkawobiały kolor. W okresie owocowania zewnętrzne listki okwiatu posiadają na grzbiecie skrzydełko. Słupek z 3 frędzelkowatymi znamionami, wyrastającymi na szczycie trzech dość długich rozgałęzień szyjki. Pręciki mieszczą się wewnątrz okwiatu.

Owoc: Nasiona bardzo drobne, zwykle roznoszone przez wodę (hydrochoria).
Korzeń: Posiada kłącze i często tworzy rozłogi, za pomocą których rozmnaża się wegetatywnie, tworząc gęste, praktycznie jednogatunkowe łany.

Biologia i ekologia

Bylina o drewniejących pędach, geofit ryzomowy. Siedlisko: zarośla nadrzeczne, łęgi, przydroża, nasypy kolejowe i inne siedliska ruderalne. Roślina ruderalna. Kwitnie późno – od sierpnia do września. Jest rośliną miododajną.

W warunkach Polski roślina nie wytwarza nasion^[4].

Systematyka i zmienność

Tworzy mieszańca z rdestowcem sachalińskim (występującego również w Polsce) noszącego nazwę rdestowiec czeski (Reynoutria × bohemica Chrtek & Chrtkova).

Stan prawny

Rdestowiec ostrokończysty uznawany jest w Polsce za gatunek inwazyjny, groźny dla rodzimej przyrody. Jego wprowadzanie do środowiska lub przemieszczanie w środowisku przyrodniczym jest zabronione przez ustawę o ochronie przyrody z 2004 roku. Od 2012 roku także jego import, posiadanie, prowadzenie hodowli, rozmnażanie i sprzedaż wymagają specjalnego pozwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Nieprzestrzeganie wymienionych ograniczeń według ustawy o ochronie przyrody jest wykroczeniem podlegającym karze aresztu lub grzywny pieniężnej^[5]^[6].

Zastosowanie

Początkowo, po sprowadzeniu go do Europy był uprawiany w ogrodach botanicznych i parkach dworskich. Ponieważ dla pszczelarzy był cenną rośliną miododajną, ze względu na swój późny okres kwitnienia, był też w tym celu uprawiany na ogródkach działkowych i wysiewany na nieużytkach.
Jest cenną rośliną energetyczną, charakteryzującą się dużym przyrostem biomasy i dużą jej wartością energetyczna (17,2 MJ/kg). 1 ha uprawy może dać aż 580 GJ energii. Szybki przyrost i łatwe odnawianie się ścinanych pędów, które to cechy tak utrudniają jego wyeliminowanie ze środowiska naturalnego, na uprawach energetycznych roślin są wielką zaletą.
Możliwe jest też wykorzystanie tej rośliny do oczyszczania gleb silnie skażonych, w tym również metalami ciężkimi, gdyż rdestowiec łatwo akumuluje je w swoim organizmie. Zebrane z takich gleb pędy można wykorzystać energetycznie, spalając je, a z popiołów łatwiej już odseparować bardzo szkodliwe w glebie metale ciężkie.
Stanowi źródło resweratrolu^[7]. Obecnie większość dostępnych suplementów zawierających resweratrol jest uzyskiwanych z tej rośliny^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
↑ Damian Chmura, Paweł Nejfeld, Marta Borowska, Magdalena Mazur, Dominika Sroka, Anna Waligóra, Aleksandra Sikora, Penetracja siedlisk Kotliny Oświęcimskiej i jej otoczenia przez inwazyjne gatunki z rodzaju Reynoutria, w: Nauka Przyroda Technologie, Tom 5 , zeszyt 4, 2011, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, ISSN 1897-7820
↑ LeokadiaL. Witkowska-Żuk LeokadiaL., Rośliny leśne, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2013, ISBN 978-83-7073-359-9, OCLC 863117039 .
↑ Tekst ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2022 r. poz. 916)
↑ Tekst rozporządzenia z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz.U. z 2011 r. nr 210, poz. 1260)
↑ Yan-ZhenY.Z. Mei Yan-ZhenY.Z. i inni, Biocatalysis and biotransformation of resveratrol in microorganisms, „Biotechnology Letters”, 1, 2014, s. 9–18, DOI: 10.1007/s10529-014-1651-x, ISSN 0141-5492 [dostęp 2016-05-26] (ang.).
↑ MingjiM. Li MingjiM. i inni, De novo production of resveratrol from glucose or ethanol by engineered Saccharomyces cerevisiae, „Metabolic Engineering”, 32, 2015, s. 1–11, DOI: 10.1016/j.ymben.2015.08.007 [dostęp 2016-05-26] .

Bibliografia

Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).

[3] Damian Chmura, Paweł Nejfeld, Marta Borowska, Magdalena Mazur, Dominika Sroka, Anna Waligóra, Aleksandra Sikora, Penetracja siedlisk Kotliny Oświęcimskiej i jej otoczenia przez inwazyjne gatunki z rodzaju Reynoutria, w: Nauka Przyroda Technologie, Tom 5 , zeszyt 4, 2011, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, ISSN 1897-7820

[4] LeokadiaL. Witkowska-Żuk LeokadiaL., Rośliny leśne, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2013, ISBN 978-83-7073-359-9, OCLC 863117039 .

[uoop2004-5] Tekst ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2022 r. poz. 916)

[obce-6] Tekst rozporządzenia z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz.U. z 2011 r. nr 210, poz. 1260)

[7] Yan-ZhenY.Z. Mei Yan-ZhenY.Z. i inni, Biocatalysis and biotransformation of resveratrol in microorganisms, „Biotechnology Letters”, 1, 2014, s. 9–18, DOI: 10.1007/s10529-014-1651-x, ISSN 0141-5492 [dostęp 2016-05-26] (ang.).

[8] MingjiM. Li MingjiM. i inni, De novo production of resveratrol from glucose or ethanol by engineered Saccharomyces cerevisiae, „Metabolic Engineering”, 32, 2015, s. 1–11, DOI: 10.1016/j.ymben.2015.08.007 [dostęp 2016-05-26] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne