Rdza jeżyny

Ecja na łodydze jeżyny bezkolcowej
(c) CSIRO, CC BY 3.0
Ecja na liściu
Telia na liściu
Silnie porażone liście

Rdza jeżynygrzybowa choroba roślin z grupy rdzy, wywoływana przez Phragmidium violaceum[1] i Phragmidium bulbosum. Występuje zarówno na jeżynach uprawnych, jak i na dziko rosnących gatunkach jeżyn[2].

Objawy

Pod koniec maja i na początku czerwca na młodych pędach oraz na dolnej stronie liści pojawiają się żółtopomarańczowe tzw. „ogniki”. Są to skupiska ecjów, w których wytwarzane są zarodniki zwane ecjosporami. Na górnej stronie liści nad ognikami pojawiają się żółtobrązowe plamy z czerwonymi obwódkami. Od czerwca do lipca na dolnej stronie liści powstają rdzawe skupiska urediniów wytwarzających urediniospory rozprzestrzeniające chorobę. Jesienią powstają na liściach czarne grudki. Są to skupiska teliów, w których powstają zarodniki przetrwalnikowe (teliospory). Silnie porażone liście zamierają, a na zainfekowanych pędach powstają pęknięcia. Z czasem występują na nich miejsca dotknięte nekrozą, czyli obszary obumarłej tkanki[1].

Epidemiologia

Pasożyt obligatoryjny, jednodomowy i pełnocyklowy. Znaczy to, że może się rozwijać tylko na żywych organizmach, jego rozwój odbywa się na jednym tylko żywicielu, i w trakcie tego rozwoju wytwarza wszystkie 5 właściwych dla rdzy rodzajów zarodników[3].

Zimuje na opadłych liściach. Wiosną wytwarzane są na nich zarodniki płciowe (bazydiospory). Roznoszone przez wiatr dokonują infekcji pierwotnej na liściach i pędach jeżyn[3].

Ochrona

Zapobiega się chorobie i ogranicza jej rozwój poprzez[4][1]:

  • sadzenie zdrowych sadzonek ze sprawdzonych źródeł
  • uprawianie odmian odpornych na tę chorobę
  • unikanie nadmiernego zagęszczenia pędów
  • usuwanie porażonych pędów zaraz po zauważeniu pierwszych objawów choroby, a po zbiorze owoców szybkie usuwanie wszystkich pędów owoconośnych
  • ograniczenie nawożenia azotem

Chemicznie zwalcza się chorobę przez opryskiwanie fungicydami.

Przypisy

  1. a b c A. Bielenin, B. Meszka. Choroby krzewów owocowych, Kraków 2009, s. 60–62
  2. Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4
  3. a b Phragmidium violaceum [dostęp 2016-10-06].
  4. Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 1. Podstawy fitopatologii, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2010, ISBN 978-83-09-01063-0.

Media użyte na tej stronie

Phragmidium violaceum a1 (1).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Phragmidium violaceum on Rubus (cultivar)
CSIRO ScienceImage 3161 Blackberry plants infected with rust fungus.jpg
(c) CSIRO, CC BY 3.0
Blackberry plants infected with rust fungus, a biological control agent for blackberry. The newly released strains of the European blackberry rust fungus (Phragmidium violaceum) are highly host-specific for weedy blackberries.
Phragmidium violaceum a1 (4).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Phragmidium violaceum on Rubus sp.
Phragmidium violaceum a3 (1).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Phragmidium violaceum on leaf Rosa sp. (telum)