Reakcyjne podziemie

Plakat z okresu referendum ludowego przedstawiający żołnierza Narodowych Sił Zbrojnych, jako kolaboranta nazistowskiego, namawiającego do głosowania na NIE w referendum
Medal za udział w walkach w obronie władzy ludowej nadawany uczestnikom walk z podziemiem reakcyjnym

Reakcyjne podziemie – propagandowe określenie używane w okresie Polski Ludowej wobec wszystkich ugrupowań stawiających opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRR, występujących przeciw władzy PPR i ugrupowań satelickich w latach 1944–1948. Początkowo wysunęły one hasło bojkotu wszelkich zarządzeń PKWN, a później Rządu Tymczasowego, występowały przeciw głosowaniu „trzy razy tak” w referendum ludowym[1]. Przez propagandę władzy charakteryzowane były jako grupy uzbrojonych ludzi oparte na elemencie zacofanym, ciemnym, operującym prymitywnie sformułowanymi hasłami nacjonalistyczno-religijnymi, uprawiające terror. Mianem tym określano polskie organizacje: Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość, Narodowe Siły Zbrojne, Narodowe Zjednoczenie Wojskowe, Armia Krajowa, Ruch Oporu Armii Krajowej, Konspiracyjne Wojsko Polskie i inne, ale też ukraińskie UPA i niemiecki Werwolf[2].

Równolegle z podziemiem, często współpracując z nim działały tajne organizacje polityczne (np. Stronnictwo Narodowe, Polskie Stronnictwo Demokratyczne, niezależna PPS). W marcu 1946 r. powstał Komitet Porozumiewawczy Organizacji Polski Podziemnej. Weszły doń: SN, PSD, niezależna PPS, WiN i Stronnictwo Niezawisłości Narodowej. Pod koniec 1946 r.  Komitet Porozumiewawczy zlikwidowały organy bezpieczeństwa publicznego[1].

Kolejnym negatywnym określeniem wobec polskiego podziemia zbrojnego było zapluty karzeł reakcji zapożyczone od marszałka Józefa Piłsudskiego, którego użył w 1923 wobec Narodowej Demokracji[3].

Odniesienia w propagandzie

Filmy fabularne z okresu PRL o walce „władzy ludowej” z „podziemiem reakcyjnym”:

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b podziemie reakcyjne, [w:] Józef Czyżewski (red.), Słownik historii Polski, wyd. VI, Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1973, s. 323, 324.
  2. ↑ Ignacy Blum, Z dziejów wojska polskiego w latach 1944–1948. Warszawa 1968, s. 130.
  3. ↑ ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA, LUBLIN, POLONIA, vol. IV, sectio K, 1997, s. 47.

Bibliografia, literatura przedmiotu, linki

Media użyte na tej stronie

3xtak.jpg
Plakat z okresu PRL - Referendum 3 x TAK rok 1946.
Medal Za udział w walkach w obronie władzy ludowej rewers.JPG
Autor: Krisgola, Licencja: CC BY-SA 3.0
Medal Za udział w walkach w obronie władzy ludowej rewers