Redystrybucja

Redystrybucja (łac. redistributio, re - 'w tył; znów; naprzeciw' i distributio p. dystrybucja) – ponowny transfer dochodu, majątku lub nieruchomości od jednego podmiotu do drugiego spowodowane przez odpowiedni mechanizm społeczny^[1] mający niwelować nierówności społeczne. Redystrybucja polega na "oddaniu" społeczeństwu środków pobranych przy pomocy np. podatków i przeznaczeniu tych pieniędzy na powszechną opiekę medyczną, szkolnictwo, sądownictwo, armię czy służby porządkowe. Redystrybucja może dotyczyć wszelkich podmiotów prawa, zarówno osób jak i organizacji np. spółek, fundacji^[2].

Polityka redystrybucji dochodu

Polityka redystrybucyjna polega na kierowanym przez państwo działaniu polegającemu na podziale dochodów indywidualnych. Bez względu na kształt podziału dochodów pierwotnych, państwo poprzez politykę podatkową i uzupełniającą polegającą na pieniężnych transferach socjalnych może kształtować podział dochodów w społeczeństwie.

W literaturze istnieje kilka podejść do redystrybucji dochodu lub majątku:

• (1) redystrybucja dobrowolna – zasada produktywności – Zakłada, że każdy podmiot ma nienaruszalne prawo do produktów swojej pracy i kapitału i dlatego redystrybucja jest możliwa tylko na zasadzie dobrowolnych transferów. Występuje ochrona początkowego wyposażenia pojedynczych jednostek.
• (2) redystrybucja startowa – zasada równych szans – Redystrybucja dozwolona tylko w celu wyrównania "startu" jednostki na wolnym rynku np. poprzez państwową edukację ubogiej młodzieży. Zakłada istnienie nierówności początkowych, których dany człowiek nie może zniwelować samodzielnie.
• (3) redystrybucja ciągła – zasada niwelowania skrajności – Podejmowanie działań przez państwo w zakresie zapewniania dostępu do dóbr podstawowych jak i regulowaniu dochodu do potrzeb danego człowieka. Zakłada, że występowanie jednostek o niskich, niekonkurencyjnych możliwościach nie powinno przekładać się na ich ubóstwo a podmiotów wysoce konkurencyjnych na "przesadne" bogactwo.
• (4) redystrybucja totalna – zasada równego statusu – Redystrybucja jest ciągła i całkowita. Status materialny jednostki nie jest związany z posiadanymi możliwościami i jej pracą. Zakłada, że występowanie różnic w możliwościach nie powinno przekładać się na różnice w dochodach, inną wersją jest hasło "Od każdego według jego zdolności, każdemu według potrzeb" rozpropagowane przez Karola Marksa. Stanowi podstawę doktryny komunizmu.

Argumenty zwolenników redystrybucji dochodów

• Równość majątkowa miała by być wartością samą w sobie.
• Ubodzy mają niewielki wpływ na swoją sytuację. Jako główne przyczyny ubóstwa podaje się:
  • niski poziom edukacji,
  • rozbite i patologiczne rodziny,
  • złe warunki mieszkaniowe,
  • niedożywienie w dzieciństwie.
• Zmiany technologiczne poprawiają życie przede wszystkim bogatej części społeczeństwa^[3].
• Nierówności społeczne mogą zwiększać negatywne efekty społeczne: przestępczość, narkomanię itp.^[4]
• Powodują stabilizację popytu.
• Nierówności powodują pogorszenie się koniunktury^[4].

Argumenty przeciwników redystrybucji

• Nie można mówić o sprawiedliwym podziale dóbr, gdyż sprawiedliwość może się odnosić wyłącznie do świadomych działań człowieka^[5].
• Redystrybucja następuje zawsze na czyiś koszt i w świetle doktryn liberalno-indywidualistycznych jest to sprzeczne z prawem własności.
• Człowiek jest odpowiedzialny za swój los i tylko on może go odmienić.
• Ubóstwo to często skutek niewłaściwego postępowania danego człowieka.
• Redystrybucja dochodu zmniejsza skłonność do pracy.
• Brak jest bodźców do poprawy sytuacji. Bezrobotnym nieraz bardziej się opłaca nie pracować i pobierać zasiłki niż znaleźć pracę i je utracić.
• Nierówności dochodów są napędem do wzrostu gospodarczego (większość badań naukowych obala tę tezę^[4][6]).

Formy redystrybucji państwowej

Redystrybucji dochodowej

• Podatki progresywne – podatek, w którym wraz z wysokością dochodów rośnie stopa opodatkowania^[7].
• Negatywny podatek dochodowy – forma zasiłku polegająca na wypłacie najmniej zarabiającym dodatkowej kwoty.
• Kwota wolna od podatku – kwota dochodu niepowodującego obowiązku zapłaty podatku dochodowego.
• Bezwarunkowy dochód podstawowy – kwota wypłacana każdemu obywatelowi niezależnie od zarobków
• Zasiłki
• Stypendia
• Bony
• Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne

Redystrybucji majątku i nieruchomości

• Podatek od spadków i darowizn
• Podatek od nieruchomości
• Wywłaszczenia
• Komunalizacja

Przypisy

Bibliografia

• ChristianCh. Barry ChristianCh., Redistribution, Edward N.E.N. Zalta (red.), [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy [online], Winter 2017 Edition, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 21 czerwca 2011, ISSN 095-5054 [dostęp 2018-01-17] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-21]  (ang.).???