Referendum w Republice Konga w 2015 roku

Referendum konstytucyjne w Republice Konga w 2015 roku
Państwo Kongo
RodzajReferendum
Data przeprowadzenia25 listopada 2015
Data zarządzenia5 października 2015 roku
przez: Denis Sassou-Nguesso
Głosowanie

poprzednie:
Referendum konstytucyjne w Republice Konga w 2002 roku
następne:
brak
Kongo
Coat of arms of the Republic of the Congo.svg
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Konga

Wikiprojekt Polityka

Referendum w Republice Konga w 2015 roku – referendum konstytucyjne przeprowadzone 25 listopada 2015 roku w Republice Konga. Dotyczyło zmiany istniejącej od 2002 roku konstytucji Konga, głównie w kontekście zapisów dotyczących prezydentury.

Tło

Po zakończeniu wojny domowej w 1997 roku, do władzy doszedł Denis Sassou-Nguesso[1][2] rozpoczęły się wówczas prace nad konstytucją. Nowa konstytucja została zatwierdzona w przeprowadzonym w 2002 roku referendum konstytucyjnym, według informacji rządowych 84,26% obywateli głosowało „za”[3]. Konstytucja z 2002 roku wprowadzała silną funkcję prezydenta, niwelowała urząd premiera, a także osłabiała kompetencje władzy ustawodawczej[4]. Długość kadencji prezydenta została wydłużona do siedmiu lat (z limitem dwóch kadencji) oraz wprowadzała ograniczenie maksymalnego wieku kandydata – 70 lat[4][5]. Prezydent mógł także powoływać i odwoływać ministrów[3], natomiast parlament tracił możliwość odwoływania głowy państwa[3].

Sassou-Nguesso został wybrany prezydentem w 2002[6] oraz w 2009 roku[7].

Pomysł prac

Pod koniec swojej drugiej kadencji Sassou-Nguesso przekroczył granicę wieku 70 lat[8], co oznaczało, że nie będzie mógł kandydować ponownie. W tym samym czasie rządząca Kongijska Partia Pracy, z którą związany był Sassou-Nguesso, rozpoczęła publiczną dyskusję na temat potrzeby nowelizacji konstytucji z 2002 roku. Opozycja zarzucała partii rządzącej, że nowa konstytucja zostanie wprowadzona tylko po to, by umożliwić prezydentowi możliwość ponownego kandydowania[8], sam Sassou Nguesso z początku nie dementował tych doniesień[9]. Jeszcze przed ogłoszeniem oficjalnej daty referendum, przeciwnicy nowej konstytucji wezwali do demonstracji w Brazzaville. 27 września dziesiątki tysięcy ludzi maszerowało ulicami kongijskiej stolicy z okrzykami „Nie dla trzeciej kadencji”[8].

Proponowane zmiany

Projekt zakładał konstytucję zbudowaną z 246 artykułów[10]. Według projektu, konstytucja pozwalałaby na trzykrotne wybranie tej samej osoby na prezydenta, znosiła górną granicę wiekową 70 lat dla kandydatów, a także skracała długości kadencji prezydenckiej z siedmiu do pięciu lat[10]. Ustanawiała również stanowisko premiera jako szefa rządu (dotychczas to prezydent pełnił jego obowiązki, a urząd premiera nie istniał)[10].

Zmiany te pozwoliłyby prezydentowi Denisowi Sassou-Nguesso ubiegać się o reelekcję[8][10].

Przebieg referendum

Ostatecznie, 5 października 2015 roku, ogłoszono, że referendum w sprawie nowej konstytucji odbędzie się 25 października[8]. Okres kampanijny został zarządzony na okres między 9 a 23 października 2015 roku[11]. Kampanię oficjalnie, swoim przemówieniem, otworzył minister spraw wewnętrznych Raymond Mboulou[11].

Protesty

10 października przez Brazzaville przeszły protesty opozycji[12]. Ponieważ demonstracja została rozproszona przez policję, protestujący zaatakowali posterunki policji[12]. Według doniesień, w trakcie protestu cztery osoby zostały zastrzelone przez policjantów[12]. 21 października protestujący ustawili barykady i płonące opony[13]. Do akcji tłumienia protestów włączyło się także wojsko. Przeciwnicy referendum zapowiedzieli bojkot głosowania, widząc w nim jedynie sposób na utrzymanie władzy przez Sassou Nguesso[13]. Paul-Marie Mpouele, lider opozycji, wezwał ludzi do sprzeciwu wobec referendum, ale przy tym do powstrzymania się od przemocy. Tymczasem, siły bezpieczeństwa otoczyły dom Guya Brice Parfaita Kolélasa, lidera opozycyjnego Kongijskiego Ruchu na Rzecz Demokracji i Rozwoju Integralnego (MCDDI)[14], który brał udział w protestach[15].

Referendum

Głosowanie odbyło się pokojowo, nie zarejestrowano żadnych doniesień o przemocy. Frekwencja poprawiła się w miarę upływu dnia[16] (chociaż z początku wskazywano na niską frekwencję[17]). Zgłaszane jednak były problemy logistyczne, które miały uniemożliwiać głosowanie[16]. Pascal Tsaty Mabiala, lider Panafrykańskiego Związku na rzecz Demokracji Społecznej[14], argumentował 26 października, że z powodu niskiej frekwencji referendum należy unieważnić[16].

Raymond Mboulou, minister spraw wewnętrznych, ogłosił wyniki referendum 27 października. Wynikało z nich, że za przyjęciem nowej konstytucji głosowało 92,96% osób, przy frekwencji wynoszącej 72,44% obywateli[18]. Koalicja opozycyjna nie zgodziła się z wynikiem i zapowiedziała protest oraz nieposłuszeństwo obywatelskie, do czasu wycofania dokumentu[19]. 30 października opozycja zorganizowała ceremonię upamiętniającą protestujących zabitych w dniach 20–21 października. Opozycja podała także, że według nich zabito 17 osób (znacznie więcej niż wskazywały oficjalne dane)[20]. 2 listopada opozycja ogłosiła, że rezygnuje ze swoich nieposłuszeństw obywatelskich[21].

Nowa konstytucja została oficjalnie przyjęta przez prezydenta Sassou Nguesso 6 listopada 2015 roku[22].

Wyniki referendum

Wyniki referendum[23]
WybórIlość głosów%
Za1,212,47192,27
Przeciw101,5997,73
Puste/nieważne głosy25,856
Razem1,339,926
Ilość zarejestrowanych wyborców1,849,54672,44

Przypisy

  1. MIĘDZY ARBITRAŻEM A ODPORNOŚCIĄ: PRAWA CZŁOWIEKA W KONGU, Fédération internationale pour les droits humains [dostęp 2020-05-14] (fr.).
  2. Republic of Congo 2nd Civil War, GlobalSecurity.org.
  3. a b c Congo approves new constitution, BBC News, 24 stycznia 2002 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  4. a b John F. Clark, Petroleum revenues and political development in the Congo Republic: the democratic experiment and beyond, [w:] Matthias Basedau, Resource Politics in Sub-Saharan Africa, GIGA-Hamburg, 2005, s. 138–139, ISBN 978-3-928049-91-7 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  5. Konstytucja Republiki Konga, 2002, Rozdział V.
  6. Le putschiste Sassou devient officiellement, Congopage [dostęp 2020-05-14] (fr.).
  7. Elections in Congo-Brazzaville, africanelections.tripod.com [dostęp 2020-05-14].
  8. a b c d e Congo-Brazzaville. La date du référendum constitutionnel fixée au 25 octobre – Jeune Afrique, JeuneAfrique.com, 5 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (fr.).
  9. Supporters of Congo President Sassou Nguesso rally for referendum, news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  10. a b c d [Exclusif] RFI dévoile le texte du projet de Constitution au Congo, RFI, 13 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (fr.).
  11. a b Congo gears up to vote on extending veteran leader’s rule, news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  12. a b c Four killed in protest over plan to extend Congo Republic president’s rule, „Reuters”, 20 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  13. a b Army disperses anti-government protesters in Congo Republic, „Reuters”, 21 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  14. a b Kongo | Polska Agencja Prasowa SA, www.pap.pl [dostęp 2020-05-14].
  15. Calls for dialogue in Congo on eve of tense referendum, news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  16. a b c Congo referendum should be annulled due to low turnout, opposition says, „Reuters”, 26 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  17. Turnout low as Congo votes on extending presidential term, news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  18. Over 90% vote to allow Congo leader’s bid to extend rule, news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  19. Congo faces ‘civil disobedience’ campaign in referendum row, news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  20. Congo opposition holds ceremony for killed protesters, „Reuters”, 30 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  21. Congo opposition drops civil disobedience over election row, news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  22. Nouvelle République: Le Président de la République a promulgué la nouvelle Constitution | adiac-congo.com: toute l’actualité du Bassin du Congo, adiac-congo.com [dostęp 2020-05-14].
  23. Le gouvernement congolais publie les résultats du référendum - Gouver…, archive.vn, 21 listopada 2015 [dostęp 2020-08-15].

Media użyte na tej stronie