Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski
Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski – regionalizacja fizycznogeograficzna opracowana przez Jerzego Kondrackiego w 2. połowie XX wieku, następnie kilkukrotnie modyfikowana.
Historia
Do II wojny światowej
Pierwsze poglądy na fizycznogeograficzną regionalizację Polski pojawiły się w dziele Jana Długosza. Wyraźne ożywienie w tej dziedzinie nastąpiło dopiero w XIX i XX w., ponieważ większa była już znajomość warunków naturalnych kraju. W okresie tym publikowało wielu geografów, m.in.: Stanisław Staszic, Wincenty Pol, Antoni Rehman, Wacław Nałkowski, Stanisław Lencewicz czy Ludomir Sawicki. Każdy z nich miał własną koncepcję podziału Polski na regiony fizycznogeograficzne.
Ostatecznie zmiana granic państwowych Polski po II wojnie światowej spowodowała, że należało rozwiązać problemy i spory związane z regionalizacją fizycznogeograficzną kraju. Kwestia ta została poruszona w 1946 r. na I Ogólnopolskim Zjeździe Geograficznym.
Koncepcja J. Kondrackiego
Najbardziej dla problematyki regionalizacji kraju zasłużył się Jerzy Kondracki. Początki jego prac sięgają 1955 r., kiedy to opublikował w „Przeglądzie Geograficznym” artykuł pt. Problematyka fizycznogeograficznej regionalizacji Polski. U podstaw jego regionalizacji legła ostatecznie klasyfikacja regionów fizycznogeograficznych świata w układzie dziesiętnym zaproponowana w 1964 r. na Międzynarodowym Kongresie Geograficznym w Londynie. Propozycje regionalizacji Polski zostały zmodyfikowane 2 lata później w czasie międzynarodowego sympozjum zorganizowanego przez Polskie Towarzystwo Geograficzne i Zakład Geografii Fizycznej Uniwersytetu Warszawskiego.
W 1961 roku J. Kondracki opublikował w „Przeglądzie Geograficznym” artykuł zatytułowany W sprawie terminologii i taksonomii jednostek regionalnych w geografii fizycznej Polski, w którym zawarł listę jednostek podziału Polski: 2 megaregiony, 7 prowincji, 14 podprowincji, 39 makroregionów i 210 mezoregionów (terminologia jednostek późniejsza). Podział ten nieco zmodyfikowany (zmniejszenie liczby prowincji do 6 oraz zwiększenie liczby mezoregionów do 212) i rozszerzony o kody jednostek został następnie opublikowany w Geografii fizycznej Polski J. Kondrackiego z 1965 roku. W 1968 roku J. Kondracki opublikował zmodyfikowaną wersję podziału w artykule Fizycznogeograficzna regionalizacja Polski i krajów sąsiednich w systemie dziesiętnym zamieszczonym w „Pracach Geograficznych”. Podział w tej wersji zamieszczony został w Narodowym atlasie Polski z lat 1973–1978. Kolejne, niewielkie zmiany w podziale J. Kondracki opublikował w książce Regiony fizycznogeograficzne Polski z 1977, a podział ten (6 prowincji, 18 podprowincji, 56 makroregionów i 318 mezoregionów) powtórzony został w kolejnych wydaniach Geografii fizycznej Polski z lat 1978–1988. W 1994 roku ukazały się dwie nowe wersje regionalizacji fizycznogeograficznej. Pierwsza, opublikowana w książce J. Kondrackiego Geografia Polski. Mezoregiony fizycznogeograficzne zawiera mapę i wykaz podziału kraju na 309 mezoregionów. Drugą publikacją była mapa Regiony fizycznogeograficzne przygotowana wspólnie przez J. Kondrackiego i A. Richlinga, która została zamieszczona w narodowym Atlasie Rzeczypospolitej. Podział ten bazuje na podziale z 1977 roku, w którym dokonano modyfikacji granic mezoregionów. Podział zawarty na tej mapie na kolejne lata stał się standardem powtarzanym w różnych publikacjach[1].
W 1987 r. po uzupełnieniach i poprawkach nazwy regionów zostały standaryzowane przez Komisję Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych przy Urzędzie Rady Ministrów i opublikowane w oficjalnym wydawnictwie Nazwy Geograficzne Rzeczypospolitej Polskiej (1991).
Podział według Kondrackiego na regiony fizycznogeograficzne jest podziałem ściśle naukowym, w niektórych przypadkach odbiegającym od powszechnie przyjętych regionów (brak tu np. Niziny Mazowieckiej, Niziny Wielkopolskiej, czy Pojezierza Suwalskiego). Kondracki, zdając sobie z tego sprawę, chciał opracować wersję swojej regionalizacji nadającą się dla szkół. Nagła śmierć nie pozwoliła mu na realizację tego zamierzenia.
Podział na regiony fizycznogeograficzne opracowany przez Kondrackiego jest jedynym kompleksowym podziałem regionalnym Polski, jaki uzyskał szeroką akceptację polskich geografów. Podział ten stosowany jest jednak wyłącznie w Polsce – w krajach z Polską graniczących istnieją lokalne regionalizacje, dlatego niektóre regiony przecięte granicą Polski mogą „nie istnieć” w sąsiednim państwie i odwrotnie: niektóre regiony istniejące np. według ukraińskiej regionalizacji Ukrainy mogą nie występować w regionalizacji Polski (chociażby według regionalizacji Kondrackiego istnieją Bieszczady Wschodnie i Zachodnie, a według regionalizacji ukraińskiej istnieją Bieszczady Wschodnie, Środkowe i Zachodnie).
Aktualizacja z 2018 r.
W związku z chęcią realnego wdrożenia do polskiego systemu prawnego zapisów Europejskiej Konwencji Krajobrazowej z 2000 r., ratyfikowanej przez Polskę 27 września 2004 r, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska zleciła weryfikację i aktualizację regionalizacji fizycznogeograficznej kraju. Stworzenie nowego opracowania miało przede wszystkim służyć jako podstawa do opracowywania zgodnych z EKK i planowanymi rozporządzeniami audytów krajobrazowych. Zadanie to zostało zlecone badaczom z Instytutu Ochrony Środowiska, pod przewodnictwem Jana Borzykowskiego w 2016 r. W przedsięwzięciu wzięło udział wielu naukowców z 24 ośrodków naukowych w Polsce[2].
Wynikiem prac było opublikowanie w 2018 r. na łamach czasopisma „Geographia Polonica” artykułu pt. Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary data przez grupę 26 naukowców, wśród których znaleźli się m.in. Jerzy Solon, Andrzej Richling, Radosław Dobrowolski, Piotr Migoń, Urszula Myga-Piątek i Wiesław Ziaja. W publikacji znalazła się mapa mezoregionów wraz z tekstowym opisem oraz wykazem nazw mezoregionów w językach angielskim i polskim. Podział stworzony na zlecenie GDOŚ stanowi modyfikację podziału Jerzego Kondrackiego i zachowane zostały w nim podstawowe założenia takie jak hierachiczny podział regionów na megaregiony, prowincje, podprowincje, makroregiony i mezoregiony oraz kodowanie regionów. Najważniejszą zmianą było pojawienie się nowych mezoregionów, których liczba zwiększyła się z 316 (w opracowaniu z 1994) do 344. Ponadto wprowadzono liczne modyfikacje w zakresie granic mezoregionów, a w konsekwencji także niektórych jednostek wyższego rzędu[1][2].
Finalnym produktem kilku lat pracy naukowców było wydanie monografii pt. Regionalna geografia fizyczna Polski, pod redakcją Andrzeja Richlinga, Jerzego Solona, Andrzeja Maciasa, Jarosława Balona, Jana Borzyszkowskiego i Mariusza Kistowskiego. W pracach nad publikacją uczestniczyło 50 naukowców z 16 ośrodków badawczych. Monografia została wydana pod koniec 2021 r. nakładem Wydawnictwa Naukowego Bogucki. Wydanie opracowania wspierały Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu oraz Polskie Towarzystwo Geograficzne[2][3][4].
Podział na prowincje, podprowincje, makroregiony i mezoregiony (do 2018)
31 Niż Środkowoeuropejski
- 313.2–3 Pobrzeże Szczecińskie
- 313.21 Uznam i Wolin
- 313.22 Wybrzeże Trzebiatowskie
- 313.23 Równina Wkrzańska (Równina Policka)
- 313.24 Dolina Dolnej Odry
- 313.25 Równina Goleniowska
- 313.26 Wzniesienia Szczecińskie
- 313.27 Wzgórza Bukowe
- 313.28 Równina Wełtyńska
- 313.31 Równina Pyrzycko-Stargardzka
- 313.32 Równina Nowogardzka
- 313.33 Równina Gryficka
- 313.22 Wybrzeże Trzebiatowskie
- 313.21 Uznam i Wolin
- 313.2–3 Pobrzeże Szczecińskie
- 313.4 Pobrzeże Koszalińskie
- 313.41 Wybrzeże Słowińskie
- 313.42 Równina Białogardzka
- 313.43 Równina Słupska
- 313.44 Wysoczyzna Damnicka
- 313.45 Wysoczyzna Choczewska
- 313.46 Pradolina Redy-Łeby
- 313.47 Wybrzeże Koszalińskie
- 313.42 Równina Białogardzka
- 313.41 Wybrzeże Słowińskie
- 313.4 Pobrzeże Koszalińskie
- 313.5 Pobrzeże Gdańskie
- 313.51 Pobrzeże Kaszubskie
- 313.52 Mierzeja Helska
- 313.53 Mierzeja Wiślana
- 313.54 Żuławy Wiślane
- 313.55 Wysoczyzna Elbląska
- 313.56 Równina Warmińska
- 313.57 Wybrzeże Staropruskie
- 313.52 Mierzeja Helska
- 313.51 Pobrzeże Kaszubskie
- 313.5 Pobrzeże Gdańskie
- 314–316 Pojezierza Południowobałtyckie
- 314.4 Pojezierze Zachodniopomorskie
- 314.41 Pojezierze Myśliborskie
- 314.42 Pojezierze Choszczeńskie
- 314.43 Pojezierze Ińskie
- 314.44 Wysoczyzna Łobeska
- 314.45 Pojezierze Drawskie
- 314.46 Wysoczyzna Polanowska
- 314.47 Pojezierze Bytowskie
- 314.42 Pojezierze Choszczeńskie
- 314.41 Pojezierze Myśliborskie
- 314.4 Pojezierze Zachodniopomorskie
- 314.5 Pojezierze Wschodniopomorskie
- 314.51 Pojezierze Kaszubskie
- 314.52 Pojezierze Starogardzkie
- 314.51 Pojezierze Kaszubskie
- 314.5 Pojezierze Wschodniopomorskie
- 314.6–7 Pojezierze Południowopomorskie
- 314.61 Równina Gorzowska
- 314.62 Pojezierze Dobiegniewskie
- 314.63 Równina Drawska
- 314.64 Pojezierze Wałeckie
- 314.65 Równina Wałecka
- 314.66 Pojezierze Szczecineckie
- 314.67 Równina Charzykowska
- 314.68 Dolina Gwdy
- 314.69 Pojezierze Północnokrajeńskie (Pojezierze Krajeńskie)
- 314.71 Bory Tucholskie
- 314.72 Dolina Brdy
- 314.73 Wysoczyzna Świecka
- 314.74 Pojezierze Południowokrajeńskie (Pojezierze Krajeńskie)
- 314.62 Pojezierze Dobiegniewskie
- 314.61 Równina Gorzowska
- 314.6–7 Pojezierze Południowopomorskie
- 314.8 Dolina Dolnej Wisły
- 314.81 Dolina Kwidzyńska
- 314.82 Kotlina Grudziądzka
- 314.83 Dolina Fordońska
- 314.82 Kotlina Grudziądzka
- 314.81 Dolina Kwidzyńska
- 314.8 Dolina Dolnej Wisły
- 314.9 Pojezierze Iławskie
- 314.91 Pojezierze Dzierzgońsko-Morąskie
- 314.92 Pojezierze Łasińskie
- 314.93 Równina Iławska
- 314.92 Pojezierze Łasińskie
- 314.91 Pojezierze Dzierzgońsko-Morąskie
- 314.9 Pojezierze Iławskie
- 315.1 Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie
- 315.11 Pojezierze Chełmińskie
- 315.12 Pojezierze Brodnickie
- 315.13 Dolina Drwęcy
- 315.14 Pojezierze Dobrzyńskie
- 315.15 Garb Lubawski
- 315.16 Równina Urszulewska
- 315.12 Pojezierze Brodnickie
- 315.11 Pojezierze Chełmińskie
- 315.1 Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie
- 315.3 Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka
- 315.32 Kotlina Freienwaldzka
- 315.33 Kotlina Gorzowska
- 315.34 Dolina Środkowej Noteci
- 315.35 Kotlina Toruńska
- 315.36 Kotlina Płocka
- 315.37 Nieszawski Przełom Wisły
- 315.33 Kotlina Gorzowska
- 315.32 Kotlina Freienwaldzka
- 315.3 Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka
- 315.4 Pojezierze Lubuskie (Brandenbursko-Lubuskie)
- 315.41 Lubuski Przełom Odry
- 315.42 Pojezierze Łagowskie
- 315.43 Równina Torzymska
- 315.44 Bruzda Zbąszyńska
- 315.42 Pojezierze Łagowskie
- 315.41 Lubuski Przełom Odry
- 315.4 Pojezierze Lubuskie (Brandenbursko-Lubuskie)
- 315.5 Pojezierze Wielkopolskie
- 315.50 Równina Nowotomyska
- 315.51 Pojezierze Poznańskie
- 315.52 Poznański Przełom Warty
- 315.53 Pojezierze Chodzieskie
- 315.54 Pojezierze Gnieźnieńskie
- 315.55 Równina Inowrocławska
- 315.56 Równina Wrzesińska
- 315.57 Pojezierze Kujawskie
- 315.58 Pojezierze Żnińsko-Mogileńskie
- 315.59 Wysoczyzna Grodziska
- 315.51 Pojezierze Poznańskie
- 315.50 Równina Nowotomyska
- 315.5 Pojezierze Wielkopolskie
- 315.6 Pradolina Warciańsko-Odrzańska
- 315.61 Dolina Środkowej Odry
- 315.62 Kotlina Kargowska
- 315.63 Dolina Środkowej Obry
- 315.64 Kotlina Śremska
- 315.62 Kotlina Kargowska
- 315.61 Dolina Środkowej Odry
- 315.6 Pradolina Warciańsko-Odrzańska
- 315.7 Wzniesienia Zielonogórskie
- 315.71 Wzniesienia Gubińskie
- 315.72 Dolina Dolnego Bobru
- 315.73 Wysoczyzna Czerwieńska
- 315.74 Wał Zielonogórski
- 315.72 Dolina Dolnego Bobru
- 315.71 Wzniesienia Gubińskie
- 315.7 Wzniesienia Zielonogórskie
- 315.8 Pojezierze Leszczyńskie
- 315.81 Pojezierze Sławskie
- 315.82 Pojezierze Krzywińskie
- 315.83 Równina Kościańska
- 315.84 Wał Żerkowski
- 315.82 Pojezierze Krzywińskie
- 315.81 Pojezierze Sławskie
- 315.8 Pojezierze Leszczyńskie
- 317.2 Obniżenie Dolnołużyckie
- 317.23 Kotlina Zasiecka
- 317.2 Obniżenie Dolnołużyckie
- 317.4 Wzniesienia Łużyckie
- 317.46 Wał Mużakowski
- 317.4 Wzniesienia Łużyckie
- 317.7 Nizina Śląsko-Łużycka
- 317.74 Bory Dolnośląskie
- 317.75 Równina Przemkowska
- 317.76 Wysoczyzna Lubińska
- 317.77 Równina Legnicka
- 317.78 Równina Chojnowska
- 317.75 Równina Przemkowska
- 317.74 Bory Dolnośląskie
- 317.7 Nizina Śląsko-Łużycka
- 318.1–2 Nizina Południowowielkopolska
- 318.11 Wysoczyzna Leszczyńska
- 318.12 Wysoczyzna Kaliska
- 318.13 Dolina Konińska
- 318.14 Kotlina Kolska
- 318.15 Wysoczyzna Kłodawska
- 318.16 Równina Rychwalska
- 318.17 Wysoczyzna Turecka
- 318.18 Kotlina Sieradzka
- 318.19 Wysoczyzna Łaska
- 318.21 Kotlina Grabowska
- 318.22 Wysoczyzna Złoczewska
- 318.23 Kotlina Szczercowska
- 318.24 Wysoczyzna Wieruszowska
- 318.25 Międzyrzecze Pysznej i Niecieczy
- 318.12 Wysoczyzna Kaliska
- 318.11 Wysoczyzna Leszczyńska
- 318.1–2 Nizina Południowowielkopolska
- 318.3 Obniżenie Milicko-Głogowskie
- 318.31 Obniżenie Nowosolskie
- 318.32 Pradolina Głogowska
- 318.33 Kotlina Żmigrodzka
- 318.34 Kotlina Milicka
- 318.32 Pradolina Głogowska
- 318.31 Obniżenie Nowosolskie
- 318.3 Obniżenie Milicko-Głogowskie
- 318.4 Wał Trzebnicki
- 318.41 Wzniesienia Żarskie
- 318.42 Wzgórza Dalkowskie
- 318.43 Obniżenie Ścinawskie
- 318.44 Wzgórza Trzebnickie
- 318.45 Wzgórza Twardogórskie
- 318.46 Wzgórza Ostrzeszowskie
- 318.47 Dolina Środkowego Bobru
- 318.42 Wzgórza Dalkowskie
- 318.41 Wzniesienia Żarskie
- 318.4 Wał Trzebnicki
- 318.5 Nizina Śląska
- 318.50 Brama Raciborska
- 318.51 Wysoczyzna Rościsławska
- 318.52 Pradolina Wrocławska
- 318.53 Równina Wrocławska
- 318.54 Dolina Nysy Kłodzkiej
- 318.55 Równina Niemodlińska
- 318.56 Równina Oleśnicka
- 318.57 Równina Opolska
- 318.58 Płaskowyż Głubczycki
- 318.59 Kotlina Raciborska
- 318.51 Wysoczyzna Rościsławska
- 318.50 Brama Raciborska
- 318.5 Nizina Śląska
- 318.6 Nizina Północnomazowiecka
- 318.61 Wysoczyzna Płońska
- 318.62 Równina Raciąska
- 318.63 Wzniesienia Mławskie
- 318.64 Wysoczyzna Ciechanowska
- 318.65 Równina Kurpiowska
- 318.66 Dolina Dolnej Narwi
- 318.67 Międzyrzecze Łomżyńskie
- 318.62 Równina Raciąska
- 318.61 Wysoczyzna Płońska
- 318.6 Nizina Północnomazowiecka
- 318.7 Nizina Środkowomazowiecka
- 318.70 Dolina Dolnej Pilicy
- 318.71 Równina Kutnowska
- 318.72 Równina Łowicko-Błońska
- 318.73 Kotlina Warszawska
- 318.74 Dolina Dolnego Bugu
- 318.75 Dolina Środkowej Wisły
- 318.76 Równina Warszawska
- 318.77 Równina Kozienicka
- 318.78 Równina Wołomińska
- 318.79 Równina Garwolińska
- 318.71 Równina Kutnowska
- 318.70 Dolina Dolnej Pilicy
- 318.7 Nizina Środkowomazowiecka
- 318.8 Wzniesienia Południowomazowieckie
- 318.81 Wysoczyzna Bełchatowska
- 318.82 Wzniesienia Łódzkie
- 318.83 Wysoczyzna Rawska
- 318.84 Równina Piotrkowska
- 318.85 Dolina Białobrzeska
- 318.86 Równina Radomska
- 318.82 Wzniesienia Łódzkie
- 318.81 Wysoczyzna Bełchatowska
- 318.8 Wzniesienia Południowomazowieckie
- 318.9 Nizina Południowopodlaska
- 318.91 Podlaski Przełom Bugu
- 318.92 Wysoczyzna Kałuszyńska
- 318.93 Obniżenie Węgrowskie
- 318.94 Wysoczyzna Siedlecka
- 318.95 Wysoczyzna Żelechowska
- 318.96 Równina Łukowska
- 318.97 Pradolina Wieprza
- 318.98 Wysoczyzna Lubartowska
- 318.92 Wysoczyzna Kałuszyńska
- 318.91 Podlaski Przełom Bugu
- 318.9 Nizina Południowopodlaska
33 Masyw Czeski
- 332 Sudety z Przedgórzem Sudeckim
- 332.1 Przedgórze Sudeckie
- 332.11 Wzgórza Strzegomskie
- 332.12 Równina Świdnicka
- 332.13 Masyw Ślęży
- 332.14 Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie
- 332.15 Obniżenie Podsudeckie
- 332.16 Obniżenie Otmuchowskie
- 332.17 Przedgórze Paczkowskie
- 332.12 Równina Świdnicka
- 332.11 Wzgórza Strzegomskie
- 332.1 Przedgórze Sudeckie
- 332.2 Pogórze Zachodniosudeckie
- 332.25 Obniżenie Żytawsko-Zgorzeleckie
- 332.26 Pogórze Izerskie
- 332.27 Pogórze Kaczawskie
- 332.28 Pogórze Wałbrzyskie
- 332.26 Pogórze Izerskie
- 332.25 Obniżenie Żytawsko-Zgorzeleckie
- 332.2 Pogórze Zachodniosudeckie
- 332.3 Sudety Zachodnie
- 332.34 Góry Izerskie
- 332.35 Góry Kaczawskie
- 332.36 Kotlina Jeleniogórska
- 332.37 Karkonosze
- 332.38 Rudawy Janowickie
- 332.35 Góry Kaczawskie
- 332.34 Góry Izerskie
- 332.3 Sudety Zachodnie
- 332.4–5 Sudety Środkowe
- 332.41 Brama Lubawska
- 332.42 Góry Wałbrzyskie
- 332.43 Góry Kamienne
- 332.44 Góry Sowie
- 332.45 Góry Bardzkie
- 332.46 Obniżenie Noworudzkie
- 332.47 Obniżenie Ścinawki
- 332.48 Góry Stołowe
- 332.51 Pogórze Orlickie
- 332.52 Góry Orlickie
- 332.53 Góry Bystrzyckie
- 332.54 Kotlina Kłodzka
- 332.55 Rów Górnej Nysy
- 332.42 Góry Wałbrzyskie
- 332.41 Brama Lubawska
- 332.4–5 Sudety Środkowe
- 332.6 Sudety Wschodnie
- 332.61 Góry Złote
- 332.62 Masyw Śnieżnika
- 332.63 Góry Opawskie
- 332.62 Masyw Śnieżnika
- 332.61 Góry Złote
- 332.6 Sudety Wschodnie
34 Wyżyny Polskie
- 341.1 Wyżyna Śląska
- 341.11 Chełm
- 341.12 Garb Tarnogórski
- 341.13 Wyżyna Katowicka
- 341.14 Pagóry Jaworznickie
- 341.15 Płaskowyż Rybnicki
- 341.16 Obniżenie Bojszowa
- 341.12 Garb Tarnogórski
- 341.11 Chełm
- 341.1 Wyżyna Śląska
- 341.2 Wyżyna Woźnicko-Wieluńska
- 341.21 Wyżyna Wieluńska
- 341.22 Obniżenie Liswarty
- 341.23 Próg Woźnicki
- 341.24 Próg Herbski
- 341.25 Obniżenie Górnej Warty
- 341.26 Obniżenie Krzepickie
- 341.27 Kotlina Siewierza
- 341.28 Obniżenie Górnej Małej Panwi
- 341.22 Obniżenie Liswarty
- 341.21 Wyżyna Wieluńska
- 341.2 Wyżyna Woźnicko-Wieluńska
- 341.3 Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
- 341.31 Wyżyna Częstochowska
- 341.32 Wyżyna Olkuska
- 341.33 Rów Krzeszowicki
- 341.34 Garb Tenczyński
- 341.32 Wyżyna Olkuska
- 341.31 Wyżyna Częstochowska
- 341.3 Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
- 342.1 Wyżyna Przedborska
- 342.11 Wzgórza Radomszczańskie
- 342.12 Wzgórza Opoczyńskie
- 342.13 Próg Lelowski
- 342.14 Niecka Włoszczowska
- 342.15 Pasmo Przedborsko-Małogoskie
- 342.16 Wzgórza Łopuszańskie
- 342.17 Niecka Przyrowska
- 342.12 Wzgórza Opoczyńskie
- 342.11 Wzgórza Radomszczańskie
- 342.1 Wyżyna Przedborska
- 342.2 Niecka Nidziańska
- 342.21 Płaskowyż Jędrzejowski
- 342.22 Wyżyna Miechowska
- 342.23 Płaskowyż Proszowicki
- 342.24 Garb Wodzisławski
- 342.25 Dolina Nidy
- 342.26 Niecka Solecka
- 342.27 Garb Pińczowski
- 342.28 Niecka Połaniecka
- 342.22 Wyżyna Miechowska
- 342.21 Płaskowyż Jędrzejowski
- 342.2 Niecka Nidziańska
- 342.3 Wyżyna Kielecka
- 342.31 Płaskowyż Suchedniowski
- 342.32 Garb Gielniowski
- 342.33 Przedgórze Iłżeckie
- 342.34–5 Góry Świętokrzyskie
- 342.36 Wyżyna Sandomierska
- 342.37 Pogórze Szydłowskie
- 342.32 Garb Gielniowski
- 342.31 Płaskowyż Suchedniowski
- 342.3 Wyżyna Kielecka
- 343.1 Wyżyna Lubelska
- 343.11 Małopolski Przełom Wisły
- 343.12 Płaskowyż Nałęczowski
- 343.13 Równina Bełżycka
- 343.14 Obniżenie Chodelskie
- 343.15 Wzniesienia Urzędowskie
- 343.16 Płaskowyż Świdnicki
- 343.17 Wyniosłość Giełczewska
- 343.18 Działy Grabowieckie
- 343.19 Kotlina Zamojska
- 343.12 Płaskowyż Nałęczowski
- 343.11 Małopolski Przełom Wisły
- 343.1 Wyżyna Lubelska
- 343.2 Roztocze
- 343.21 Roztocze Zachodnie
- 343.22 Roztocze Środkowe
- 343.23 Roztocze Wschodnie
- 343.22 Roztocze Środkowe
- 343.21 Roztocze Zachodnie
- 343.2 Roztocze
51 Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem Zachodnim i Północnym
- 512.1 Kotlina Ostrawska
- 512.11 Wysoczyzna Kończycka
- 512.12 Kotlina Olzy
- 512.11 Wysoczyzna Kończycka
- 512.1 Kotlina Ostrawska
- 512.2 Kotlina Oświęcimska
- 512.21 Równina Pszczyńska
- 512.22 Dolina Górnej Wisły
- 512.23 Podgórze Wilamowickie
- 512.22 Dolina Górnej Wisły
- 512.21 Równina Pszczyńska
- 512.2 Kotlina Oświęcimska
- 512.3 Brama Krakowska
- 512.31 Rów Skawiński
- 512.32 Obniżenie Cholerzyńskie
- 512.33 Pomost Krakowski
- 512.32 Obniżenie Cholerzyńskie
- 512.31 Rów Skawiński
- 512.3 Brama Krakowska
- 512.4–5 Kotlina Sandomierska
- 512.41 Nizina Nadwiślańska
- 512.42 Podgórze Bocheńskie
- 512.43 Płaskowyż Tarnowski
- 512.44 Dolina Dolnej Wisłoki
- 512.45 Równina Tarnobrzeska
- 512.46 Dolina Dolnego Sanu
- 512.47 Równina Biłgorajska
- 512.48 Płaskowyż Kolbuszowski
- 512.49 Płaskowyż Tarnogrodzki
- 512.51 Pradolina Podkarpacka
- 512.52 Podgórze Rzeszowskie
- 512.42 Podgórze Bocheńskie
- 512.41 Nizina Nadwiślańska
- 512.4–5 Kotlina Sandomierska
- 513.3 Pogórze Zachodniobeskidzkie
- 513.32 Pogórze Śląskie
- 513.33 Pogórze Wielickie
- 513.34 Pogórze Wiśnickie
- 513.33 Pogórze Wielickie
- 513.32 Pogórze Śląskie
- 513.3 Pogórze Zachodniobeskidzkie
- 513.4–5 Beskidy Zachodnie
- 513.45 Beskid Śląski
- 513.46 Kotlina Żywiecka
- 513.47 Beskid Mały
- 513.48 Beskid Makowski
- 513.49 Beskid Wyspowy
- 513.50 Pogórze Orawsko-Jordanowskie
- 513.51 Beskid Żywiecko-Orawski
- 513.52 Gorce
- 513.53 Kotlina Sądecka
- 513.54 Beskid Sądecki
- 513.55 Międzygórze Jabłonkowsko-Koniakowskie
- 513.56 Beskid Żywiecko-Kysucki
- 513.57 Pasma Pewelsko-Krzeszowskie
- 513.58 Działy Orawskie
- 513.59 Pogórze Popradzkie
- 513.46 Kotlina Żywiecka
- 513.45 Beskid Śląski
- 513.4–5 Beskidy Zachodnie
- 513.6 Pogórze Środkowobeskidzkie
- 513.61 Pogórze Rożnowskie
- 513.62 Pogórze Ciężkowickie
- 513.63 Pogórze Strzyżowskie
- 513.64 Pogórze Dynowskie
- 513.65 Pogórze Przemyskie
- 513.66 Obniżenie Gorlickie
- 513.67 Kotlina Jasielsko-Krośnieńska
- 513.68 Pogórze Jasielskie
- 513.69 Pogórze Bukowskie
- 513.62 Pogórze Ciężkowickie
- 513.61 Pogórze Rożnowskie
- 513.6 Pogórze Środkowobeskidzkie
- 513.7 Beskidy Środkowe
- 513.71 Beskid Niski
- 513.7 Beskidy Środkowe
- 514 Centralne Karpaty Zachodnie
- 514.1 Obniżenie Orawsko-Podhalańskie
- 514.11 Kotlina Orawsko-Nowotarska
- 514.12 Pieniny
- 514.13 Pogórze Przedtatrzańskie
- 514.14 Bruzda Podtatrzańska
- 514.15 Magura Spiska
- 514.12 Pieniny
- 514.11 Kotlina Orawsko-Nowotarska
- 514.1 Obniżenie Orawsko-Podhalańskie
- 514.5 Łańcuch Tatrzański
- 514.52 Tatry Zachodnie
- 514.53 Tatry Wschodnie
- 514.54 Tatry Reglowe
- 514.53 Tatry Wschodnie
- 514.52 Tatry Zachodnie
- 514.5 Łańcuch Tatrzański
52 Karpaty Wschodnie z Podkarpaciem Wschodnim
- 521.1 Płaskowyż Sańsko-Dniestrzański
- 521.11 Podgórze Hermanowickie
- 521.13 Płaskowyż Mościski
- 521.11 Podgórze Hermanowickie
- 521.1 Płaskowyż Sańsko-Dniestrzański
- 522, 524–526 Zewnętrzne Karpaty Wschodnie (522 = Beskidy Wschodnie)
- 522.1 Beskidy Lesiste
- 522.11 Góry Sanocko-Turczańskie
- 522.12 Bieszczady Zachodnie
- 522.11 Góry Sanocko-Turczańskie
- 522.1 Beskidy Lesiste
84 Niż Wschodniobałtycko-Białoruski
- 841.5 Nizina Staropruska
- 841.57 Wzniesienia Górowskie
- 841.58 Równina Ornecka
- 841.59 Nizina Sępopolska
- 841.58 Równina Ornecka
- 841.57 Wzniesienia Górowskie
- 841.5 Nizina Staropruska
- 842.7 Pojezierze Litewskie
- 842.71 Puszcza Romincka
- 842.72 Pojezierze Zachodniosuwalskie
- 842.73 Pojezierze Wschodniosuwalskie
- 842.74 Równina Augustowska
- 842.72 Pojezierze Zachodniosuwalskie
- 842.71 Puszcza Romincka
- 842.7 Pojezierze Litewskie
- 842.8 Pojezierze Mazurskie
- 842.81 Pojezierze Olsztyńskie
- 842.82 Pojezierze Mrągowskie
- 842.83 Kraina Wielkich Jezior Mazurskich
- 842.84 Kraina Węgorapy
- 842.85 Wzgórza Szeskie
- 842.86 Pojezierze Ełckie
- 842.87 Równina Mazurska
- 842.88 Równina Olsztynka
- 842.89 Wysoczyzna Jeziorańsko-Bisztynecka
- 842.82 Pojezierze Mrągowskie
- 842.81 Pojezierze Olsztyńskie
- 842.8 Pojezierze Mazurskie
- 843.3 Nizina Północnopodlaska
- 843.31 Wysoczyzna Kolneńska
- 843.32 Kotlina Biebrzańska
- 843.33 Wysoczyzna Białostocka
- 843.34 Wzgórza Sokólskie
- 843.35 Wysoczyzna Wysokomazowiecka
- 843.36 Dolina Górnej Narwi
- 843.37 Równina Bielska
- 843.38 Wysoczyzna Drohiczyńska
- 843.32 Kotlina Biebrzańska
- 843.31 Wysoczyzna Kolneńska
- 843.3 Nizina Północnopodlaska
- 845 Polesie
- 845.1 Polesie Zachodnie
- 845.11 Zaklęsłość Łomaska
- 845.12 Wysoczyzna Parczewsko-Kodeńska
- 845.14 Zaklęsłość Sosnowicka
- 845.15 Garb Włodawski
- 845.16 Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie
- 845.18 Dolina Środkowego Bugu
- 845.12 Wysoczyzna Parczewsko-Kodeńska
- 845.11 Zaklęsłość Łomaska
- 845.1 Polesie Zachodnie
- 845.3 Polesie Wołyńskie
- 845.31 Obniżenie Dorohuckie
- 845.32 Pagóry Chełmskie
- 845.33 Obniżenie Dubieńskie
- 845.32 Pagóry Chełmskie
- 845.31 Obniżenie Dorohuckie
- 845.3 Polesie Wołyńskie
85 Wyżyny Ukraińskie
- 851.1 Wyżyna Wołyńska
- 851.11 Grzęda Horodelska
- 851.12 Kotlina Hrubieszowska
- 851.13 Grzęda Sokalska
- 851.12 Kotlina Hrubieszowska
- 851.11 Grzęda Horodelska
- 851.1 Wyżyna Wołyńska
- 851.2 Kotlina Pobuża
- 851.21 Równina Bełska
- 851.2 Kotlina Pobuża
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Jerzy Solon et al. Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. „Geographia Polonica”. 2 (91). s. 143–170.
- ↑ a b c Andrzej Richling i inni, Regionalna geografia fizyczna Polski, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 15-16, ISBN 978-83-7986-381-5 (pol.).
- ↑ Recenzje | Bezpośredni link wpisu Aktualności , Regionalna geografia fizyczna Polski, Polskie Towarzystwo Geograficzne (PTG), 13 grudnia 2021 [dostęp 2022-04-01] (pol.).
- ↑ Już jest! Monografia poświęcona regionalnej geografii fizycznej Polski wspomoże audyty krajobrazowe - Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska - Portal Gov.pl, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [dostęp 2022-04-01] (pol.).
Bibliografia
- Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN, 2002. ISBN 83-01-13897-1.
- Jerzy Kondracki: Regiony fizycznogeograficzne Polski, w: „Poznaj Świat” R. XII, nr 4 (137), kwiecień 1964.
Linki zewnętrzne
- Regionalizacja z 2018 jako warstwa geoportalu „Geoserwis GDOŚ” w folderze „Inne dane środowiskowe” warstwa „Mezoregiony fizycznogeograficzne”.
Media użyte na tej stronie
Uproszczony obraz godła Polski; oficjalne godło: Coat of arms of Poland-official.png
Autor: Qqerim, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Polska - regiony fizycznogeograficzne według Jerzego Kondrackiego (Geografia Regionalna Polski, 2002, Warszawa, PWN, ISBN 83-01-13897-1)
Autor: Aotearoa, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Polska: mezoregiony fizycznogeograficzne na tle podziału administracyjnego
Autor: Aotearoa, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Polska: mezoregiony fizycznogeograficzne na tle hipsometrii (→pl:Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski)