Regiony Włoch

Włochy Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Włoch Ustrój polityczny Ustrój polityczny Włoch Konstytucja Konstytucja Włoch Władza ustawodawcza Parlament Izba Deputowanych Przewodniczący Senat Przewodniczący Władza wykonawcza Prezydent Premier Rząd Władza sądownicza Wymiar sprawiedliwości Sąd Konstytucyjny Najwyższy Sąd Kasacyjny Najwyższa Rada Sądownictwa Rada Stanu Kontrola państwowa Trybunał Obrachunkowy Finanse Banca d’Italia Samorząd terytorialny Regiony Prowincje Gminy Samorząd terytorialny Partie polityczne Partie polityczne Partia Demokratyczna Forza Italia Ruch Pięciu Gwiazd Liga Północna Wybory Wybory parlamentarne: 2018 Wybory do PE: 2019 Polityka zagraniczna Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych Włoch Wikiprojekt Polityka

Regiony (wł. l. poj. regione, l. mn. regioni) w Republice Włoskiej utworzono w 1948 r. i stanowią one jednostkę podziału terytorialnego najwyższego szczebla. Terytorium całego kraju jest podzielone na 20 regionów, które – na mocy art. 117 tamtejszej konstytucji – mają zagwarantowaną sporą niezależność administracyjną^[1].

• 15 z nich to tzw. regiony zwykłe – formalnie zostały ustanowione w 1970 r., a dzięki reformie konstytucyjnej z 2001 r. posiadają zwiększone uprawnienia legislacyjne, jednak finansowanie poszczególnych sfer życia w ich granicach odbywa się przede wszystkim z budżetu centralnego;
• 5 z nich (od 1948 r.: Dolina Aosty, Sardynia, Sycylia, Trydent-Górna Adyga, a od 1963 r. Friuli-Wenecja Julijska) posiada nadany specjalny status autonomii (tzw. regiony specjalne) - wynikający z uwarunkowań geograficznych, historycznych i obecności mniejszości narodowych - gwarantujący im bardzo duże uprawnienia fiskalne, ustawodawcze oraz administracyjne, w takich dziedzinach jak edukacja, zdrowie, czy infrastruktura (art. 116 włoskiej konstytucji). Budżety tych regionów tworzone są w znacznej mierze ze środków własnych (np. Dolina Aosty i Trydent-Górna Adyga mają prawo pozostawienia sobie od 90% do 100% podatków pobranych w regionie).

Wszystkie regiony posiadają własny statut – akt prawny, w którym określono formę rządu, a także podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania. Zgodnie z art. 121 konstytucji, każdy region ma wybieralną radę regionalną (consiglio regionale) oraz odpowiednik polskiego zarządu województwa – regionalny komitet wykonawczy (giunta regionale), na czele którego stoi - wybierany w wyborach powszechnych - prezydent (presidente della giunta regionale, inaczej presidente della regione, bądź governatore). Komitet jest odpowiedzialny przed radą i musi podać się do dymisji w przypadku utraty jej zaufania.

Włoskie regiony (z wyjątkiem Doliny Aosty i Friuli-Wenecja Julijska) dzielą się na prowincje, te zaś na gminy.

(c) Aotearoa at pl.wikipedia, CC-BY-SA-3.0

Podział Włoch na 20 regionów wraz z ich nazwami i stolicami.

Autonomiczne regiony specjalne we Włoszech (kolor czerwony).

Wykaz regionów

Nazwa polska	Nazwa oryginalna	Stolica	Ludność (2015)[2]	Powierzchnia (2011) (km2)[3]
Abruzja	Abruzzo	L’Aquila	1 330 200	10 831
Apulia	Puglia	Bari	4 086 672	19 540
Basilicata	Basilicata	Potenza	575 884	10 073
Dolina Aosty	Valle d’Aosta / Vallée d'Aoste	Aosta	128 152	3260
Emilia-Romania	Emilia-Romagna	Bolonia	4 447 922	22 452
Friuli-Wenecja Julijska	Friuli-Venezia Giulia	Triest	1 225 817	7862
Kalabria	Calabria	Catanzaro	1 974 808	15 221
Kampania	Campania	Neapol	5 856 649	13 670
Lacjum	Lazio	Rzym	5 893 211	17 232
Liguria	Liguria	Genua	1 579 732	5416
Lombardia	Lombardia	Mediolan	10 000 339	23 863
Marche	Marche	Ankona	1 548 944	9401
Molise	Molise	Campobasso	313 046	4460
Piemont	Piemonte	Turyn	4 419 799	25 387
Sardynia	Sardegna	Cagliari	1 661 537	24 100
Sycylia	Sicilia	Palermo	5 087 280	25 832
Toskania	Toscana	Florencja	3 749 438	22 987
Trydent-Górna Adyga	Trentino-Alto Adige / Südtirol	Trydent	1 056 074	13 605
Umbria	Umbria	Perugia	893 543	8464
Wenecja Euganejska	Veneto	Wenecja	4 924 747	18 407

Zobacz też

• Prowincje Włoch

Przypisy